جام جهانی والیبال

برگزاری جام جهانی والیبال، پس از راهیابی والیبال به المپیک ۱۹۶۴ توکیو در اجلاس بزرگ فدراسیون بین‌المللی والیبال (FIVB) مورد تصویب قرار گرفت. بدین ترتیب یک سال پس از المپیک ۱۹۶۴، جام جهانی والیبال در شهر وارسا کشور شوروی با شرکت ۱۱ کشور شوروی سابق، بلغارستان، فرانسه، آلمان شرقی سابق، مجارستان، ژاپن، هلند، رومانی،‌لهستان و یوگسلاوی آغاز شد که در پایان تیم شوروی سابق با کسب مقام قهرمانی به رقابت‌ها پایان داد. سرمربی ان روز تیم شوروی سابق کلاسچف بود. در این دوره از مسابقه‌ها در تیم شوروی سابق مردانی چون والری‌کروچنکوف، یوری چسنوکوف، نیکلای بودوبین، ادوارد سیبیریاکوف و ایوان‌بوگا نیکوف بازی می‌کردند. تیم شوروی سابق که در آن روزگار پرقدرت‌ترین تیم جهان به حساب می‌آمد از دفاع روی تور و حملات قدرتی برخوردار بود و ستاره های این تیم کروچنکوف و ایوان برگانیکوف بودند. بوگانیکوف به واسطه پروازهای بلندش معروف به یوری‌گاگارین فضانورد معروف بود. در دیدار پایانی این مسابقه‌ها بین شوروی سابق و لهستان انجام گرفت که با برتری شوروی سابق همراه شد. شوروی در شرایطی به قهرمانی جام جهانی رسید که یک سال قبل از آن مدال طلای اولین دوره والیبال المپیک در توکیو ۱۹۶۴ کسب کرده بود.
در سال ۱۹۶۹، شهر برلین شرقی که پایتخت کشور آلمان شرقی سابق بود، در روزهای ۱۳ تا ۲۰ ماه سپتامبر میزبان مسابقه‌ها شد. در این سال قرار بود ۱۲ تیم شرکت نمایند که به علت غیبت یک تیم، تیم جوانان آلمان شرقی وارد مسابقه‌ها شد و در مجموع به مقام دوازدهم رسید. در این جام، تیم آلمان شرقی که ستارگانی همچون اشنایدر، فری‌والد، رودی‌ شومان داشت با مربیگری چنتر به مقام قهرمانی رسید. دیدار فینال این مسابقه‌ها بین آلمان شرقی و ژاپن برگزار شد که آلمان شرقی به پیروزی رسید. حادثه بزرگ این جام ناکامی قهرمان دوره قبل بود. شوروی سابق در شرایطی به مدال برنز جام جهانی رسید که در سال ۱۹۶۸ در المپیک مکزیکوسیتی به مدال طلای والیبال المپیک نائل شده بود. آلمان شرقی یک سال بعد در سال ۱۹۷۰ در شهر صوفیه به مقال اول مسابقه‌های قهرمانی مردان جهان دست یافت.
جام جهانی والیبال که از سال ۱۹۶۵ آغاز شد بعد از مسابقه‌ های قهرمانی جهان که از سال ۱۹۴۹ و مسابقه‌ های والیبال المپیک که از سال ۱۹۶۴ در تقویم فدراسیون بین‌المللی قرار گرفت به عنوان سومین رویداد باارزش والیبال محسوب می‌شود. این مسابقه‌ها همانند جام جهانی فوتبال هر چهار سال یک بار انجام می‌پذیرد. البته پس از دو دوره برگزاری در سالهای ۱۹۶۵ و ۱۹۶۵، در سال ۱۹۷۳ (بعد از المپیک ۱۹۷۲) انجام نگرفت. ولی این جام بعد از این در سال ۱۹۷۷ در دستور کار قرار گرفت و ژاپنی‌ها طبق قراردادی که با فدراسیون بین‌المللی منعقد کردند، تعهد نمودنداین پیکارها را بصورت شایسته در کشور خودشان برگزار نماید. براساس این قرار از سال ۱۹۷۷ مسابقه‌های جام جهانی مکانی ثابت در کشور ژاپن پیدا کرد و تاکنون هشت دوره این مسابقه‌ها با حمایت صنایع و کارخانجات و شرکت‌های بزرگ ژاپنی در این کشور برپا شده است. ژاپنی‌ها با برپایی این مسابقه‌ها از افت والیبال کشورشان جلوگیری کردند تا همواره با میزبانی این مسابقه‌ها در کنار تیم‌های پرتوان و صاحب نام والیبال جهان بخت و اقبال خود را به آزمایش بگذارند. چرا که والیبال ژاپن پس از دوران پرفروغ دهه شصت و دهه هفتاد دچار رکود شد و تنها این کشور به مدال طلای المپیک ۱۹۷۲ رضایت داده است. در سال ۱۹۷۷ شهر توکیو در روزهای ۱۷ لغایت ۲۹ ماه نوامبر میزبان سومین دوره جام جهانی بود در این دوره ۱۲ تیم رقابت کردند که در پایان تیم شوروی سابق به مقام قهرمانی رسید و تیم‌های ژاپن و کوبا در رده‌های دوم و سوم قرار گرفتند. در تیم سال ۱۹۷۷ شوروی سابق ستارگانی مثل زایتسف پاسور نامدار والیبال جهان، دورخوف، کندرا، مولی‌ بوگا، سیلی وانف، یولانف و الکساندر ساوین حضور داشتند. مربیگری این تیم پرقدرت به عهده پلاتونف مربی نامدار شوروی سابق بوده در این تیم بازیکنی به نام کندرا بازی می‌ کرد که بعدها در المپیک ۱۹۸۸، سرمربی تیم ملی شوروی بود.
