ماهی کپور

انواع گونه های کپور ماهیان :
۱) کپور معمولی
۲) کپور نقره ای
۳) کپورسرگنده
۴) کپور علفخوار
● روش های پرورش
بهترین روش برای پرورش ماهیان گرمابی ، پرورش چند گونه ایست.چون دراین روش از تمامی سطوح غذایی موجود در استخر استفاده می شود و هیچ کدام از سطوح غذایی داخل استخر بلا استفاده نمی ماند علاوه بر آن در پرورش چند گونه ای ماهیان اثرات متقابل مثبت تغذیه ای بر روی یکدیگر می گذرانند. در پرورش ماهیان گرمابی بر خلاف پرورش ماهیان سردآبی ،پرورش تک گونه ای متداول نبوده و از نظر اقتصادی نیز به صرفه نیست همچنین پرورش به صورت دوگونه ای نیز متداول نیست و در شرایط خاص منطقه ای توصیه می شود زیرا این روش پرورش چند گونه ای دارد .در هر صورت شرایط خاص منطقه ای که ماهیان به صورت دو گونه ای پرورش داده می شوند . باید ترکیب گونه ها به صورتی باشد که با یکدیگر رقابت غذایی نداشته باشند .به همین علت پرورش ماهی کپورنقره ای با آمور، پرورش ماهی آمور با سر گنده می تواند صورت بگیرد ولی همانطور که قبلا گفته شد بهترین روش برای پرورش ماهیان گرمابی به خصوص در کشور ما روش پرورش چند گونه ای است.
● ترکیب و تراکم کشت
ترکیب وتراکم گونه های ماهی در پرورش ماهیان گرمابی بستگی به استفاده از هواده و یا عدم استفاده از آن و همچنین شرایط منطقه ای مزارع پرورش ماهی دارد ولی به طور کلی ترکیب وتراکم ذیل از طرف معاونت تکثیر وپرورش دهندگان ماهی توصیه می شود.
الف) استخر های پرورش ماهی فاقد هوادهی
▪ تراکم ماهی در هکتاربرابر۵/۳ تا ۴هزارقطعه
۱) ماهی کپور نقره ای ۶۰-۵۰ درصد
۲) ماهی کپور۲۵-۲۰ درصد
۳) ماهی آمور ۲۰-۱۵ درصد
۴) ماهی سرگنده ۱۰- ۵درصد
علاوه بر این ،حدود ده درصد تلفات دوره پرورش در نظر گرفته می شود که در زمان کشت بچه ماهی باید به استخر اضافه گردد . با توجه به شرایط منطقه از نظر مدت زمان پرورش، دسترسی یا عدم دسترسی به غذای دستی ارزان ،زیاد بودن ویا کم بودن گیاهان استخر و همچنین دسترسی به علوفه ارزان ، ترکیب گونه ای کپور نقره ای ، کپور و آمور می تواند تا ده درصد افزایش یا کاهش یابد .
ب) استخرهای پرورش ماهی با هوادهی :
۱) ماهی کپور نقره ای ۵۵-۵۰ درصد
۲) ماهی کپور ۲۵-۲۰ درصد
۳) ماهی آمور ۲۰-۱۵ درصد
۴) ماهی سرگنده ۱۰-۵ درصد
دراین مورد نیز ترکیب گونه ها می توانذ تا ده درصد کاهش و یا افزایش یابد.
● روش انتخاب گونه های اصلی در پرورش
این روش یکی از روش هایی است که دربعضی از کشورهای دنیا برای پرورش ماهیان گرمابی به کار برده می شود. در این روش با توجه به شرایط و امکانات موجوددر منطقه یکی از گونه ها به عنوان گونه اصلی انتخاب شده و بقیه ماهیان به صورت ماهیان جنبی همراه با آن پرورش داده می شوند . به عنوان مثال اگر در منطقه ای ضایعات کشاورزی محصولاتی مثل گندم ، جو، ذرت فراوان و ارزان قیمت باشد می توان در آن منطقه اقدام به پرورش ماهی کپور به عنوان ماهی اصلی و بقیه ماهیان به صورت جنبی نمود و یا ابنکه شرایط آب و هوایی منطقه و تعداد روزهای آفتابی و طول روز به حدی کم است که نمی توان با باروری استخر را در آن انتظار داشت. با در نظر گرفتن فضای مورد نیاز برای تغذیه ماهی کپور، می توان اقدام به پرورش آن به گونه اصلی نمود. در مناطقی که کود حیوانی فراوان و ارزان قیمت در اختیار بوده و طول مدت روز و تعداد روزهای آفتابی در طول زمان پرورش زیاد است و باروری طبیعی استخربه نحو مطلوب صورت می گیرد می توان از ماهی کپور نقره ای بعنوان گونه اصلی و سایر ماهیان به عنوان ماهی جنبی استفاده کرد . در مناطقی که استخرهای پرورش ماهی پوشیده از علف و گیاهان آبزی فراوان میشود و علوفه کاری در منطقه زیاد و ارزان است می توان اقدام به پرورش ماهی آمور به عنوان ماهی اصلی نمود . در شرایط کشور ما از بین سه گونه ماهی فوق که می توانندبه عنوان ماهی اصلی پرورش انتخاب شوند در بعضی از مناطق می توان از ماهی کپور به عنوان ماهی اصلی استفاده نمود. شرایط برای انتخاب ماهی آموربه عنوان گونه اصلی مناسب نبوده و مقرون به صرفه نیست .
