انواع صفحه کلیدهای کامپیوتری

قطعا پیشرفت همگام نرم‌افزار و سخت‌افزار، شرط لازم برای توسعه همه جانبه IT است و در این بین اگر یكی از بخش‌ها دچار نقصان شود، به طور حتم بخش دیگر نیز متضرر خواهد شد. امروزه كه تولید تجهیزات كامپیوتری رشد روزافزونی پیدا كرده‌ است، صفحه كلیدها نیـــز با پیروی از این قاعــده، تنــوع بسیاری یافته‌اند. در این مقاله قصـــد داریــم ۵ مدل از صفحه كلیدها را كه هر كدام كاربردهای مختلفی دارند، به طور مختصر معرفی كنیم.
اگر شما از آن دستـــــه افرادی هستید كه مایلید هر از چند گاهـــــی دور از مانیتور خود در پشت میــز كامپیوتر بنشینید یـــا از مرتب كردن مداوم سیم‌هـــــا و كابل‌های به هم گره خـــــورده پشت كامپیوتر خسته شده اید، خرید یك صفحه كلید بی‌سیم برایتان مفید خواهد بود.
صفحه كلیدهــای بی‌سیم دقیقا همانند صفحه كلیدهای معمولی عمل می‌كننـــــد با این تفاوت كه در نوع بی‌سیم، داده‌های تایپـــــی از طریق پرتوهای مادون قرمـــــز به كامپیوتر منتقل می‌شوند. در واقع به هنگام تایپ، پرتویی از اطلاعـــــات از صفحه كلید به یك دستگاه گیرنده متصل بـــــه كامپیوتر فرستاده می‌شود. استفاده از این نوع صفحه كلید باعث می‌شود تا حداقل یك سیم از سیم‌های به هم گره خورده كامپیوتر شما كم شود. همچنیـن خرید ماوس بی‌سیم به همراه صفحه كلید بی‌سیم در بین خریداران متـــــداول است تا بدین ترتیب دو تا از سیم‌های پشت میز كامپیوتر كاهش یابند.
فناوری بی‌سیم به شما این امكان را می‌دهد تا ماوس یا صفحه كلید بی‌سیم خود را در مكان‌هایی قرار دهید كه دستیابی بـــــه آن موقعیت‌ها از طریق صفحه كلید معمولی امكان‌پذیر نیست؛ بـــــا این وجود گیرنده مادون قرمز باید جایی گذارده شود كه پرتوی مادون قرمز را به راحتی دریافت كند. البتـــــه مقدار و اندازه این فاصله بستگی به مدل صفحه كلید بی‌سیم شما دارد، پس قبل از خرید، كالای مورد نظر را از این لحاظ به دقت بررسی كنید. در ضمن به این نكتـــــه توجه داشته باشید كه اگر صفحـــــه كلید بی‌سیم در مسیر مناسب و در راستای گیرنده نباشد یا اگر خط دید بین صفحه كلید با گیرنده توسط چیزی حائل شود، آن گاه دیگر هیچ نوع علامت یا پیامی به كامپیوتر فرستاده نمی‌شود.
بنابراین اگـــــر در منزل شما مانعی بین صفحـــــه كلید و فرستنده وجود نـــــدارد، این نوع صفحه كلید می‌تواند وسیله‌ای مناسب برای كامپیوتر خانگی شما محسوب ‌شـــــود، زیرا انعطاف‌پذیری بیشتری در كار با كامپیوتر فراهم می‌كند و به علاوه از سیم‌های مزاحم نیز دیگر خبری نخواهد بود.
