سردرد بستنی

موضوع سردرد پس از خوردن بستنی در بعضی از افراد موضوع نسبتاً شایعی است و از دهه ۱۸۵۰ نیز در مدارک پزشکی ثبت شده است. البته هنوز در مورد علت آن تردیدهایی وجود دارد. نگه داشتن یخ یا مقدار زیادی بستنی در دهان یا حتی بلعیدن یک دهان پر از غذا یا نوشیدنی سرد می تواند باعث ناراحتی یا حتی درد در ناحیه کام دهان و گلو شود. در بعضی از مردم این موضوع به صورت سردرد بروز می نماید.
گزارش ها حاکی از آن است که ۳۰ تا ۴۰ درصد مردمی که در حالت عادی دچار سردرد نیستند ممکن است به این نوع سردرد دچار شوند. البته عقیده معمول نیز این است که کسانی که دچار میگرن هستند و به خصوص افرادی که دچار حمله های شدید می شوند، برای دچار شدن به این نوع سردرد از استعداد بیشتری برخوردارند. در یک مطالعه مشخص شد که ۸۵ درصد از افرادی که دچار میگرن هستند، این نوع سردرد را تجربه کرده اند.
این سردرد از خوردن یک خوراکی بسیار سرد ایجاد می شود و گزارش ها حاکی از آن است که این درد دارای شروعی سریع و شدید است که در وسط و جلوی پیشانی یا در ناحیه هر دو شقیقه احساس می شود و در عرض پنج دقیقه رو به خاموشی می رود. این درد ممکن است در یک طرف از بدن بیماران مبتلا به میگرن احساس شود یا باعث تقلای کامل میگرنی در این گونه بیماران شود که نوع اخیر به ندرت اتفاق می افتد.
اساساً عبارت «سردرد بستنی» به گروهی از سردردهای کوتاه مدت اطلاق می شود که به عنوان سردردهای ناشی از یک محرک سرد مشهورند. سازمان بهداشت جهانی و انجمن بین المللی سردرد این نوع عارضه را به عنوان سردردهای بی خطر و خوش خیم دسته بندی کرده اند که نشانگر وجود بیماری در فرد نبوده و نمایانگر هیچ گونه خطر سلامتی در فرد نیست. به راحتی می توان با اجتناب از «بلعیدن سریع» مقدار زیادی بستنی یا نوشابه های بسیار سرد جلوی این نوع سردرد را گرفت.
البته قرار گرفتن سر عریان در دمای زیر صفر یا شیرجه زدن درون آب بسیار سرد نیز ممکن است باعث این نوع سردرد شود که احتمالاً ناشی از تحریک انتهای اعصاب حساس به دما در ناحیه پوست جمجمه و صورت است.
تکرار قرار گرفتن در معرض چنین محرک هایی ممکن است حد آستانه پاسخ به این محرک ها را افزایش داده و از حساسیت پوست بکاهد و احتمال بروز این نوع سردرد کاهش یابد. البته تاکنون هیچ گونه مطالعه یی در مورد انطباق پذیری افراد با موضوع بستنی گزارش نشده است ولی احتمالاً یافتن داوطلب برای این کار مشکل نخواهد بود.
باید توجه داشت که مکانیسم حاکم بر «سردرد ناشی از بستنی» هنوز کاملاً مشخص نشده است. قابل ذکر است که کام و گلو از یک سری عروق سطحی و اعصاب ظریف پوشانده شده است. بستنی هنگام تماس با غشای مخاطی کام و گلو، عروق خونی، اعصاب و فیبرهای عضلانی را تحریک کرده و باعث بروز یک نوع مشکل موضعی می شود. هرچند جهت بروز سردرد به انتشار وسیع تری از تحریک در محل تماس نیاز است.
قابل ذکر است که در سال های اخیر محققین چیزهای زیادی در مورد نحوه بروز سردردها آموخته اند که این آموخته ها باعث شده است در زمینه معالجه و نیز جلوگیری از میگرن به موفقیت های بزرگی دست یابند.
شاخه های اعصاب تری ژمینال و اعصاب فوق گردنی، حس ناحیه صورت و جمجمه را تامین می کنند و در ایجاد سردردهای عصبی - میگرنی و نیز سردردهای پراکنده درگیر هستند. هرچند شناخت زیادی در مورد سردردهای ناشی از بستنی که موجب ناتوانی اندکی در شخص می شود، وجود ندارد ولی این حقیقت که این مورد جدید بیشتر در افراد مستعد به میگرن رخ می دهد به هر حال بیانگر آن است که تحریک موضعی گلو به صورت عمقی در سیستم عصبی نفوذ کرده و باعث تماس با مسیر شاخه عصبی مرکزی تری ژمینال می شود که سردرد را در پی دارد. البته برای شفاف شدن این تصویر به مطالعات بیشتری نیاز است. خوشبختانه در حال حاضر تمام آن چیزی که افراد مستعد برای چنین شرایطی باید انجام دهند آن است که هنگام خوردن بستنی بیشتر احتیاط کنند تا دچار چنین مشکلاتی نشوند.

ترجمه؛ عبدالله مصطفایی
www.sciam.com

منبع : روزنامه اعتماد