ابومحمد حسن نوبختی

جنسیت: مرد
نام پدر: موسی
تولد و وفات: ( ... - ۳۱۰-۳۰۰) قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: ادیب ، فیلسوف ، متکلم و منجم
نسبت وی از جانب مادر به خاندان نوبختی می‌رسد و خواهرزادهٔ ابوسهل بن نوبخت است. بعضی نیز او را فرزتد ابوالحسن موسی بن حسن نوبختی ، معروف به ابن کبریاء ، می‌دانند.. ابومحم اهل بغداد بود و از متکملین ، فلاسفه و ادبای عصر خود بود. او مانند بسیاری از علماء آن عهد به تحصیل فنون مختلفه علاقه داشته و به همین دلیل منزل او محل اجتماع علماء و فضلاء بوده که غالباً تعدادی از مترجمان ، مانند ابوعثمان سعید بن یعقوب دمشقی و ابویعقوب اسحاق بن حنین و ابوالحسن ثابت بن قره و دیگران ، برای ترجمهٔ کتاب‌های فلسفی قدیم ، در خانهٔ او جمع می‌شدند و در مورد مسائل علمی بحث می‌کردند. وی با وجود متکلم بودن ، بیش از دیگر افراد آل نوبخت ، به فلاسفه اهمیت می‌داد و علاوه بر آمیزش با مترجمان کتب حکمی قدیم و مطالعهٔ کتب ارسطو ، بعضی از آنها را مختصر نموده و در رد بعضی از آراء فلاسفه و اهل منطق نیز کتاب‌هایی نگاشته است. وی در کلام به منزلهٔ معتزله بغداد ، نزدیک بود و به همین جهت بین شیعه و معتزله بر سر عقیده و انتساب او به یکی از این دو فرقه اختلاف وجود داشت. با این حال امامی بودن وی مسلم است. و از طرفی نیز بسیاری از مؤلفان قدیم همچون ابن‌الندیم و مسعودی و اشعری او را در ردیف رجال شیعه درآوردند و علاوه بر این خانوادهٔ نوبخت به علاقه به ولایت امیرالمؤمنین (ع) و ائمهٔ اطهار (ع) معروف هستند. از آثارش: "فق‌الشیعه"؛ اختصار کتاب "الکون‌الفساد" ارسطو؛ "الجزء‌الکبیر" که کتاب مفصلی است در جزء لایتجزی؛ "الخصوص العموم"؛ "الجزء‌الصغیر" یا "مختصر الکلام فی‌الجزء" ، الرد علی المنجمین"؛ "الرد علی‌المجسمه"؛ "الموضح" ، در باب جنگ‌های امیرالمؤمنین علی (ع).

منبع : مطالب ارسالی