● صفحه كلید طبی
امروزه هـــــر كسی در محل كار یا خانه به هر حال به میزان متفاوت با صفحـــــه كلید سرو كـــــار دارد و از ایـــــن رو با فشارهــای وارده به دست، مچ و انگشتان كه در اثر تایپ وارد می‌شـــــود، آشنـــــاست. صفحـــــه كلیدهـــــای طبی یا ارگونـــــومیك (Ergonomic) طـــــوری طراحـی شده‌اند تا هنگام تایپ از این فشارها كاسته و صفحه كلیدی راحت و مناسب برای انجام فعالیت كاربر فراهم آورند. همچنین این صفحه كلیدها با طراحی خاص خود سعی دارند برخی دردها مانند آسیب‌دیدگی مچ دست را كه بر اثر استفاده مكرر از صفحه كلید به‌وجود می‌آید، برطرف كننـــــد. استفاده از این وسیله نه تنها به سلامت جسمانی كمك می‌كند، بلكه با طراحی فوق‌‌العـــــاده‌ای كه متخصصان روی آن اعمال كرده‌انــد، برای سلامت و آرامش ذهنـــــی نیز مفید است؛ به همین خـــــاطر از طرف روان پزشكان و متخصصان مراقبت‌های بهداشتی، استفاده از آنها توصیه می‌شود.
بعضی اوقات در ســـــاخت و طراحـــــی این نوع صفحـــــه كلیـد از چیدمان غیرمعمول Dvorak به جای چیدمان استاندارد Qwerty استفاده می‌شود، زیرا اعتقاد بر این است كه چیدمان Dvorak باعث كاهش درد و فشار روی دستان و انگشتان می‌شود.
تعـــــریف دقیق و خاصی از صفحه كلیدهای طبی ارائه نشده است، اما مـــــدل‌های مختلف آن طـــــوری طراحی شده‌اند كه استفاده از آنها به مراتب ساده‌تر از صفحه كلیدهای تخت استاندارد است. برخـــــی از صفحه كلیدهای طبی قسمت میانـــــی قابل تنظیمی دارنــد و بین دو نیم چپ و راست آن نیز چند اینچی فاصله وجود دارد، در حالی كه برخی دیگر از این صفحه كلیدها، صفحه‌ای دایره‌ای شكل دارند و یا در برخی دیگر از آنها جای مناسبی برای كف دستان طراحی شده است.
طراحی موسوم به «دست باز» یكی از فاكتورهای مهم در صفحه كلیدهای طبی است. این ویژگی با ایجاد فاصلـــــه مناسب بین دستان حین تایپ، كار با صفحه كلیــد را برای كاربر آسان‌تر می‌كند. به محض اینكه یك تایپیست به این نوع صفحه كلید عادت كند، حتما راحتی كار با آن را تایید خواهد كرد.
صفحه كلیدهای طبی چندین مسئله را مـــــورد توجه قرار می‌دهند. آنها نه تنها از فشار كار كـــــردن با ماوس و بخش عددی صفحه كلید می‌كاهند، بلكه از دردهای ناشی از كمی فاصله دستان و مچ‌ها در صفحه كلیدهای معمولی نیز جلوگیری می‌كنند. در صفحه كلیدهای عادی، انگشتان كوچك دست‌ها (كه ضعیف‌ترین انگشتان دست هستند) نیز برای فشردن دكمه‌ها به كار گرفتــه می‌شوند كه این مسئله باعث آسیب‌دیدگی آنها و بروز مشكلاتی می‌شود. به علاوه مشكلات حاصل از برخورد دست‌ها و وضعیت نامتقارن آنها كه در صفحه كلیدهای معمولی ایجاد می‌شود، با استفاده از صفحه كلیدهای طبی رفع خواهند شد.
در مجموع، صفحه كلید طبی وضعیتی كاملا طبیعی برای تایپ فراهم می‌كند و از فشار عضلانی روی انگشت، مچ و دست نیز می‌كاهد.
● صفحه كلید نورانی
صفحه كلید نـــــورانی با ایجاد نور ضعیفی در زیر كلیدها بـــــاعث می‌شــود تا آنها حتی در تاریكی به خوبی دیده شوند; به گونه‌ای كه دیگر نیازی به منابع نوری برای مشاهده بهتر صفحه كلید نخواهید داشت.
