آیت جمال و جلال الهی

امیرالمؤمنین علی(ع) در نهج البلاغه جمله ای در سیره پیامبر اکرم (ص) بیان فرموده است که توصیف بسیار زیبایی است، حضرت(ع) در رابطه با پیامبر می فرماید: «طبیب دوار بطبه» پیامبر اکرم(ص) همچون طبیبی برای معالجه بیمارانش در پی آنان بود، تشبیه پیامبر به پزشکی که از جمله ویژگی هایش این بود که او به دنبال بیمارانش می گشت و نسبت به هدایت بیماران روحی و گناهکار و گمراه آنچنان حریص بود و آنچنان ترحم داشت که در راه هدایت آنان هر رنجی را برخود هموار می نمود و این شیوه و الگویی است که بایستی از آن پیروی نمود کما اینکه امیرالمؤمنین علی(ع) در جای دیگری می فرماید: «وانماینبغی لاهل العصمه والمصنوع الیهم فی السلامه ان یرحموا اهل الذنوب والمعصیه» (اشخاصی که خدا به آنها توفیق داده که پاک مانده اند باید به بیماران معصیت ترحم کنند)‎/
گناهکاران واجد شرایط ترحم اند، یعنی به جای سرکوفت، تحقیر و بایکوت بایستی به فکر علاج گناه معصیت کاران بود و عادت گناه را از سر آنان انداخت.
آری مصلح مسلمان همچون پزشک سیار خود به دنبال مریض می گردد و بیماری های اخلاقی را در بیمار تشخیص می دهد و به علاج آن می پردازد واین ملهم از سیره رسول الله (ص) است. پیامبراکرم(ص) تقریباً در تمام عمر شریفش به دنبال بیماران روحی و روانی بود حتی در دوران اولیه بعثت و در شرایط دشوار مکه، حضرت رسول(ص) هرگاه فرصتی به دست می آورد از جمله درماههای حرام که به رسم اعراب جاهلی جنگ و ستیز ممنوع بود و مصونیتی برای حضرتش به وجود می آمد، در جمع قبایل اعراب حاضر می شدند و به هدایت و درمان دردهای آنان می پرداختند و آنان را به راه راست و ایمان به خدای یکتا و پرهیز از رفتارجاهلی توصیه می فرمودند، البته این سیره اغلب انبیاء بود کما اینکه در روایات آمده است که حضرت عیسی(ع) را دیدند که از خانه زن بد نامی بیرون آمد اطرافیان با تعجب پرسیدند: یا روح الله! تو اینجا چکار می کردی فرمود: طبیب به خانه مریض رفته بود. اما پیامبر اسلام بیش از سایر انبیاء دلسوز امت خویش بود و در این راه زحمات طاقت فرسایی را متحمل گردید تا آنجایی که آیه نازل گردید و خطاب به آن حضرت (ص) گفته شد: گویا می خواهی در پی آنان (مردمان) اگر به این سخن ایمان نیاورند، جان خود را به خطر بیندازی! (کهف آیه ۶)
رسول الله(ص) برای هدایت مردم حاضر بود از جان ومال مایه بگذارد، اما حاضر نبود از ارزشهای معنوی و اصول اخلاقی عدول نماید و یا اینکه از جهل مردم در جهت هدایت آنان استفاده کند. در این ارتباط مطالب جالب و درس آموزی درتاریخ اسلام وجود دارد که به یک مورد آن اشاره می کنیم.
رسول اکرم(ص) پسری داشت از ماریه قبطیه به نام ابراهیم بن رسول الله(ص)‎/ این پسر مورد علاقه رسول خدا(ص) بود و در هجده ماهگی از دنیا رفت، رسول اکرم که کانون عاطفه بود، از فوت فرزندش متأثر گردید و گریست، حتی در روایات آمده است که حضرت محمد(ص) در فراق فرزندش این جملات را بر زبان آورد: «دل می سوزد و اشک می ریزد، ای ابراهیم ما بخاطر تو محزونیم ولی هرگز چیزی برخلاف رضای پروردگار نمی گوییم» مسلمانان هم بالطبع بخاطر ناراحتی پیامبر، غمگین و متأثر شدند و از اینکه می دیدند غباری از حزن بردل مبارک رسول اکرم(ص) نشسته است ناراحت بودند، همان روز تصادفاً خورشید گرفتگی پیش آمد، مسلمانان شک نکردند و گرفتن خورشید را هماهنگی عالم بالا بخاطر پیامبر(ص) و حزن آن حضرت دانستند. این مطلب درمیان مردم مدینه پیچید و زن ومرد یکزبان و یکدل آن را مطرح می کردند و در گفت وگو بایکدیگر می گفتند: دیدید، خورشید بخاطر حزنی که برپیامبر اکرم (ص) عارض شد گرفت!
