شکل گیری مثلث مدعیان قهرمانی در لیگ برتر والیبال

همین لیگ امسال اگر با فشردگی بازی ها روبرو نبود و اگر پای چند تیم ضعیف و فاقد كیفیت مثل آیدانه چالدران و پیام مخابرات گلستان در میان نبود بدون تردید همان لیگ ایده آلی می شد كه والیبال سال ها به دنبال آن بود. در لیگ برتر امسال باز هم به این نتیجه رسیدیم كه نباید درهای آن را به این راحتی به روی تیم های فاقد استاندارد و تازه شكل گرفته گشود كه حضورشان جز دلزدگی برای خودشان، سودی برای والیبال باشگاهی ما هم ندارد. یكی از دلایل رونق بازی های این فصل را باید در افزایش تعداد مدعیان قهرمانی دید. مورد دیگر به خودباوری جوانان و بازیكنان گمنامی برمی گردد كه در تركیب تیم ها با انگیزه های فوق العاده در بسیاری از موارد تأثیرگذارتر از بازیكنان اسمی ظاهر شدند. حالا در والیبال باشگاهی نمی توان به صرف تجمع تعدادی بازیكن شاخص بدون لحاظ كردن سایر فاكتورها قهرمانی را پیشاپیش در اردوی یكی دو تیم با سابقه دید. در نیم فصل لیگ برتر بسیاری از تیم های كم امكانات تر در برخی جهات فراتر از مدعیان قهرمانی نشان دادند. بحث سایه روشن های لیگ برتر را همچنان باز نگاه می داریم و در این شماره به ارزیابی تیم های در نیم فصل اول خواهیم پرداخت.
مثلث مدعیان
در لیگ برتر این فصل تیم های پیكان، صنام، برق، سایپا از تهران در كنار دو تیم آذرپیام و پگاه ارومیه مدعیان اصلی بودند، مدعیانی كه با گذشت چندین هفته از تعداد آنها در هفته های پایانی نیم فصل كاسته شد. صنام- برق و پگاه با لغزش در چندین بازی از قافله پیشتازان جا ماندند، اما كمتر كسی فكر می كرد پیكان با آن همه فاصله با رقبا در هفته های پایانی از برج عاج فروافتد. نخستین ضربه را پیكان از حریف سنتی خود صنام خورد. شكستی كه پیامدش دومین باخت پیاپی به پگاه از ارومیه در تهران بود. با شكست دوم پیكان شرایط این تیم با دو تیم آذرپیام و سایپا برابر شد و این دو تعقیب كننده جدی صدرنشین چندین هفته ای لیگ برتر نفس راحتی كشیدند. وضعیت دور برگشت لیگ برتر به گونه ای است كه جدا از رقابت مثلث مدعیان قهرمانی (پیكان، آذرپیام و سایپا)، صنام هم به عنوان تیم مدافع عنوان قهرمانی جلوتر از برق و پگاه بابه بهم زدن این توازن امیدوارتر شده است. هیچ بعید نیست با روندی كه لیگ برتر در حال پیمودن است، این مثلث مدعیان به مربع تغییر شكل بدهد. با توجه به رتبه بندی تیم ها در نیم فصل نگاهی داریم به موقعیت آنان در جدول كه می خوانید.
