دوشنبه, ۱۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 6 May, 2024
مجله ویستا
عفونتهای استر پتوکوکال در ماهیان
استرپتوکوکوس عبارت از بک جنس بزرگ باکتریها که شامل تعدادی گونه است و باعث بیماریهای عفونی شدید در میزبانهای مختلف میگردد . این باکتریها در رنگ آمیزی گرم به رنگ ارغوانی درآمده وگرم مثبت میباشند درحالیکه سایر باکتریهای بیماریزا در ماهیان غالباً بعد از رنگ آمیزی دارای رنگ صورتی شده وگرم منفی نامیده میشوند . این تفاوت آشکار در انتخاب آنتی بیوتیک مناسب جهت درمان بسیار ارزشمند است.
عفونتهای استرپتوکوکی گرچه درماهیان معمول نمیباشد ولی درصورت وقوع بیماری میتوانند خسارتهای جبران ناپذیری را وارد نمایند . بعضی از انواع استرپتوکوکهای بیماریزا درماهیان ممکن است سبب بیماری در انسان در اثر پیشامدهای اتفاقی وغیر معمول گردد ، هرچند که این باکتریها در اشخاص سالم پاتوژن نمیباشند. بعلاوه درجنس استرپتوکوکوس چندین باکتری دیگر وجود دارند که بیماریهای مشابهی ایجاد میکنند مثل لاکتوکوکوس، انتروکوکوس و واگوکوکوس وبیماریهای حاصل از آنها مجموعاً استرپتوکوکوزیس نامیده میشود.
اولین بار درسال ۱۹۵۷ سپتی سمی استرپتوکوکال درقزل آلای رنگین کمان پرورشی در ژاپن گزارش گردید بعد از آن ماهیان متعددی از سایر گونهها ومشکوک به عفونت گزارش شده است که شامل ماهی آزاد، شینر طلائی ، کفال ، Pinfish ، مار ماهی مهاجر ، قزل آلای دریائی ، تیلا پیا ، تاس ماهی و باس راه راه میباشد . همچنین در انواعی از ماهیان زینتی ، آلودگیهای استرپتوکوکی مشاهده شده که عبارتند از ماهی زینتی رنگین کمان ، ماهی سیا ه دم قرمز، رزی بارب ، دانیوس وانواعی از سیچلید Cichlid وتتراسTetras عفونت استرپتوکوکی میتواند در مدت ۳ تا ۷ روز تلفات بیشتر از ۵۰ درصد را درجمعیتهای ماهی باعث شود وبعضی موارد شیوع آن به شکل مزمن دیده شده که روزانه تعدادی تلفات داده ومدت بیماری بیشتر از چندین هفته گزارش شده است.
اظهار عقیده میشود که استرپتوکوکوس ممکن است دریک گروه از ماهیان آلوده باعث رفتارهای غیر طبیعی درحین شنا شود که غالباً به شکل شنای عمودی ومارپیچی به دور خود میباشد . همچنین احتمال اینکه بعضی از ماهیان بیمار فاقد این علائم باشند نیز وجود دارد.
پیشگیری از بیماری درماهیان براساس بهبود کیفیت آب، تدارک صحیح تغذیه، رعایت اصول بهداشت در استخرها ومحیط ، قرنطینه ماهیان جدید قبل از وارد نمودن به استخرها صورت میپذیرد. با دانستن این نکات که چه انواعی از ماهیان به بیماری حساسند وکمک به ماهیان بیمار با تشخیص سریع ودرمان صحیح میتوانیم خسارت بیماری را تا حدود زیادی کاهش دهیم.
● فاکتورهای موثر در بیماری :
غالب باکتریهای عفونی درماهیان فرصت طلب بوده وبدین معناست که وجود عامل پاتوژن درمحیط برای ایجاد بیماری کافی نمیباشد ، فاکتورهای محیطی ویا ضعف سیستم ایمنی موجب افزایش حساسیت ماهی نسبت به عوامل پاتوژن میگردد و این پدیده اکثراً توسط استرس تسریع مییابد. استرس نقش بسیار مهم در شیوع بیماریهای عفونی را درجمعیتهای ماهی بعهده دارد وبعضی از عوامل ایجاد کننده استرس در شیوع استرپتوکوکوز عبارتند از درجه حرارت بالای آب ( مخصوصاً در فصل تابستان) تراکم بالای ماهیان، جابجا کردن ماهیان، کیفیت پائین آب شامل افزایش آمونیاک ویا نیتریت باکتریهای مولد بیماری اغلب براساس حدت و قدرت بیماریزای طبقه بندی میشوند . هرچند که این دسته بندی نادرست میباشد اما مشخص گردیده که باکتریهای اختصاصی دریک گونه هم از نظر حدت بیماریزائی با همدیگر متفاوت هستند. دراین گروهها باکتریها با طیف گسترده ای از حدت کنار هم قرار میگیرند بعنوان مثال بیشتر از همه آئروموناس هیدروفیلا درماهیان آب شیرین یافت میشود که در حقیقت یک باکتری فرصت طلب بوده ودر محیط پرورش ماهی به فراوانی یافت میشود و از این رو باکتری محیط پرورش نامیده میشود این باکتری در مواقع سلامت ماهی هیچگونه بیماریزائی نداشته وهمیشه در جمعیتهای ماهی وجود دارد از طرف دیگر باکتری استرپتوکوکوس نه تنها فرصت طلب نبوده ، بلکه دارای قدرت تهاجمی زیادی بوده ودریک مطالعه آزمایشگاهی ، ماهیان زینتی دانیوس مخطط را با غلظت زیادی از باکتری درآب وارد نمودند و باعث مرگ ۱۰۰درصد ماهیان درعرض ۲ تا ۴ روز گردیدند.
