تغییر در تاکتیک جنگ‌های هوایی

اگر جنگ های اخیر در افغانستان و عراق را كه در آنها خبری از جنگ های هوایی نبود و وظیفه اكثر هواپیماها، بمب اندازی به مواضع زمینی دشمن بود، نشانه ای از نیازهای نیروی هوایی كشورهای جهان در آینده تلقی كنیم، در این صورت جنگنده های پرقدرت، تنها بخشی از توانایی های بی شمار خود را به نمایش خواهند گذاشت و دیگر تمامی ظرفیت های عملیاتی آنها مورد استفاده نخواهد بود و خلبانان حرفه ای و آموزش دیده دیگر هیچ گاه جنگ های هوایی را از نزدیك تجربه نخواهند كرد. اینجا است كه هواپیماهای ارزان تر كه بتوانند ساعت ها برفراز منطقه جنگی به پرواز درآیند و به انواع موشك ها و بمب ها مجهز باشند، برای فرماندهان مفیدتر و كارآمدتر است. از این رو جنگنده های روباتیك كه طرحی اولیه از هواپیماهای بدون سرنشین UCAV هستند، به وجود آمدند.
مقر هوایی «ادواردز» در كنار مركز تحقیقات سری هوافضای آمریكا در «نوادا» قرار دارد و در آنجا تحقیقاتی در مورد آینده جنگ های هوایی صورت می گیرد. در همین مكان پروژه كنونی نیروی هوایی ایالات متحده كه تولید جنگندهF-۲۲ توسط شركت لاكهید مارتین است قرار دارد.
F/A-۲۲ RAPTOR جنگنده ای پرسرعت است و قادر است به سرعتی برسد كه سایر جنگنده ها فقط در چند ثانیه می توانند به آن دست یابند. خلبان های جنگنده های قدیمیF-۱۵كه در آزمایش های سال گذشته نیروی هوایی ایالات متحده به مبارزه با رپتور پرداخته بودند تنها یك جمله برای گفتن داشتند و آن اینكه: هرگز نمی توانید نیروی جنگنده رپتوری كه شما را هدف گرفته و به شما شلیك می كند مشاهده كنید. حتی جنگنده های جدید ساخت روسیه و چین نیز در برابر آن حرفی برای گفتن ندارند. و اما رقیبی كه هم اكنون در برابر جنگنده های رپتور قد علم كرده است، جنگنده های روباتیك است.
جدیدترین جنگنده روباتیك Boeing X-۴۵A نام دارد و طرح جدیدی از هواپیمای بدون سرنشین است كه می تواند تغییرات اساسی را در تاكتیك جنگ های هوایی به وجود آورد.
این جنگنده ها توانایی انجام اكثر هواپیماهای سرنشین دار و حتی ماموریت هایی را كه بعضی از رقبای سرنشین دار قادر به انجام دادن آن نیستند، در مدت زمان بیشتر و با قیمت بسیار كمتر دارند.
بسیاری از كارشناسان بر این عقیده هستند كه آینده جنگ های هوایی را به جای رپتور، هواپیماهای بدون سرنشین به ویژه جنگنده های روباتیك رقم خواهند زد. البته جنگنده های روباتیك تقریبا راه زیادی در پیش دارند و طراحان آنها تجربه چند ساله ای را تنها در ساخت نمونه های ابتدایی هواپیماهای بدون سرنشین UCAV مانند هواپیماهای كنترل از راه دور نظامی و یا هواپیماهای بدون سرنشین مستقل «هاوك» دارند كه تنها وظیفه آنها گشت زنی در مناطق عملیاتی و شناسایی است كه ماموریتی بسیار ساده تر از وظایف جنگنده های روباتیك محسوب می شود.
به عقیده برخی از كارشناسان نیروی هوایی ایالات متحده اغلب رقبای تسلیحاتی این كشور به جای سرمایه گذاری در ساخت یا خرید جنگنده های جدید به مجهز كردن نیروهای خود به موشك های پیشرفته زمین به هوا اقدام كرده اند.
در اواسط سال ۲۰۰۴ میلادی منابع آگاه در وزارت دفاع ایالات متحده از كاهش تقاضای تولید جنگنده های رپتور از ۳۸۰ فروند به ۱۸۰ درخواست قبلی خبر دادند.
این درحالی است كه نیروی هوایی ایالات متحده در شروع پروژه جنگنده های رپتور توسط شركت لاكهید مارتین، ۷۵۰ فروند از آن را سفارش داده بودند. مشكل اصلی این پروژه بدون در نظر گرفتن قیمت تمام شده فراتر از پیش بینی برای هر فروند و همچنین تاخیر زیاد برنامه ساخت رپتور در این نكته نهفته است كه این جنگنده برای غلبه بر شرایط موجود در دهه ۱۹۸۰ طراحی شده كه مربوط به آن زمان می شود و تقریبا به روز نیست.
هیچ كس در اینكه جنگنده رپتور در جنگ های هوایی و رهگیری قدرتمند است، شك ندارد. پس از انجام چندین آزمایش عملیاتی مختلف كه شامل جنگ های آزمایشی رپتورها با جنگنده هایF-۱۵ بود، خلبانان رپتور اعلام كردند كه ما هرگز به اهداف هوایی خود نزدیك هم نشدیم و به راحتی آنها را مورد هدف قرار دادیم. نبرد با جنگنده های F-۱۵نبردی نابرابر و یك طرفه به نفع ما بود كه این مسئله نشان از قدرت فوق العاده جنگنده های رپتور دارد ولی نكته مهم این است كه حتی در جنگ های هوا به هوا نیز تغییرات تكنیكی و تاكتیكی مهمی ایجاد شده است و بعضی از خصوصیات فوق العاده رپتورها را تحت الشعاع قرار داده است چرا كه می توان گفت طبیعت جنگ های هوایی تغییر كرده است و امكان دارد دیگر جنگ های نزدیك هوا به هوا اتفاق نیفتد.