قهرمانی میلِی متری پیكان
پیكان كه در پایان هفته یازدهم با حاشیه امنیت بسیار خود را در اوج قهرمانی نیم فصل دید خیلی زود با شروع دوباره لیگ برتر و ادامه بازی ها با تحمل دو شكست با اقبالی بلند تنها با اتكا به معدل گیری امتیازات مثبت و منفی بالاتر از آذرپیام و سایپا قهرمان نیم فصل شد. پیكان با جذب اكثر بازیكنان ثابت چند سال اخیر تیم ملی به دنبال جبران مافات فصل پیش بود. تا پایان هفته یازدهم همه چیز خوب پیش رفت، حتی در دو بازی سخت نیم فصل مقابل برق و آذرپیام هم پیكان به لطف تجربه بالای یارانش و توانمندی تركاشوند مانع از بروز و سرباز كردن مشكلات شد. مشكل درست پس از بازگشت تیم ملی از قطر خود را نشان داد. ناكامی تیم ملی مشخصاً بیشترین اثرات منفی را بر پیكان گذاشت كه از مهره های برجسته تیم ملی سود می جست. باخت به صنام مزید بر علت شد تا این تیم برابر پگاه ارومیه هم با دور شدن از خودباوری چوب ترس مجدد از شكست را بخورد. این دو شكست كادر فنی پیكان را كاملاً نگران كرده است و آنان مانده اند كه به چه شیوه ای بتوانند تیم را دوباره بازسازی و در ریل قهرمانی قرار دهند. بخشی از مشكلات پیكان را باید در عدم توازن لازم بازیكنان اصلی و ذخیره خواند كه فاصله زیاد بین آنها موجب شده است تا مربیان آن جسارت لازمه را برای ایجاد تغییرات در طول بازی های نیم فصل نداشته باشند. در جمع نفرات دوم پیكان تنها عادل غلامی، روح اله كولیوند و توحید حسینی به جانشینی نفرات اصلی مثل امیرحسینی، پیمان اكبری و محمد تركاشوند، سعید رضایی، محمد منصوری وامیرحسین منظمی آن هم در مدت زمان های ناكافی به بازی گرفته شدند. نكته ای كه به خودی خود با توجه به نفرات كارآمد شاخص انگیزه های لازم را برای بازیكنان ذخیره دور ساخت. پیكان با ۲۴- امتیاز تیم اول نیم فصل شد.
آذرپیام از تیمی متوسط تا مدعی
آذرپیام ارومیه خیلی زود از تجربیات یك ساله اش در لیگ برتر از تیمی متوسط بدل به تیمی مدعی شد. آذرپیام برای عقب نماندن از دیگر همشهری اش پگاه كه دو فصل پیاپی با كسب دو عنوان با ارزش طرفداران بسیاری برای خود دست و پا كرده بود، چاره ای جز جذب بازیكنان زبده خارجی و داخلی نیافت و ثمره اش را هم خیلی زود به چشم دید. غافل شدن پگاهی ها در فصل نقل و انتقالات و موفقیت بیشتر آذرپیام از رقیب همشهری موجب شد تا تماشاگران اقبالی بیش از سال گذشته به این تیم نشان دهند.
آذرپیام تنها تیمی است كه دو بازیكن خارجی زبده را به خدمت گرفت. كواچ و دراگان سوتوویچ با تجربه ای فراوان در همراهی با تیم ملی صربستان و مونته نگرو با وجود سن بالا نقشی محوری در پیروزی های تیمشان داشتند. مهدی مهدوی، رامین بابایی، حامد رضایی، سامان پاپیران، جواد محمدنژاد، مسعود افتخاریان و محمد حاج مشدی از جمله نفرات مطرح آذرپیام محسوب می شوند. «ولادیمیر ترانوویچ» به عنوان یك مربی خارجی در كنار كارگر پیشه توانست از آذرپیام تیمی مدعی و قابل بحث بسازد. آذرپیام تنها در معدل گیری بعد از پیكان در جای دوم ایستاد.
فرار از معمولی بودن
سایپا هم درست وضعیتی مشابه با آذرپیام داشت. سایپا پس از یكی دو فصل حضور معمولی در لیگ برتر امسال با حضوری فعال در نقل و انتقالات تركیبی ایده آل را گرد آورد. فراخوانی محمد شریعتی، سید مهدی بازار گرد و داود مقبلی، صابر نریمان نژاد، و علی حسینی و امیر حسین معززی خواه موجب شد تا سایپا با حفظ حمید جعفری و شاهرخ جلوه بدل به یكی از مدعیان بزرگ شود. سایپا مزد بازی های كم نوسان خود را گرفت. از نقش یك بدنساز خوب به نام نوشادی هم نمی توان گذشت كه در كنار موحدی و معصومیان توانست سایپا را در جاده قهرمانی قرار دهد. سایپا فقط به پیكان و آذرپیام باخت و هم امتیاز با این دو تیم در معدل گیری در جای سوم ایستاد.