● نشانیهای کلینیکی( قابل مشاهده) :
ماهیان بیمار ممکن است یک یا دو نشانی کلینیکی را نشان دهند واین علائم شامل شنای عمودی و مارپیچی به دورخود، بیحسی، سیاهی رنگ، اگزوفتالمی یک یا دو طرفه ، POPEYE ( بیرون زدگی) یک یا هردو چشم ،کدورت قرینه ، هموراژی درداخل ویا اطراف کره چشم، سرپوش آبششی، قاعده باله ها منفذ مقعد ، قلب و یا جاهای دیگر بدن ، آسیت ( ادم و بادکردگی شکم) و زخم پوستی میباشد. در مواردی ماهیان بیمار تا زمان مرگ فاقد نشانیهای آشکاری میباشند . همچنین با توجه به نشانه های فوق اغلب درماهیان بیمار علائم هموراژی، POPEYE ، شنای عمودی، افزایش سریع تلفات همواره دیده میشوند.
● نکروپسی ( یافتههای کالبد گشائی) :
دربررسی های کالبد گشائی ممکن است مایعات خون آلود در محوطه شکمی مشاهده شود . طحال بزرگ وقرمز رنگ ، کبد رنگ پریده ، تورم وآماس دراطراف قلب وکلیه نیز جلب توجه می. بسیاری از استرپتوکوکها مغز وسیستم اعصاب ماهیان را آلوده نموده وموجب شنای عمودی میگردند.
● تشخیص ودرمان :
اکثر باکتریهای فرصت طلب ماهیان بعد از رنگ آمیزی گرم، در زیر میکروسکوپ برنگ صورتی ظاهر شده و بیشتر آنها میلهای شکل بوده وگرم منفی نامیده میشوند . درصورتیکه استرپتوکوکوسها بعد از رنگ آمیزی برنگ ارغوانی درآمده و بیشتر کروی ویا بیضی شکل هستند وگرم مثبت خوانده میشوند . تشخیص اولیه با توجه به تاریخچه وعلائم کلینیکی ، یافته های کالبد گشائی میسر است . اسلاید های اخذ شده از بافتهای تازه مغز ، طحال ، کلیه وکبد باکتریهای گرم مثبت را نشان میدهند.
اگر درکارگاهی با ماهیان بیمار دارای علائم بیماری (شنای عمودی وغیر عادی، POPEYE، خونریزی، مرگ و میرسریع و شدید ، کوکسیهای گرم مثبت در مغز وکلیه) مواجه شویم ، مشکوک به استرپتوکوکوز
گردیده و تأئید تشخیص نیازمند کشت باکتریائی از ارگانهای داخلی بویژه کلیه و مغز می باشد . محیط کشت انتخابی بلاد آگار بوده وبهتر است بعد از جداسازی باکتری نسبت به آنتی بیوگرام اقدام گردد . باکتریهای گرم مثبت و مشخصاً استرپ درمقابل اریترومایسین حساس بوده ویک دوره دز درمانی به میزان ۵/۱ گرم اریترومایسین دریک پوند غذا بمدت ۱۰تا ۱۴ روز موثر میباشد . هرچند آنتی بیوگرام قدرت تاثیر آنتی بیوتیکها را مشخص میکند اما کمک گرفتن از متخصصین بهداشت ماهی و تشخیص آزمایشگاهی بسیار زیاد توصیه میشود . زیرا اگر میزان غذا ویا دفعات غذا دهی را زیاد کنیم، ندانسته از عمل آنتی بیوتیکها جلوگیری میکنیم .