در سال ۱۹۸۱ مسابقه‌ های جام جهانی در روزهای ۱۹ لغایت ۲۸ نوامبر در شهر توکیو برگزار شد. برای اولین بار جام جهانی با ۸ تیم برگزار شد که عبارت بودند از: برزیل، چین، کوبا، ایتالیا، ژاپن، لهستان، تونس و شوروی سابق. جام جهانی چهارم از آن جهت اهمیت داشت که یکسال قبل در المپیک ۱۹۸۰ مسکو تیم‌های زیادی به دلیل تحریم المپیک حضور نداشتند. بار دیگر پاسهای طلایی و با ارزش زایتسف یاران شوروی به خصوص ساوین، دوروخوف، کندرا، مولی بوگا، پانچنکوف و کوزنتسف را بلند پرواز کرد تا با مربیگری مربی نامدارش پلاتونف به مقام قهرمانی برسد.
در سال ۱۹۸۵ بار دیگر ژاپن از روز ۲۲ نوامبر لغایت اول سپتامبر میزبانی جام جهانی شد. ایالات متحده که مقام قهرمانی المپیک ۱۹۸۴ را در غیاب تیم‌های بلوک شرق به دست آورده بود، برای اثبات شایستگی و قدرت نمایی فینال را در مقابل شوروی سابق برگزار کرد و به برتری ۳ بر ۲ رسید و اولین جام جهانی را به آغوش گرفت.
ششمین دوره مسابقه‌ های جام جهانی در سال ۱۹۸۹ در روزهای ۱۷ لغایت ۲۶ دسامبر در شهر توکیو برگزار شد. در این دوره ستاره اقبال تیم کوبا پرفروغ‌تر از تیم‌های دیگر بود. تیم کوبا که با مربیگری ساموئل تمرینات خوبی داشت با پاسوری شایسته به نام رائول دیه‌گو تماشایی ظاهر شد و خوئل دسپایگن با شماره چهار کوبا ستاره جام جهانی شد و با جام قهرمانی جهان به کوبا بازگشت.
هفتمین دوره رقابت‌ های جام جهانی در سال ۱۹۹۱ از ۲۲ نوامبر لغایت اول دسامبر برگزار گردید. این دوره برخلاف دوره‌های پیشین به فاصله دو سال انجام گرفت. در جام جهانی ۱۹۹۱ تیم شوروی سابق چهره‌ای پرقدرت داشت و فومین ستاره پرتوان این کشور با شماره ۶ غوغا به پا کرد و به همراه اولیخور پایه‌های قهرمانی شوروی را بنا گذاشتند. مربیگری تیم شوروی پس از پنج سال دوباره به پلاتونف سپرده شد تا موفقیتی دیگر برای آنها رقم بخورد.
در سال ۱۹۹۵ تیم ایتالیا که قهرمان جهان در سال ۱۹۹۴ شده بود با ستارگانی همچون زورزی، توفولی، گاردینی، پاپی، بارسی، آندره جیانی و گراوینا به میدان پا نهاد. این تیم که توسط خولیوولاسکو آرژانتینی هدایت می‌شد با غلبه بر هلند در دیدار نهایی به مقام قهرمانی دست یافت.
نهمین دوره مسابقه‌های جام جهانی مردان که با شرکت ۱۲ تیم در شهرهای مختلف ژاپن برگزار گردید با انجام ۶۶ پیکار دوره‌ای پایان یافت و تیم روسیه با کسب ۲۰ امتیاز به عنوان قهرمانی دست یافت.
در دهمین دوره پیکارهای جام جهانی تیم برزیل با اقتدار تمام و کسب ۱۱ پیروزی در ۱۱ بازی و در حالیکه تنها ۴ ست را واگذار نمود به مقام قهرمانی رسید.