صنام و ناهماهنگی صیدهای جدید
صنام تیم مدافع عنوان قهرمانی تاوان دگرگونی و رفتن بازیكنان قدیمی اش را در همان بازی اول با سایپا داد. جانشینان بازیكنان جدا شده به دلیل ضیق وقت نتوانستند به خوبی خلاء مردانی چون تركاشوند، امیرحسین منظمی و فیروز تابش نژاد را پر كنند. افشار دوست، مصطفی وند، صمد اكبری و آرش صادقیانی صیدهای بدی نبودند، اما هماهنگ شدن با بازیكنان قدیمی نیاز به زمان داشت. صنام هنگامی كه شكست دوم را مقابل آذر پیام در تهران تجربه كرد، با جذب محسن عندلیب تا حدودی از بحران گرفتار آمده خارج شد. باخت ناباورانه در گنبد، قهرمان دوره پیش را تا مرز تهدید مربیان هم پیش برد ولی «كارخانه» با تجارب گرانقدر از مسابقات باشگاهی با حاكم كردن ثبات صنام را در جاده موفقیت قرار داد. پیروزی بر پیكان بی شكست اوج كارآمدی كارخانه و شاگردان با انگیزه اش برای قرار گرفتن مجدد در كورس قهرمانی بود. صنام اگر به نئوپان نباخته بوده دوشادوش با مثلث مدعیان قهرمانی پیكان، آذرپیام و سایپا حركت می كرد. صنام در پایان نیم فصل با ده پیروزی و سه شكست با ۲۳ امتیاز در جای چهارم قرار گرفت.سعید معروف، علیرضا نادی، مهران زارع (سعید مصطفی وند)، محسن عندلیب، مرتضی شیاری و محمود افشاردوست به همراه احسن الله شیركوند بیشترین حضور را در تركیب اصلی این تیم داشتند. صمد اكبری، بابك مظفری و آرش صادقیانی هم همواره به عنوان جایگزینانی آماده در خدمت صنام بودند. كیفیت واقعی صنام را باید از دور برگشت دید.
بد اقبال ترین تیم لیگ
برق در جمع مدعیان قهرمانی تنها تیمی است كه به آنچه استحقاقش را داشت حداقل در نیم فصل نرسید. تیمی كه والیبال را بهتر از سایر تیم ها بازی كرد ولی از گرفتن نتیجه نهایی عاجز بود. این تیم همه بازی های پنج گیمه را باخت تا ثابت شود لایق لقب بداقبال ترین تیم لیگ برتر است. جایگاه واقعی برق در جمع سه تیم برتر بازی های نیم فصل بود، اما این تیم چوب نوسانات موجود در لحظات بحرانی را خورد. تیمی كه نوع بازی اش در گیم پنجم هیچ سنخیتی با گیم های دیگر نداشت. برق حتی اگر نیمی از بازی های نزدیك را می برد، هم اكنون هم جزو مدعیان قهرمانی بود. «ست كوویچ» در آماده سازی تیمش عالی عمل می كند. برقی ها به لحاظ بدنی هیچ مشكلی را حس نكردند اما به لحاظ ذهنی شرایط خوب نداشتند. دو شكست هفته های پایانی نیم فصل مقابل پرسپولیس و آیدانه چالدران برق را وارد بحران سختی كرد.
مسئولان باشگاه كه همه گونه همكاری را با كادر فنی و سرپرستی داشته اند نتوانستند چشمشان را روی این دو شكست ببندند و از خود واكنش نشان ندهند. برق پیش تر هم به ترتیب مغلوب آذر پیام، سایپا، پیكان و صنام شده بود.برق بخشی از مشكلات دیگرش درون تیمی بود. بی تفاوتی نسبت به ذخیره های همطراز با بازیكنان اصلی و چشم پوشی از آنها در شرایط متفاوت هم در به وجود آمدن گرفتاری ها بی تأثیر نبود.