گاهی پرورش دهندگان مبادرت به درمان با داروهای قوی وغیر قانونی میکنند که موجب رسوب دارو در بافتهای ماهی میشود و امنیت غذائی و بهداشتی جامعه را به خطر میاندازد لذا توصیه میشود که پس از مشورت با متخصصین دامپزشکی در رشته بیماریهای آبزیان از آنتی بیوتیک موثر و به طریقه صحیح استفاده و مدت زمان مصرف رعایت گردد.● پیشگیری :
پیشگیری از بیماری همیشه ارجح تر از درمان بوده و برنامه پیشگیری براساس کاهش استرسها ، بهبود کیفیت آب، به حداقل رساندن عوامل عفونی توسط ضد عفونی کننده ها ، رعایت اصول بهداشتی وبهسازی محیط استوار است . ضمنا" بنظر میرسد در هرموقع از سال بیماری استریتوکوکوز میتواند دردرجه حرارتهای بالا بطور مداوم بروز نماید.
مطالعه سیستم های پرورش دریائی در ژاپن تشان از حضور استرپتوکوکها در آبهای شور ولجن آلود دارد و با میزان زیادی درآبها بالاخص درطول ماههای تابستان دیده شده است.این موضوع دربعضی ازسیستم های پرورش ماهی که تعدادی از استرپها میتوانند بطور طبیعی حضور داشته باشند مشکل ساز میباشد. زیرا باکتری در محیط اندمیک شده ودرمزرعه ضمن تثبیت گاهی موجب بروزبیماری میگردد در نتیجه،
عفونتهای استرپتوکوکی ممکن است به شکل دورهای با عود نمودن بیماری مخصوصاً در مواقع افزایش استرس زیاد دیده شوند.
در صورت مشکوک بودن به گروهی از ماهیان از نظرآلودگی به استرپتوکوک، جمعیت آلوده را باید سریعاً از سایرین ایزوله کرد و تا آنجا که امکان دارد ازوسائل اختصاصی مانند تورسالیک و... استفاده شود و بعد از کاربرد وسائل باید جهت اطمینان کامل این لوازم را در مواد ضدعفونی کننده مانند کلرید بنزالکونیوم فرو بریم ضمناً مواد ضد عفونی کننده باید طبق دستور کارخانه سازنده مصرف شود.
عفونتهای استرپتوکوکی میتواند بسرعت در گروهی از ماهیان که درمعرض آب آلوده با باکتریها قرار دارد گسترش یابد. همچنین گسترش بیماری در یک گروه از ماهیان بروش خوراکی ، کانی بالیسم درماهیان بیمار، تغذیه از غذای ماهیان آلوده دیده شده است . ازبین بردن ماهیان مرده هر چه سریعتر جهت کاهش آلودگی توصیه میگردد. غذای زنده ویا عمل آوری نشده ( تازه یا منجمد ) ممکن است منبع عفونت باشند و ارسال نمونه ها به آزمایشگاه میکروبیولوژی جهت کشت باکتریائی قبل از مصرف الزامی میباشد.
● انواع استرپتوکوکوس های بیماریزادر ماهیان :
بسیاری از انواع استرپتوکوکوسها میتوانند سبب بیماری درماهیان گردند و بیشتر آنها هنوز شناسائی ومشخص نشده است. تعیین وشناسائی همگی آنها که باعث بیماری در پستانداران وماهیان میگردند نیز غالباً قابل اجرا نمیباشد.
بعضی از انواع استرپها که برای ماهیان پاتوژن هستند درمحیط نیز یافت شده و میتواند علت اندمیک شدن بیماری درمزرعه گردد. اطلاعات جامع وکامل برای تعیین گونههائی که برای ماهی بیماریزا هستند، در دسترس نمی باشد.
بعنوان مثال انواعی که درماهیان ایجاد بیماری میکنند شامل استرپتوکوکوس دیفیسیلیس S.difficilis که درماهیان اسرائیل و استرپتوکوکوس پارابریس از ماهیان توربوت درشمال اسپانیا واسترپتوکوکوس میلری S.milleri از کلیه ماهیان Koi که دارای زخمهای سطحی بودند جدا شده است.
استرپتوکوکوس اینیای S. iniae یکی دیگر از گونههائی است که از ماهیان وپستانداران جداشده وبحث آن در مبحث بعدی خواهد شد. سایر باکتریهای گرم مثبت که دارای ارتباط با استرپتوکوکوس بوده وبیماریهای مشابه ایجاد مینمایند شامل لاکتوکوکوس گارویه که از مار ماهی مهاجر وگیش دم زرد درژاپن ، لاکتوکوکوس پیسیوم و واگوکوکوس سالمونیناروم از ماهیان قزل آلای رنگین کمان جدا شده است.
