تب خال؛ این مهمان ناخوانده...

تب خال نوعی زخم صورت است كه روی لب ها یا پوست نزدیك دهان ایجاد می شود. همان زخم سفت و كوچكی كه در گوشه لب ظاهر شده و با احساس مور مور همراه است. در شروع ممكن است تب خال غیرقابل مشاهده باشد اما در طول روز به صورت یك یا دو تا تاول قرمز روی لب ظاهر می شود. این زخم ها ممكن است بی ضرر به نظر برسند و پس از طی دوره خود بهبود یابند اما می توانند به آسانی گسترش پیدا كنند و اگر به دقت مراقبت نشوند عفونی شوند.
• چگونه به تب خال مبتلا می شویم؟
تب خال به وسیله نوعی ویروس به نام «هرپس سیمپلكس» ایجاد می شود. در واقع دو نوع ویروس هرپس سیمپلكس وجود دارد. نوع ۱ و نوع ۲. ویروس هرپس سیمپلكس نوع ۱ در عمده موارد تب خال اطراف دهان را ایجاد می كند. تب خال هنگامی اتفاق می افتد كه ویروسی كه قبلاً در بدن شما زندگی می كرده، فعال شده باشد. در واقع ویروس تب خال به صورت غیرفعال در سلول های عصب پوست صورت وجود دارد. زمانی كه ویروس فعال شد ذرات ویروسی مهاجرت می كنند و در سطح پوست ضایعه تب خال را ایجاد می كنند.
• ویروس غیرفعال از كجا می آید؟
ویروس غیرفعالی كه در بدن شما زندگی می كند به واسطه یك عفونت اولیه به بدن تان وارد شده است. در واقع در دوران كودكی با این ویروس مواجه می شویم. افرادی كه با آنها تماس داشته اید و یا افراد مبتلایی كه شما را بوسیده اند باعث ایجاد یك عفونت اولیه هرپسی در شما شده اند كه حتی ممكن است این عفونت اولیه كاملاً متفاوت با تب خال های بازگشتی باشد. این ویروس در عصب های صورت به صورت نهفته جایگزین می شود و تحت اثر عواملی دوباره فعال می شود و زخم تب خال را ایجاد می كند. در بیشتر موارد بروز تب خال به دلیل حالاتی است كه سیستم ایمنی ضعیف شده یا تحت فشار است و فرصتی برای فعال شدن ویروس تب خال و ایجاد زخم تب خال ایجاد می شود. ابتلا به بیماری هایی مثل سرماخوردگی و آنفلوآنزا، بروز تب، غم یا فشار روحی، فشار یا خستگی جسمی، صدمه به لب ها مانند زخم و ترك خوردگی و یا صدمه به لب ها بر اثر برخورد زیاد با نور خورشید، قاعدگی یا حاملگی و... ماشه شروع تب خال را می كشند و سبب بروز زخم های اطراف دهان می شوند.
• چه درمان هایی برای تب خال وجود دارد؟
تب خال به طور معمول و خود به خود بهبود می یابد. در واقع برای تب خال های بازگشتی درمان قطعی وجود ندارد اما با این حال داروهایی هستند كه می توانند در درمان تب خال مفید باشند. گروهی از این داروها تسكین دهنده تب خال هستند و سوزش، خارش و درد ناشی از تب خال را كاهش می دهند. مانند تتراكائین، لیدوكائین، بنزوكائین، كافور و...
گروه دیگری از داروها خصوصیات ضد ویروسی دارند مثل روی، فنل، اسیدتانیك و... تصور می شود این داروها اثر بازدارنده روی توانایی ذرات ویروسی برای تشكیل ضایعات تب خال دارند. با این كه آنتی بیوتیك ها بر ویروس ها بی تاثیر هستند ولی با جلوگیری از ایجاد عفونت میكروبی در زخم، می توانند باعث تسریع بهبود تب خال شوند. مرطوب و نرم كردن محل تب خال به وسیله پمادهای لب احتمال ترك خوردگی و خونریزی را كاهش می دهند. همچنین بسیاری از این پمادها حاوی اكسید روی و یا دیگر تركیباتی هستند كه لب ها را در برابر نور خورشید محافظت می كنند و از مواجهه با نور خورشید كه خود بهانه ای برای تشكیل تب خال است جلوگیری می كنند. به كار بردن یخ به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه در هر ساعت روی زخم در طول مرحله مورمور شدن و در ابتدای شروع زخم، حرارت ناحیه ای را كه تب خال در آنجا تشكیل می شود كاهش می دهد و باعث پایین آمدن سوخت و ساز در آن ناحیه می شود و از توسعه تب خال جلوگیری می كند.
• چگونه از تب خال پیشگیری كنیم؟
پیشگیری از تب خال همانند درمان اهمیت دارد و باید از راه هایی مانع گسترش ویروس تب خال شد و از ایجاد حملات آن پیشگیری كرد. یكی از معمول ترین راه هایی كه به وسیله آن ویروس به دیگران منتقل می شود از طریق تماس مستقیم پوست به پوست، بوسیدن یا خاراندن منطقه دارای ضایعه است. ذرات ویروس همچنین می توانند با ظروف غذاخوری، فنجان، مسواك و حوله و... منتقل شوند.رعایت توصیه های زیر می تواند از بروز زخم های تب خال تا حدود زیادی پیشگیری كند:
۱- از ماشین ریش تراش، حوله و وسایل مشترك هنگامی كه احتمال آلوده بودن آنها وجود دارد استفاده نكنید.
۲- برای جلوگیری از تحریك ویروس به وسیله اشعه فرابنفش آفتاب از یك پماد لب حاوی محافظ ضدآفتاب استفاده كنید.
۳- از لمس زخم یا چیدن آن بپرهیزید.
۴- احساس خارش یا مورمور شدن یا سوزش اطراف دهان علامت هشدار دهنده ای است كه یك عفونت در راه است، كاربرد كرم ضدویروس آسیكلویر در مرحله مورمور شدن می تواند از ظهور زخم ها جلوگیری كند.
۵- اگر زخم خیلی دردناك است یك تكه پارچه پنبه ای كه در آب خنك خیس شده روی زخم بگذارید تا درد زخم كاهش پیدا كند.
۶- از به كار بردن هر ماده تند مانند الكل و بتادین پرهیز كنید، چرا كه پوست شما را خشك می كند و زمان بهبودی را طولانی می كند.
۷- اگر زخم بعد از دو هفته بهبود پیدا نكرد به پزشك مراجعه كنید.

منبع : روزنامه شرق