شاد بودن کم خرج است

● نگاهی به علل تغییر نگرش افراد به زندگی
شادی از جمله احساسات مثبت انسانی است که هیچ کس نمی تواند ادعا کند از تجربه کردن و پشت سر گذاشتن آن، احساس بدی داشته یا زیان و خسارتی دیده است.
هرچند که در عصر صنعتی شدن و تغییر کردن رویکردهای انسانی به مفاهیم زندگی روزمره، بسیاری از روانشناسان و روانپزشکان، برای به چالش گرفتن اوضاع فعلی جوامع انسانی در قالب طنز سعی می کنند علت شاد نبودن انسان های جوامع مدرن شهری را «پرخرج بودن» شادی و نشاط معرفی کنند و از این طریق مردم را به فکر فرو برند، اما به نظر می رسد حقیقتاً دغدغه های اقتصادی، شغلی و تحصیلی باعث شده تا انسان ها جای اهداف و وسایل را با یکدیگر تغییر دهند و به دلیل کثرت تلاش برای کسب غذای جسم، از همه غذاهای روحی خود غافل شوند.
شاید پایین بودن سطح مطالعه به ویژه در کشورهای عقب افتاده و جهان سومی، یکی از معلول های همین تغییر نگرش افراد به زندگی باشد. تلاشی روزمره و کسالت آور برای کسب درآمد و تامین قوت غالب به همراه کوشش سطحی نگرانه برای رسیدن به قله های بلندتر رفاه مادی و اقتصادی که انسان ها را کاملاً از واقعیات پایه یی و ضروری زندگی شان غافل کرده است.
حالت های انفعالی و منفی افراد در شرایط ناراحتی، نارضایتی و رنجش، به لحاظ روانپزشکی قابل مشاهده و اندازه گیری است و نوروترانسمیتر عصبی مهمی که دوپامین نام دارد، درگیر تمایلات و خواسته های ذهنی و درونی فرد است که گاهی نیز ارتباط خاصی با لذت و احساس رضایت پیدا می کند. گاهی اوقات برخی پالس ها و امواج تخدیرکننده عصبی که باعث ایجاد احساسات ناخوشایند می شوند و مشابه تاثیر مواد مخدر بر سیستم عصبی هستند، در راه حرکت دوپامین جریان می یابند و در مسیر عادی و طبیعی ارسال پیام های عصبی از سراسر بدن به مغز اختلال ایجاد می کنند. آنچه فرد را از چنین بحرانی می رهاند، شادی و مثبت اندیشی است که ما در بسیاری از موارد، به راحتی آن را از خود و اطرافیانمان دریغ می ورزیم و با ایجاد افسردگی و حالات روحی ناخوشایند در رفتارهای روزمره، تاثیرات مخرب افیونی بر ذهن یکدیگر می گذاریم.
بر اساس مطالعات دانشمندان، ۵۰ درصد از میزان شادی و نشاط که در مشرب و خلق و خوی افراد نهفته است، به ژنتیک و عوامل وراثتی آنها برمی گردد. این داده ها به ویژه با مطالعه دوقلوهای مشابه و بررسی حالات روحی آنها به ویژه در شرایطی که جدا از هم و در محیط هایی متفاوت حضور دارند به دست آمده است. به عقیده دانشمندان، تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد از میزان شادی افراد به شرایط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، درآمد، سلامتی و شرایط خانوادگی برمی گردد و از این رو بهانه افرادی که دلیل خشم، عصبانیت و حالت های عبوسانه خود را مشکلات اقتصادی و مالی یا شرایط جامعه می پندارند، بیشتر یک دستاویز برای فرار کردن از ۴۰ درصد باقیمانده تاثیر عوامل بیرونی بر شادی است که این افراد در خود پرورش نمی دهند.
میزان مطالعه، اعتقادات دینی و میزان عمل گرایی در مورد باورهای مذهبی و دینی، القاهای شخصی در مورد حالات مختلف روحی و کنش های نخستی که به عنوان حرکت و موج اول در برخوردهای دوطرفه از سوی اشخاص به شخص مخاطب صادر می شود، عوامل موثر و اصلی تاثیرگذار بر میزان شادی افراد هستند.
با این وجود دانشمندان هنوز نتوانسته اند در مورد این ۴۰ درصد، حکمی قطعی و دقیق صادر کنند و آن را به شرایط تصادفی و غیرقابل پیش بینی خاصی نسبت می دهند که با توجه به سبک و سیاق آفرینش و خلقت هر شخص، با دیگری متفاوت است و از این رو یک متغیر است که رنگ ثبات به خود نمی بیند.
بر اساس مطالعاتی که موسسه تحقیقات پزشکی اتحادیه اروپا انجام داده است و در یک معیار طبقه بندی شده شامل عوامل مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و شخصی، سطح شادی جوامع را با نمراتی از صفر تا ۱۰ می سنجد، دانمارک، سوئیس، اتریش، ایسلند و فنلاند، شادترین کشورهای دنیا هستند که در این کشورها مردم بیشترین لذت را از زندگی خود می برند. ثبات اقتصادی و سیاسی در این کشورها به همراه سطح علمی و فرهنگی بالای مردم جامعه تاثیرگذارترین عوامل در این زمینه هستند به طوری که مردم سعی می کنند در برخوردهای روزانه با یکدیگر، آیینه تمام نمای یک شهروند متمدن و فرهنگی باشند.
از سوی دیگر و در ذیل این جدول، ارمنستان، اوکراین، زیمبابوه و تانزانیا با کمترین نمرات قرار دارند و به لحاظ سیاسی و اقتصادی نیز از جمله کشورهای ضعیف دنیا به شمار می روند.
ایران با داشتن متوسط نمره ۶ در رتبه ۵۳ قرار دارد و بالاتر از کشورهایی مانند کره جنوبی و لهستان قرار گرفته است. امید به آینده، رعایت اصول فرهنگ شهروندی، میزان خوش بینی افراد، تعداد سال های امید به زندگی و شاخص های فرهنگی مانند کتاب، فیلم، موسیقی، روزنامه و موزه ها از جمله عوامل موثر در استخراج این نتایج محسوب می شوند که به نظر می رسد در کشور ما رو به پیشرفت هستند.

سیدایمان ضیابری

منبع : روزنامه اعتماد