كار كردن با كامپیوتر در شب و استفاده از نور صفحه نمایش برای دیدن صفحه كلید، برای اكثر افراد لذت‌بخش است، اما افرادی كه از این وضعیت لذت نمی‌برند، باید بدانند روشن كردن لامپ اضافی با ایجاد شعاع نوری نامطلوب، حساسیت چشم را بالا می‌برد و در عین حال دقت برای دیدن كلیدهای صفحه كلید نیز آسیب‌جدی به چشم وارد می‌كند; در چنین وضعیتی صفحه كلید نورانی می‌تواند مشكلات را حل كند. البته كاربرد این صفحه كلید صرفا در منزل نیست و می‌توان برای نمایش‌های چندرسانه‌ای در اتاق جلسات یا سالن‌های كنفرانس تاریك نیز از آن استفاده كرد.
طراحی و حالت نورپردازی زیرصفحه‌ای در این نوع صفحه كلیدها مدل‌های مختلفی دارد. برخی مدل‌های آن در طبقات فوقانی خود شفاف یا نیمه شفاف هستند و كلیدهای آنها با حروف الفبای مشكی حك شده است و به علاوه یك صفحـــــه پرتوافشان نیز در پایین آن قرار دارد. در طـــــول روز كه نیازی به نور صفحه كلید نیست، صفحه كلید نورانی دقیقا مثل یك صفحه كلید معمولی عمل می‌كند، اما زمانی كه كلید مربوط به نور زیرصفحه‌ای آن را بزنید قسمت فوقانی صفحه كلید كاملا روشن و نورانی می‌شود.
نوع دیگـــــر صفحه كلیدهای نورانی مانند تلفن‌های همـــــراه، از زیر كلیدهای آن نور ســـــاطع می‌شود; این نوع صفحه كلیدها معمولا به رنگ مشكی و بـــا حروف الفبای سفید طراحی می‌شونـــــد و در روز ماننـــــد صفحه كلیدهای استاندارد هستنـــــد. زیر تك تك كلیدهای این صفحه كلیدها، دیودهای LED وجود دارد و زمانی كه دكمه فعال كردن نور زیرصفحه‌ای را فشار دهید، به جای روشن شدن كل صفحه كلید، تنها حروف الفبای موجـــود روی آن روشن می‌شود. مدل‌های جدید این صفحه كلیدها نور كمتری ساطع می‌كند و در مواردی كه نیاز به تمركز دارید یا در جلسات سخنرانی، باعث حواس پرتی نخواهد شد.
به هر حال اینكه كاربران كدام مدل را انتخاب كنند بستگی به سلیقه و نظر خودشان دارد. فرضا افرادی كه می‌خواهند در جایی تاریك كار كنند ممكن است مدلی را كـــــه حروف الفبای آن نسبتا نورانی است، ترجیح دهند. یكی از ویژگی‌های مهم در انتخاب صفحه كلید نورانی، توانایی خاموش كردن نورپردازی آن است. حتی برخی از مدل‌ها، قابلیت تنظیم میزان نـــــور را دارند كه این مسئله كار كردن با این نوع صفحه كلیدها را در شرایط مختلف، آسان‌و لذت‌بخش می‌كنند. گفتنی است صفحه كلیدهای نورانی برحسب نوع، كیفیت، كارآیی و سبك قیمت‌گذاری می‌شوند و انواع آنها از ۲۵ دلار تا ۱۲۰ دلار در بازار موجودند.
● صفحه كلید كوچك
صفحه كلیـــــد كوچك همـــــان‌‌طور كـــــه از نــام آن پیداست نوعــی صفحه كلید كم حجم با طراحی فشرده است كه قابلیت حمل در آن اهمیت فراوانـــــی دارد. صفحـــــه كلیدهای كوچك كه اغلب «مینی كی بورد» نامیـــــده می‌شوند معمولا ۸۴ تا ۸۹ كلید با كارآیی همان ۱۰۱ كلید استاندارد در صفحه كلیدهای معمولی را دارند و طول آنها ۱۳ اینچ ۳۳۳ سانتی‌متر) یا كمتر است. در مقایسه با صفحه كلید معمولی كه ۱۸ اینچ ۴۶۶سانتی‌متر) طول دارد، این نوع صفحه كلیدها به طور محسوسی كم‌حجم‌ترند. البته از لحـــــاظ فنی هر صفحه كلیـــــدی كه فضای كمی را اشغال كند، بدون توجه به تعداد كلیدهای موجود در آن، صفحه كلید كوچك یا مینی نامیده می‌شود.