● ماهی کپور به عنوان ماهی اصلی
مشاهدات نشان می دهد که با افزایش باروری استخر، تعداد ماهیان کپور نقره ای و سرگنده افزوده می شود ولی تعداد ماهیان علفخوار ثابت می ماند و برای ماهیان جنبی یا ثانویه تلفات در نظر گرفته نمی شود. همچنین محصول ماهیان جانبی کمی بیشتر از ماهی اصلی است. ضریب تبدیل غذایی به این معنی است که چه مقذار غذا باید مصرف شود تا ماهی کپور یک کیلو افزایش وزن پیدا کند. بنابراین برای محاسبه میزان غذای لازم برای رسیدن به محصول برنامه ریزی شده ماهی کپور باید وزن محصول یا بازده خالص هر گونه ماهی از تفاوت وزن اولیه آن هنگام رها کردن در استخر با وزن نهایی آن به دست می آید. برای مثال اگر ۶۰۰ قطعه ماهی کپور ۱۰۰ گرمی در استخر رها شده باشد ، وزن اولیه آنها برابر با ۶۰۰۰۰=۱۰۰*۶۰۰ گرم وزن نهایی آنها نیز ۶۵۰ کیلوگرم می باشد. بنابراین وزن خالص محصول برابر با ۵۰۰=۶۰-۵۶۰ کیلوگرم است . باید توجه داشت که در پرورش نیمه متراکم به ماهیان جنبی یا ثانویه غذا داده نمی شود . وزن نهایی ماهیان مذکور نیز بدین صورت در نظر گرفته می شود :
۱) کپور معمولی ۱۰۰۰-۱۲۰۰ گرم
۲) سرگنده ۱۲۰۰-۱۴۰۰ گرم
۳) علفخوار ۸۰۰-۱۲۰۰ گرم
۴) کپورنقره ای ۸۰۰-۱۰۰۰ گرم
ماهی کپور نقره ای بعنوان ماهی اصلی
در این روش از ماهی کپور فقط برای به هم زدن گل کف استخرو گل آلود نمودن آب یا همیاری آن دراستخر استفاده می شود. میزان کود لازم برای فصل پرورش محاسبه و به تعداد هفته های موجود در فصل پرورش تقسیم می شود. کود دهی هر هفته انجام می پذیرد.اگر در طول فصل پرورش در هر هکتار از استخر ۳۰۰-۵۰۰ قطعه اردک را پرورش دهیم نیازی به کود دهی نیست. درپایان فصل پرورش ماهیان به اوزان زیر خواهند بود:
ـ کپور نقره ای ۱-۲/۱ کیلوگرم
ـ کپور معمولی ۸/۰- ۱ کیلوگرم
ـ کپور علفخوار ۲/۱ کیلوگرم
ـ کپور سر گنده ۱-۴/۱ کیلوگرم
به نظر میرسد با توجه به شرایط فیزیکی و شیمیایی منابع آبی این مزرعه از روش اول یعنی گونه کپور معمولی به عنوان گونه اصلی از توجیه اقتصادی بیشتری برخوردار می باشد. به طور کلی سر دسته ماهیان پرورشی گرمابی ، کپور ماهیان هستند. آنها بزرگترین خوانواده ماهیان آب شیرین هستند. ۹۰در صد ماهیان آب شیرین متعلق به این خانواده اند که ۲۰۰ جنس دارند.

منبع : کشاورزی