در ضمن افزایش موشك های كوتاه برد با دقت بسیار بالا جنگ های نزدیك هوایی را خطرناك ساخته است، همچنین موشك های هوا به هوای دوربرد نیز پیشرفت زیادی كرده اند و در نتیجه به جنگنده های كم سرعت تر امكان داده اند به راحتی جنگنده های دیگر را نابود سازند. در نتیجه جنگنده های جنگ های اخیر اغلب با استفاده از پشتیبانی نیروهای دیگر به پرتاب بمب های مختلف می پردازند. در حال حاضر هواپیماهای بدون سرنشین فقط می توانند ماموریت های ساده ای را انجام دهند ولی زمان زیادی طول نمی كشد كه پرنده های روباتیك بتوانند تمام موانع و محدودیت های موجود را از سر راه خود بردارند. در اواسط سال ۲۰۰۵ جنگنده روباتیك شركت بوئینگ با نام X-۴۵A توانست پس از بلند شدن از پایگاه هوایی «ادواردز» و گشت زنی بر فراز منطقه مذكور به صورت كاملا اتوماتیك به یك پایگاه شبیه سازی شده حمله كرده و آن را منهدم سازد. سپس یك پایگاه شبیه سازی شده دیگر را كه برای این پرنده روباتیك ناآشنا و تعریف نشده بود با ارسال سیگنال های راداری به طور كاملا مستقل شناسایی كرده و منهدم ساخت.
البته وظیفه X-۴۵A در این عملیات آزمایشی تائید پرتاب موشك در زمان و مكان مناسب بود كه X-۴۵A توانست فراتر از حد انتظار ظاهر شود. قرار است كه این جنگنده های روباتیك از سال ۲۰۰۷ به خدمت نیروی هوایی ایالات متحده درآیند و تا آن زمان آزمایش های مختلف دیگری بر روی آنها انجام می شود تا صلاحیت خود را به طور كامل به اثبات برسانند. بوئینگX-۴۵C و X-۴۷B از شركت نودثروپ گرومن نمونه های دیگری از این جنگنده های روباتیك هستند كه هزینه تمامی آنها از محل برنامه چهار میلیارد دلاری آژانس پروژه های تحقیقاتی پیشرفته وزارت دفاع ایالات متحده DARPA تامین شده است.X-۴۵A چهار تن وزن دارد و بزرگتر از نمونه های دیگر است و به همین دلیل توانایی حمل سوخت و مهمات بیشتری را دارد. «مایكل فرانسیس» مدیر برنامه های آژانس پروژه های وزارت دفاع، عقیده دارد كه بزرگترین مزیت هواپیماهای بدون سرنشین عدم وابستگی آنها به خلبان است.
«اسكات وین شیپ» مدیره پروژه جنگنده های روباتیك در شركت نورثروپ گرومن نیز معتقد است كه گشت زنی چندین ساعته در قلمرو دشمن و انهدام اهداف متحرك مختلف از جمله پایگاه های پرتاب موشك و تانك ها و غیره توانایی ارزشمندی است كه برای به دست آوردن آن نباید لحظه ای تعلل كرد. هم اكنون یكی از اهداف مدیران پروژه پرنده های روباتیك طراحی نرم افزاری است كه به گروهی از این جنگنده های روباتیك اجازه دهد تا هوشمندانه و با داشتن حق انتخاب به هر تهدیدی واكنش نشان داده و به اهداف مختلف حمله كنند.
نكته بسیار مهم در مورد جنگنده های روباتیك این است كه تقریبا بدون كمك یكدیگر و به صورت انفرادی وارد جنگ نخواهند شد بلكه در دسته های پنج فروندی یا بیشتر و با همكاری یكدیگر اهداف مورد نظر را شناسایی كرده و منهدم می سازند. به طوری كه فقط یكی از هواپیماهای گروه از رادار خود استفاده میكند و در نتیجه باعث می شود تا جنگنده های روباتیك دیگر شناسایی نشوند و همین طور فقط یكی از هواپیماهای گروه مجهز به موشك هوا به هوا است و وظیفه این جنگنده در گروه این است كه به صورت مستقل جنگنده های دشمن كه گروه را تهدید می كنند، نابود سازد. این عمل باعث می شود كه بقیه جنگنده های روباتیك آزادانه اهداف زمینی دشمن را هدف قرار داده و نابود سازند. در ضمن با پیشرفت این جنگنده های بدون خلبان مدل های مخصوص نیروی دریایی آمریكا نیز تولید خواهد شد و توانایی انجام ماموریت های طولانی مدت و۱۰۰ ساعته را نیز خواهند داشت.
در نهایت جنگ های آینده در تسخیر جنگنده های روباتیك خواهد بود تا باز هم فناوری مرگ انسان ها را به تاخیر اندازد.

ترجمه: علیرضا سزاوار
Popularmechanics.com

منبع : روزنامه شرق