«سیمونوویچ» (پزشك)، محمد محمد كاظم، عباس قاسمیان، منصور زادون، بهمن جهاندیده، مجتبی عطار، ساسان ثانی (حمزه زرینی) بافت اصلی برق را در نیم فصل شكل می دادند. آسیب دیدگی مهدی رنجبر هم باعث شد تا برق از نداشتن یك سرعتی زن جایگزین قاسمیان و جهاندیده محروم شود.
برق با ۷ پیروزی و ۶ شكست با ۲۰ امتیاز آخرین رتبه در میان مدعیان این فصل را از آن خود كرد.راه سخت پگاه
پگاه ارومیه كه دو فصل پیاپی با رفتن به روی سكو خبرساز شده بود، در فصل نقل و انتقالات و ادامه حیاتش در سال سوم از رقبای مدعی خود عقب ماند. تأخیر و خیزیش دیرهنگام باعث شد تا پگاه نتواند تیم خوبی را برای این فصل ببندد. شایعات تغییر كادر فنی بومی پس از واگذاری قهرمانی در بازی پایانی با صنام با جذب «ناصر شهنازی» رنگ واقعیت گرفت. البته شهنازی چندان غیربومی هم نبود. او سال ها عضو تیم ارومیه بود ولی پله های ترقی در امر مربیگری را در تهران پیمود. همه تلاش باشگاه و شهنازی همین نفراتی هستند كه هم اكنون در پگاه با توجه به موفقیت های پیشین این تیم كار سختی برای راضی كردن تماشاگرانی دارند كه به چیزی جز برد و قهرمانی نمی اندیشند. پگاه زیر بار چنین فشار روانی خیلی زود با شهنازی به پایان خط رسید. پگاه تحولات لیگ برتر را درست درك نكرد و به همین دلیل با جمعی از بازیكنان متوسط با چند شكست خیلی زود با واقعیات كنار آمد. مشكل پگاه در حقیقت شهنازی نبود، مشكل این تیم قدرتمند دو فصل پیش را باید در تخمین اشتباه دیدگاهی خواند كه سرمایه انسانی به كار گرفته اش اصلاً همخوانی با سایر تیم های مدعی نداشت.علیرضا بهبودی، فیروز تابش نژاد، امین معمری، عبدالرضا علیزاده، رحمان محمدی راد، فرزاد محمدی ساعی، جواد مهرگان فابیانو و پائولو بازیكنانی هستند كه در این فصل با لباس پگاه به میدان آمدند. در بحبوحه هفته های پایانی نیم فصل «ابراهیم وطن پرست» جانشین شهنازی شد تا او برای سال سوم سكاندار تیمی شود كه خود در زمره بنیانگذارانش بود. پگاه با ۸ برد و ۵ شكست پنجم شد.
اوج گیری دیر هنگام
نئوپان گنبد پس از سال ها از بومی بودن به درآمد. جدا شدن بخشی از نیروهای این تیم و كوچ آنان به همراه خلیل آزمون به گل گهر سیرجان موجب شد تا گنبدی ها دست نیاز به سوی ملی پوشان پاكستانی دراز كنند. عرفان نواز و كاشف منصور كه سال قبل را با پادیسان گذرانده بودند در این فصل پیراهن نئوپان را پوشیدند. مشكلات مالی موجود كه همواره برای تیم های این منطقه آزاردهنده است موجب شد تا نئوپان دیرتر از موعد مقرر تمرینات خود را آغاز كند. نئوپان با چنین حال و روزی چند بازی اول خود را باخت، اما «بای محمد دوجی» به تدریج با هماهنگ تر كردن تیم ترس بر اندام حریفان انداخت.شكست دادن صنام و پگاه (قهرمان و نایب قهرمان فصل پیش) اوج كار نئوپان در نیم فصل اول بود، داشتن یك بازیساز محلی به نام حمید چوگان و عرفان نواز كاپیتان تیم ملی پاكستان این قدرت را به نئوپان بخشید تا این تیم با در اختیار داشتن عظیم جزیده، میكائیل تاجر، امین كلته، تقی دولتی و عارف باقرزاده همه را به تحسین خود وادارد. نئوپان در مجموع در ۱۳ بازی انجام داده خود صاحب ۷ پیروزی و ۳ شكست شد.پتروشیمی ماهشهر در دومین فصل حضورش دست و دلبازی زیادی از خود به خرج داد تا شاید بتواند تیمی در اندازه های یك مدعی بزرگ وارد عرصه لیگ برتر كند. كشاندن عباس برقی یكی از دستیاران چند ساله «پارك كی وون» سرمربی كره ای تیم ملی و وحید صادقی، عیسی ارمشی، غلامرضا مؤمنی مقدم، محمد عمده غیاثی و بهرام جعفرپور در كنار حفظ كعبی نیا، شریفات، موسوی و مسلم محمدی زاده در همین راستا بود. پتروشیمی عملاً در راه رسیدن به این خواسته اش چندان موفق نبود، پذیرش ۷ شكست و ۶ پیروزی و كسب جایگاه هشتم بیانگر آن بود كه پتروشیمی به آنچه در سر داشت نرسید. رتبه پتروشیمی هشتم بود.