تنها حضور ایران در جام جهانی به سال ۱۹۹۱ مطابق با اوایل آذرماه سال ۱۳۷۰ بود. در این تیم گروهی از بازیکنان امید والیبال عضویت داشتند. تیم ایران متشکل از ابراهیم سن‌سبیلی (آق‌قلا)، نادر عزیزیان (تهران)، فرشاد سعیدی (رامسر)، حشمت‌ا... امیدی (آمل)، بابک مظفری (شاهرود)، رحمت نوری (سوادکوه)، عبدالرضا فرجی (گنبد)، حمیدرضا عقیلی (کردکوری)، مجید حمیدی (آمل)، محمدصادق شعبان‌خمسه (تهران)، اردشیر کریمیار (نقده) و سید عباسعلی میرحسینی (یزد) وارد مسابقه‌ها شد. مربیان تیم ایران محمد حیدرخان (سرمربی) و حسن‌ کوچک‌زاده (مربی) بودند. سرپرست تیم حبیب فروزند و مدیر تیم مرتضی زرین گل بود.
● گروه‌ بندی جام جهانی ۱۹۹۱
گروه الف) ایالات متحده، چین، شوروی سابق، مکزیک، ژاپن، تونس
گروه ب) ایران، کوبا، برزیل، کره‌جنوبی، آلمان، الجزایر
● نتایج تیم ایران
▪ جمعه اول آذر ۱۳۷۰: آلمان متحد ۳ - ایران صفر (۱۵-۲ ، ۱۵-۱۱ ، ۱۵-۶)
▪ جمعه دوم آذر ۱۳۷۰: برزیل ۳ - ایران صفر (۱۵-۲ ، ۱۵-۷ ، ۱۵-۲)
▪ یکشنبه سوم آذر ۱۳۷۰: الجزایر ۳ - ایران صفر (۱۵-۱۰ ، ۱۵-۹ ، ۱۵-۱۰)
▪ دوشنبه چهارم آذر ۱۳۷۰ : کوبا ۳ - ایران صفر (۱۵-۳ ، ۱۵-۳ ، ۱۵-۵)
▪ چهارشنبه ششم آذر ۱۳۷۰ : کره‌ جنوبی ۳ - ایران صفر (۱۵-۱۲ ، ۱۵-۴ ، ۱۵-۵)
مرحله دوم
▪ جمعه هشتم آذر ۱۳۷۰ : تونس ۳ - ایران ۱ (۱۵-۹ ، ۱۵-۷ ، ۱۴-۱۶ ، ۱۵-۷)
▪ شنبه نهم آذر ۱۳۷۰ : ایران ۳ - چین ۲ (۴-۱۵ ، ۱۵-۷ ، ۶-۱۵ ، ۱۷-۱۵ ، ۱۵-۱۲)
▪ یکشنبه دهم آذر ۱۳۷۰ : مکزیک ۳ - ایران ۱ (۱۶-۱۴ ، ۱۵-۶ ، ۷-۱۵ ، ۱۵-۵)
تیم ایران در این دوره از مسابقه‌ها به مقام یازدهم جام جهانی نایل آمد.
● تیمهای برتر جام جهانی
▪ اولین دوره (۱۹۶۵ - وارساو، شوروی سابق)
۱- شوروی سابق. ۲- لهستان. ۳- چکسلواکی سابق
▪ دومین دوره (۱۹۶۹ - برلین شرقی، آلمان شرقی سابق)
۱- آلمان شرقی. ۲- ژاپن. ۳- شوروی سابق
▪ سومین دوره (۱۹۷۷ - توکیو، ژاپن)
۱- شوروی سابق. ۲- ژاپن. ۳- کوبا
▪ چهارمین دوره (۱۹۸۱ - توکیو، ژاپن)
۱- شوروی سابق. ۲- کوبا. ۳- برزیل
▪ پنجمین دوره (۱۹۸۵ - توکیو، ژاپن)
۱- ایالات متحده. ۲- شوروی سابق. ۳- چکسلواکی سابق
▪ ششمین دوره (۱۹۸۹ - توکیو، ژاپن)
۱- کوبا. ۲- ایتالیا. ۳- شوروی سابق
▪ هفتمین دوره (۱۹۹۱ - توکیو، ژاپن)
۱- شوروی سابق. ۲- کوبا. ۳- یالات متحده
▪ هشتمین دوره (۱۹۹۵ - توکیو، ژاپن)
۱- ایتالیا. ۲- هلند. ۳- برزیل
▪ نهمین دوره (۱۹۹۹ - توکیو، ژاپن)
۱- روسیه. ۲- کوبا. ۳- ایتالیا
▪ دهمین دوره (۲۰۰۳ - توکیو، ژاپن)
۱- برزیل. ۲- ایتالیا. ۳- یوگسلاوی (صربستان و مونته نگرو)

منبع : سایت پارس اسپورت