ارتباط الگوی رفتاری والدین با افسردگی و افکار خودکشی در نوجوانان

افسردگی یکی از شایعترین اختلالات روانی در جوامع امروزی به شمار می رود که در بین نوجوانان نیز بسیار رایج است. صاحب نظران علوم اجتماعی و روان شناسی بر این باورند که اگر خانواده ها، در زمینه های مختلف فرهنگی، تربیتی و اجتماعی دارای عملکرد درستی باشند، می توانند افرادی سالم و بهنجار به جامعه تحویل دهند، در غیر این صورت اختلالات روانی و تعارضات شخصیتی در جامعه بویژه در کودکان و نوجوانان نمایان خواهد شد. لذا کیفیت روابط والدین با نوجوانان در ایجاد و تداوم افسردگی، ناامیدی و خودکشی آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. این مطالعه به منظور تعیین ارتباط الگوهای رفتاری والدین با افسردگی و افکار خودکشی نوجوانان صورت گرفته است.
این پژوهش از نوع تحقیقات همبستگی مقطعی است که در ۱۵ دبیرستان واقع در نواحی مختلف آموزش و پرورش شهر اصفهان انجام شده است. در این بررسی، اطلاعات با استفاده از پرسشنامه جمع آوری گردید، سپس الگوی روابط نوجوانان و والدین از نظر عاطفی بودن و میزان کنترل اعمال شده بر رفتار نوجوانان (از دیدگاه خود نوجوانان) به هفت گروه تقسیم شد. نمونه این پژوهش را ۳۲۳ نوجوان ۱۴ تا ۱۷ ساله تشکیل می دادند.
نتایج نشان داد که شیوع افسردگی بالینی در بین نوجوانان حدود %۴۳.۴ و شیوع افکار خودکشی %۳۲.۷ بوده است. بیشترین میانگین نمره افسردگی (۲۷.۰۷) و بیشترین شیوع افکار خودکشی (%۵۸.۳) در نوجوانی دیده شده که رفتار والدین خود را سخت گیرانه ارزیابی کرده بودند، همچنین کمترین میانگین نمره افسردگی (۱۰.۴) و کمترین شیوع افکار خودکشی (%۱۱.۶) در نوجوانی بود که والدین دموکرات منش داشتند. همچنین مشاهده شد که با عاطفی تر شدن روابط و کاهش کنترل در روابط والد - نوجوان، میانگین نمره افسردگی و فراوانی افکار خودکشی کاهش می یابد.
رفتار والدین با نوجوانان نقش مهمی در سلامت روانی آنها ایفا می کند. نوجوان در پی کسب استقلال و ورود به دنیای بزرگسالان نیاز به آزادی عمل و حمایت روانی و تایید عاطفی از جانب والدین دارد. که دادن آزادی بیشتر به نوجوان و ارایه رفتاری که نوجوان از آن احساس دوست داشته شدن، محبت و مورد حمایت بودن، از جمله این رفتارهاست.

علی ضرغام بروجنی
محسن یزدانی
احمدرضا یزدان نیک

منبع : پایگاه اطلاعات علمی