گل گهر با حال و هوای بهاری
گل گهر سیرجان هم همانند پتروشیمی با وجود تازه وارد بودن در لیگ حال و هوای بهاری داشت. تیمی كه بیشترین كارآمدی آن در بازی های خانگی نمود داشت و در بیرون از خانه همواره مغلوب بوده است. خلیل آزمون بازیكن بزرگ دهه هفتاد در نیم فصل اول با وجود حضور خوب تیمش در سیرجان در بیرون از خانه چندان موفق نبود. گل گهر هم امتیاز با پتروشیمی در معدل گیری نهم شد. نصیر احمد بازیكن پاكستانی را می توان بهترین بازیكن گل گهر خواند و بعد از او هم از «دیان استانوویچ» یاد كرد. محمدرضا تابعی، رضا نائینی، محمود توانایی، رضا گوگجعلی، یحیی قلیچ نیازی از دیگر بازیكنان مورد وثوق آزمون بودند.
خداحافظی با اسمی ها در میانه راه
آیدانه بدون پیمودن راه طولانی سر از لیگ برتر ایران در آورد، تیمی كه برای رسیدن به این هدف بازیكنان اسمی مثل معدنی، محمودی و فتاحی را به خدمت گرفت و پس از جواب ندادن این بازیكنان در میانه راه با آنان خداحافظی كرد! مشكلی كه هنوز لاینحل باقیمانده است و تكلیف بازیكنان اخراجی به كمیته انضباطی سپرده شد.آیدانه به جز یكی دو بار جرقه زدن در لیگ برتر چیز خاصی برای ارائه كردن نداشت. مهمترین برد این تیم در مرحله رفت مقابل برق بود كه بدون محمودی، معدنی و فتاحی بدست آمد. آیدانه با ۱۷ امتیاز بالاتر از تیم هایی چون پرسپولیس، ذوب آهن، اتكا قم و پیام مخابرات گلستان ایستاد.
حیف از این پرسپولیس
پرسپولیس با در اختیار گرفتن بخش بزرگی از تركیب تیم نوجوانان ایران حیف كه در جریان دلدادگی باشگاه به فوتبال دست حمایتی قوی را پشت سر خود ندارد. این پرسپولیس با این جوانان پرانگیزه و مستعد اگر از امكاناتی در حد تیم های متوسط برخوردار بود می توانست به پدیده بزرگ این فصل مبدل شود.
باز هم گلی به گوشه جمال محمدصادقی و حسین وزیری كه با دست خالی مثل همیشه علاقه قلبی اش به پرسپولیس را با حراج گذاشتن آبرویش به نمایش گذاشته است. از اشكان درخشان، آرش كشاورزی، ولی نورمحمدی، علی نجفی؛ علی پژومان در آینده بیشتر خواهید شنید. این جوانان در كنار با تجربگانی چون حسن شورایی، كامبیز یعقوبی و بهروز عطایی با وجود همه افت وخیزها توانستند نگاهها را معطوف خود سازند. پرسپولیس واقعی را باید در دور برگشت دید.