این موضوع اتفاقاً موجب تقویت عقیده مردم به پیامبر اسلام(ص) گشت و زمینه مساعدی برای پذیرش اسلام از سوی جمعی دیگر از غیر مسلمانان گردید. ولی پیامبر اکرم(ص) همین که از رواج این شایعه اطلاع یافتند، بلافاصله مردم را گردآورده و به بالای منبر رفته و خطاب به مردم فرمودند: «اینکه خورشید گرفت بخاطر فرزند من نبود و آن را تکذیب کردند» پیامبر خدا(ص) می توانست از این موضوع برای پیشبرد دین خدا استفاده نماید وحداقل باسکوت خود اجازه دهد تا از جهل مردم در جهت تقویت دین خدا که در آغاز راه بود ونیاز به تبلیغ وتقویت داشت استفاده شود، ولی پیامبر خدا(ص) اجازه ندادند از نقاط ضعف فکری و فرهنگی مردم حتی در جهت مثبت استفاده شود.
چرا که دین اسلام بر بنیانهای آگاهی و روشن اندیشی نهاده شده و کلام وحی به صراحت فرموده است: ادع الی سبیل ربک بالحکمه والموعظه الحسنه و جادلهم بالتی هی احسن (سوره نحل ـ آیه ۱۲۵) ـ به راه پروردگارت با حکمت (دلایل عقلی) واندرز نیکو دعوت کن و با بهترین روش با آنان به بحث و مجادله پرداز ـ خداوند اول چیزی که در رسالت پیامبر اکرم(ص) بیان می کند، حکمت است، یعنی مردم را به راه پروردگارت بخوان از طریق حکمت و براهین عقلی. پیامبر اکرم(ص) به حق آیینه جمال و جلال الهی است و الگوی کامل مسلمانی. قرآن کریم رسالت پیامبر خاتم حضرت محمد(ص) را چنین توصیف می کند: یا ایهاالنبی انا ارسلناک شاهداً و مبشراً و نذیرا (سوره احزاب آیه ۴۵) (ای رسول) تو را فرستادیم که گواه این امت باشی، نوید بخش و نوید دهنده برای این امت فرستادیم، بشارت بده، نوید بده، تشویق کن و نتایج خوبی که در مسیر ایمان ناب به خدا وجود دارد را برای مردم تشریح کن، همچنین تو را نذیر فرستادیم و اعلام خطرکننده، یعنی اگرکسی راه خلاف فطرت و گناه آلود را طی می کرد او را منذر باش و به او اعلام خطرکن وعاقبت کار را برایش گوشزد کن!
براساس این رسالت ومأموریت بود که پیامبر اکرم(ص) در سالهای اول بعثت دردامنه کوه صفا می ایستاد وخطاب به مردم مکه با صدایی رسا می فرمود: صباحا یا صباحا (خطر! خطر!) و هنگامی که مردم دور آن حضرت جمع می شدند می فرمود: ای مردم! تاکنون مرا درمیان خود چگونه شناخته اید همه می گفتند: امین و راستگو، آنگاه حضرت ادامه می داد: اگر الآن من شما را انذار کنم و به شما اعلام خطرکنم و بگویم که پشت این کوه ها دشمن با لشکر جرار آمده است و می خواهد به شما حمله کند سخن مرا باور می کنید همه می گفتند: البته، آنگاه حضرت(ص) بخش اصلی پیام خود را ابلاغ می کرد و می فرمود: انی نذیر لکم بین یدی عذاب شدید، پس به شما اعلام خطرکنم که این راهی که می روید دنبالش عذاب شدید الهی است دردنیا و آخرت. حضرت رسول (ص) داعی الی الله است و آمده است تا پیام الهی را در قلب ها و عقل ها نفوذ دهد وسعادت دنیوی و اخروی وزندگی توأم با شرافت و سربلندی را برای نوع بشر به ارمغان آورد.
رحلت جانسوز واسط وحی الهی و پیام هدایت نبی اکرم(ص) و فرزند نیکویش امام حسن مجتبی(ع) بر عموم مسلمانان تسلیت باد.

اسماعیل علوی

منبع : روزنامه ایران