در اوایل دهه ۸۰ میلادی، IBM اولین صفحه كلیدهای PC/XT تجاری را با ۸۳ كلید طراحی كرد، اما این نوع صفحه كلید فضایی معادل صفحه كلیدهای امروزی اشغال می‌كرد. با عرضه اولین كامپیوتر PC/AT، شركت IBM طراحی و چیدمان صفحه كلید آن را تغییر داد. صفحه كلید جدید PC/AT همانند صفحـــــه كلیدهای امروزی بود و فقط كلیدهای تابعی )F-keys( بـــــه صورت دسته‌بندی شده در دو ستون در سمت چپ صفحه كلید قرار گرفته بودند و هنوز هم ۸۴ كلید داشت.
زمانی كه IBM آخرین مدل كامپیوتر PC/AT را در سال ۱۹۸۶ معرفـــــی كرد، صفحه كلید پیشرفته‌ای با ۱۰۱ كلید را نیز به بازار عرضه كرد (همان مدل استانداردی كه صفحه كلیدهای امروزی بر اساس آن ساخته شده‌اند.) این نوع صفحه كلید علاوه بر كلیدهای تابعی (كه در بالای آن قرار داشت) دارای كلیدهای مكان‌نما، بخش عددی و دیگر كلیدها بود.
در نهــایت، طراحی صفحـــــه كلیدهـــــا در مسیر رشد و تـــــرقی قرار گرفت و صفحه كلیدهای ۱۰۴ كلیدی به همراه كلیدهای تابع مخصوص ویندوز، صفحه كلیدهای چندرسانه‌ای، صفحه كلیدهای طبی قابل برنامه‌ریزی، صفحه كلیدها با گوی جهت‌یاب و یا صفحه كلیدهای لمسی به بازار عرضه شدند.
صفحـــــه كلیدهای كوچك در واقع پاسخ به رشد تقاضا در بازار كاربردهای سیار است و به ویژه برای توسعه شبكه‌های محلی (LAN) به‌ كار می‌رود.
در حال حاضر متخصصان شبكه، نمایندگان فروش و مدیـران می‌توانند به راحتی این صفحه كلید را در كیف دستی خود قرار دهند و از آن در مـــــراكز كاری، ادارات یا در سمینارهای ارائه مطالب استفاده كننـــــد. جالب اینكه خیلی از كاربران به خاطر كم حجم بودن این صفحه كلید، در منزل نیز از آن استفاده می‌كنند. گوناگونی و تنوع در بین صفحه كلیدهای كوچك هماننـــــد صفحـــــه كلیدهای استاندارد است و چیدمان آن نیز برحسب مدل تغییر می‌كند. به هر حال رضایت از این صفحه كلید بستگی به سلیقه شخصی دارد.
البته این نكته را فراموش نكنیـــــد كه صفحـــــه كلید كوچك با صفحه كلید فشرده تفـــــاوت دارد. صفحه كلید فشرده، نوعی صفحه كلید استاندارد با همان ۱۰۱ كلید است، با این تفاوت كه قدری فشرده شده و فضایی تقریبا ۱۶ اینچــی ۴۰۰ سانتی‌متر) اشغال می‌كند، اما آن‌قدر كوچك هم نیست كه بتوان آن را صفحه كلید كوچك نامید.
● صفحه كلید بازی
دنیای بازی‌های كامپیوتری دائما رو به رشد است و هر روز بازی‌های پیچیده و مهیجی به بازار عرضه می‌شوند. این امـــــر باعث بروز برخی مشكلات بـــــرای افراد علاقمند به بازی‌هـــــای كامپیوتری شد؛ چـــــرا كه بازی‌های پیچیده به دستگاه‌های كنتــرل كننده پیچیده نیز نیاز داشت. برای مثال، دستگاه‌های كنترل كننده یا صفحه كلیدهایی كه بــرای بازی‌های قدیمی مثل Pac-Man یا Tetris استفاده می‌شدند، به هیچ وجه برای بازی‌های امروزی مناسب نیستند.