اسیر فضای فوتبال زده
ذوب آهن حق بزرگی به گردن والیبال ایران دارد، تیمی كه چند سالی است در فضای فوتبال زده كشور آن توجه پیشین را با خود به همراه ندارد. ذوب آهن كه دست پرورده هایش هم اكنون در بسیاری از تیم ها پراكنده اند دیگر آن تیم سازنده سالهای پیش نیست وگرنه چه دلیلی داشت كه آنها در نیم فصل به دنبال جذب بازیكنان سایر تیم ها باشند. ذوب آهن هنوز هم می تواند با امكانات عالی اش یك پایگاه بزرگ والیبال در شهر نصف جهان محسوب شود. شهری كه تاكنون چندین ملی پوش از طریق ذوب آهن تقدیم تیم های ملی والیبال كرد. حتی جذب «پتروویچ» مربی اهل صربستان هم گره گشا نشد و ذوب آهن كه كمبود چند بازیكن كلیدی را كاملاً لمس می كند قادر به رقابت با مدعیان نشد.ذوب آهن با نفراتی چون میلاد صادقی، فرهاد كاوه آهنگران، بهزاد به نژاد، پیمان كریمی، علی صیاد نصیری و مهرداد سلطانی با ۳ برد و ده باخت در مكان دوازدهم ایستادند.
اتكا تیمی با آتیه
اتكای قم درست وضعیتی مشابه با پرسپولیس دارد. تیمی جوان و شكیل كه با وجود نمایش خوب اگر یكی دو مهره با تجربه در اختیار داشت جایگاه واقعی اش در میانه جدول بود نه در جای سیزدهم.
با این اوصاف بودن چنین تیم هایی در لیگ برتر هیچ ضرری به حال والیبال ندارد. اتكا ی قم با برخورداری از جوانانی شایسته مثل حسام بخششی، سعید عسگریان، رضا كرم بارنگی، یاشار شاهینی، حمیدرضا سوسن آبادی، محسن رازقی می تواند در نیم فصل دوم بسیاری از بزرگان را آزار دهد. اتكا در مقابل صنام در یك بازی میلی متری در پنج گیم بازی را واگذار كرد و در تهران هم برق را تا مرز شكست پیش برد.
همین اتكا در هفته دوازدهم در ارومیه از سد نایب قهرمان فصل پیش پگاه گذشت. این تیم با جمع آوری ۱۶ امتیاز در مكان سیزدهم ایستاد.
پیام تیمی كاملاً آماتور
پیام مخابرات گلستان در جمع ۱۴ تیم، تیمی كاملاً آماتور بود. تیمی كه بازیكنانش با روحیه آماتوری و بازیكنانی كه یك پایشان در میدان و پای دیگرشان بر سر كار بود هرگز نتوانست خود را با وضع موجود در والیبال باشگاهی ایران تطبیق دهد. پیام در میانه راه اقدام به جذب اكبر نائینی یكی از مربیان شناخته شده نمود، اما به دلیل نداشتن استراتژی مشخص و كمبود تجربه سرنوشت خوبی نداشت. پیام با واقع شدن در منطقه والیبال خیز استان گلستان با نگرش جدید می تواند نقشی اثرگذار در والیبال ایران داشته باشد. پیام گلستان با یك برد شب اول مقابل پرسپولیس در تهران، ۱۲ هفته را با شكست پشت سر نهاد و حالا به دنبال جذب بازیكنانی از بلغارستان در پی جبران مافات است.پیام حتی با همین تركیب موجود با تلفیقی از جوانان و با تجربه ها می بایست موقعیت بهتری برای خود دست وپا می كرد. حسین باباخانیان، پرویز فرخی، فرشید جلوه، امید عقیلی، محمد كاظمی و شعیب ریحانی از جمله بازیكنان مطرح این تیم بودند كه به اندازه توانایی های خود نتوانستند نتیجه بگیرند.

علی شاكری

منبع : روزنامه همشهری