● بیماری در انسان :
بیماریزائی استرپتوکوکوس اینیای S.iniae درماهی وپستانداران وانسان مشخص شده است. اولین بار این باکتری در سال ۱۹۷۰ در رودخانه آمازون از دلفین جدا گردیده ودر سال ۱۹۹۴ بعنوان عامل بیماری در هیبرید تیلاپیا بوده، هرچند که بعداً مشخص گردید که با S.shiloi که بار اول در سال ۱۹۸۴ از تیلاپیا ودر اسرائیل ایزوله شده، یکی بوده است . اولین گزارش بیماریزای این باکتری در انسان در سال ۱۹۹۱ و در تگزاس بوده ودر سال ۱۹۹۴ دومین مورد بیماری در اتاوای کانادا اتفاق افتاد و ضمناً منشاٌ عفونت برای هیچکدام مشخص نگردید.
در سال ۱۹۹۵ گروهی از پزشکان کانادائی، بیماری را در ۴ نفر از پرورش دهندگان مسن پیگیری نموده و این اشخاص دارای بیماریهای مزمن شامل دیابت و رمانیسم قلبی بودند. آنها می دانستند که اگردستانشان زخم باشد بعد ازصید و فرآوری بویژه تیلاپیا قطعا" بیمار میشوند . در تعداد ۸ نفر از ۱۱ نفر بیمار عارضه سلولیت ( عفونت دربافتهای همبند) در دست و تب مشاهده شد. یکی از بیماران که دارای بیماری قلبی کلیوی ، دیابت و آرتریت بود ، عفونت شدید در بدنش گسترده شد. کلیه بیماران با آنتی بیوتیک درمان گردیده و بهبودی کامل حاصل نمودند.
جالب توجه است که بدانیم افراد مسن با میانگین سن ۶۹ سال در حین دستکاری با تیلاپیا مبتلا به بیماری میگردند. همچنین اشخاص ضعیف و یا افراد با سیستم ایمنی تضعیف شده نیز به بیماری حساس میباشند اغلب انسانهای بیمار شده داری زخم در دستها ویا بریدگی بودهاند. کارشناسان بهداشت ماهی که در چندین ایالت کار میکردند، مشکلا ت منتج به بیماری در کارگرانی که با تیلاپیا کار میکردند مشاهده وگزارش ننموده. اشخاصی که دارای سیستم ایمنی ضعیف شده هستند اختصاصاً اگراز بریدگی ویا زخم دردستها رنج میبرند نسبت به بیماری بسیار حساسند و میباید احتیاطات وپژه ای را درحین کار با ماهیان بکار ببرند مانند پوشیدن دستکش و استفاده از صابونهای آنتی باکتریا ل همچنین برای کارگرانی که سیستم ایمنی بدنشان تضعیف شده بسیار مهم است که اطلاعات بهداشتی کافی کسب نمایند چرا که استرپتوکوکوس برایشان بیماریزا است وبطور طبیعی اشخاص سالم احتمال بسیار کمی دارد که بیماری را از ماهیان آلوده کسب نمایند.
منابع :
references :
ROYP.E. YANONG AND RUTH FRANCIS - FLOYD
University of Florida - Fisheries and aquatic dept.
Department of Fisheries and aquatic science , Florida cooperative extension service (February ۲۰۰۲) .
ترجمه دکتر ایرج نامداری - اداره کل دامپزشکی استان فارس
references :
ROYP.E. YANONG AND RUTH FRANCIS - FLOYD
University of Florida - Fisheries and aquatic dept.
Department of Fisheries and aquatic science , Florida cooperative extension service (February ۲۰۰۲) .
ترجمه دکتر ایرج نامداری - اداره کل دامپزشکی استان فارس
منبع : اداره کل دامپزشکی استان فارس
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
رهبر انقلاب رافائل گروسی حج مجلس شورای اسلامی انتخابات دولت سیزدهم شورای نگهبان دولت حجاب ایران حسین امیرعبداللهیان رسانه
تهران هواشناسی شهرداری تهران فضای مجازی وزارت بهداشت قتل آموزش و پرورش سلامت شهرداری سازمان هواشناسی باران پلیس
ایران خودرو قیمت دلار قیمت طلا بانک مرکزی خودرو قیمت خودرو بازار خودرو دلار حقوق بازنشستگان مسکن قیمت تورم
تئاتر محمدعلی علومی نمایشگاه کتاب تلویزیون سریال مهناز افشار دفاع مقدس سینمای ایران صدا و سیما سینما صداوسیما مهاجرت
مغز دانشگاه آزاد اسلامی دانش بنیان
رژیم صهیونیستی اسرائیل غزه آمریکا فلسطین حماس جنگ غزه روسیه اوکراین طوفان الاقصی طالبان رفح
پرسپولیس فوتبال استقلال لیگ برتر لیگ برتر ایران نساجی رئال مادرید بازی بارسلونا سپاهان جواد نکونام باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی اپل سامسونگ فناوری آیفون گوگل باتری مایکروسافت اندروید ناسا ماهواره ویندوز
رژیم غذایی مواد غذایی بیمه چای زیبایی ویتامین دندانپزشکی کاهش وزن آلرژی سبزیجات