این مشكل را صنعت بازی‌های كامپیوتری با سفارش صفحه كلیدهای مخصوص بازی‌های كامپیوتری به نوعی حل كـــــرد.
این صفحه كلیدهـــــا در واقع مدل سفارشـــــی صفحه كلیدهای استاندارد موجـــــود در بسیاری از شركت‌ها و منازل هستند. تولیدكنندگان صفحه كلیـــــد بازی از طرح و مدل صفحه كلیدهای معمولی استفاده كرده و با ایجاد اصلاحاتی در آن، سعی می‌كنند طراحی آن را به نحوی تغییر دهند كه برای انجام بازی‌های كامپیوتری مناسب شود.
بسیاری از صفحه كلیدهای مخصوص بازی‌هـــــای كامپیوتری دارای كلیدهای قـــــابل برنامه‌ریزی هستند كه هـــــر عملكردی را به آنها تخصیص دهید، آن را انجام خواهند داد. به علاوه صفحه كلیدهای بازی اغلب با جوی استیك (Joystick) به بازار عرضه می‌شوند. این وسیله اگر تواما با ماوس استفاده شود، به كاربر امكان كنترل چندین محور حركتی را می‌دهد.
در دنیای امروزی كه آسایش و رفاه اغلب یكی از عوامل موثر در خرید یك جنس نسبت به سایر اجناس است، سعی شده صفحه كلیدهای مخصوص بازی متناسب با استانداردهای پزشكی (طبی) عرضه شوند تا كار كردن با آنها برای كاربر آسان‌تر بوده و سلامتی وی كمتر به خطر افتد. از موارد رشد استانداردهای پزشكی در صفحه كلیدهای مخصوص بازی‌های كامپیوتری می‌توان به انحنای صفحه كلید برای تنظیـــــم جـــــای دست و تهیه محافظ مچ برای جلوگیری از آسیب‌دیدگی مچ دست اشاره كرد.
همچنین رشد استانداردهای پزشكی منجر به جابه‌جایی برخی كلیدهای كاربردی روی صفحه كلیدهای بازی شد؛ به گونه‌ای كه به جای قرار دادن كلیدهای مهم در جاهای دور از دسترس یا نامناسب، تولیدكنندگان تمامی هدف خود را بر پایه استفاده آسان از كلیدهای اصلی بنا كردند. بـــــه عنوان مثال دراین صفحه كلیدها برای انجام عمل چرخیدن در بازی به جای فشار آوردن روی انگشت كوچك دست برای فشردن كلید مربوطه، سعی شده این عمل از طریق كلیدی كه استفاده آن برای كاربر آسان‌تر است، انجام شود.
ویژگی دیگر بسیاری از صفحه كلیدهای بازی، برچسب‌های مخصوص آنهاست. این برچسب‌ها به همراه صفحه كلیدها ارائه شده و كار چسباندن آنها روی صفحه كلید بر عهده كاربر گذارده شـــــده است. البته اكثر علاقمندان بـــــه بازی‌های كامپیوتری ترجیح می‌دهند تـــــا صفحه كلید خـــــود را بـــــا این‌گونه برچسب‌ها شلوغ نكننـــــد و به راحتی كاربرد هر یك از كلیدها را به خاطر می‌سپارند. از این رو برچسب نمی‌تواند عامل موثری در خریـــــد صفحه كلید و برتری آن نسبت به سایر صفحه كلیدها باشد؛ فراموش نكنید كه عوامل اصلی در خرید صفحه كلید مخصوص بازی‌های كامپیوتری متناسب بودن آن با استانداردهای پزشكـــــی، طرز چیدمان و قابلیت تنظیم و برنامه‌ریزی كلیدهای آن است.

مهدی علینقی پور

منبع : وب ایران