ازبکستان در مسیر اصلاحات

جمهوری ازبكستان میان دو رود سیحون (سیر دریا) و جیحون (آمودریا) واقع شده، از شمال و شمال غربی با قزاقستان، از شرق و شمال شرقی باقرقیزستان و تاجیكستان، از جنوب غربی با تركمنستان و از جنوب با افغانستان همسایه است.
این كشور در هشتم دسامبر ۱۹۹۲ با تصویب قانون اساسی، حركت خود را به سمت ایجاد تحولات اساسی رسما آغاز كرد. خبرگزاری ایراس در گفتگو با الهام اكراموف سفیر جمهوری ازبكستان در جمهوری اسلامی ایران (از سال ۱۹۹۹ میلادی) روند رو به رشد تحولات این كشور را بررسی كرده است. جناب آقای سفیر، روز هشتم دسامبر برای مردم ازبكستان یك روز تاریخی است لطفا اهمیت و جایگاه این روز را تشریح فرمایید.
- هشتم دسامبر روز تصویب قانون اساسی جمهوری ازبكستان، نقش مهمی در زندگی سیاسی اجتماعی مردم ازبكستان دارد. اهمیت قانون اساسی در تامین حقوق و آزادی های انسانی و تاثیر آن در سرنوشت تك تك افراد كشور است. سرفصل قانون اساسی ما تعیین استقلال و اقتدار جمهوری ازبكستان است كه به عنوان اصل اول در قانون اساسی منعكس شده است. خصوصیات ویژه منتسب به مردم ازبكستان از قبیل تفاهم، فتوت و احترام به ارزشهای جهانی نیز در قانون اساسی ما گنجانده شده و همچنین اهمیت خاصی به آداب و سنن، برادری و تفاهم و حسن همجواری داده شده است.
سیستم قوا در جمهوری ازبكستان بر اساس تفكیك قوا، به قانون گذاری، اجرایی و قضایی تدوین شده كه این یكی از شرایط اصلی قانون اساسی است. ابتكار ریاست جمهوری ازبكستان، اسلام كریمف در ارایه پیش نویس قانون اساسی و اصلاحیـه های آن با هدف دموكراتیزه كردن بیشتر اداره امور و افزایش مسوولیت پذیری هسته های محلی به منظور اعمال قدرتی كه قانون اساسی به آنها تفویض كرده، انجام شده است.
● ازبكستان در میان كشورهای آسیای مركزی از چه پتانسیل های برخوردار است؟
▪ ازبكستان با ۲۷ میلیون نفر جمعیت در قلب آسیای مركزی، بیش از نیمی از جمعیت این منطقه را دارا است. بهره مندی این كشور از منابع غنی طبیعی، آن را در جایگاه چهارم میان كشورهای دارای ذخایر طلا قرار می دهد. علاوه بر آن ازبكستان در صنعت هواپیما سازی و اتومبیل سازی به موفقیت های زیادی دست یافته است كه امروزه یكی از بزرگترین تولید كنندگان اتومبیل در میان كشورهای مشترك المنافع به شمار می آید.
همچنین تجهیز و مدرنیزه ساختن مجتمع های انرژی، تاسیسات نفت و گاز، تولید ذغال سنگ، ذوب آهن، محصولات پتروشیمی و رونق كارخانه های صنایع سبك همواره مورد توجه دولت است. ازبكستان دومین صادركننده پنبه جهان محسوب می شود. از لحاظ رشد اقتصادی، در میان سال های ۲۰۰۵-۲۰۰۰ حجم اقتصاد ملی بیش از یك سوم افزایش داشته و در سال اخیر رشد (درآمد ملی سرانه) بیش از ۷ درصد بوده است.
● روابط اقتصادی ازبكستان با ایران و سازمان های جهانی چگونه است؟
▪ با آغاز فعالیت جمهوری اسلامی ایران در ماه نوامبر سال ۱۹۹۲ در شهر تاشكند و به دنبال آن گشایش سفارت ازبكستان در سال ۱۹۹۵ در تهران، سفر روسای جمهوری دو كشور، دیدار هیات های بلند مرتبه و انعقاد موافقت نامه های همكاری بازرگانی موجب گسترش روابط اقتصادی دو كشور شد، به طوریكه حجم تبادل كالا میان آنها از ۴۰ میلیون دلار در سال ۱۹۹۹ میلادی به ۴۷۰ میلیون دلار درسال ۲۰۰۵ افزایش یافت.
كشور ازبكستان در سازمان شانگهای كه درسال ۲۰۰۱ با همكاری كشورهای ازبكستان، روسیه، چین، قزاقستان و تاجیكستان تاسیس شد، نقش فعالی دارد و در ژانویه ۲۰۰۶ عضو جامعه اقتصادی اروپا- آسیا شد. گفتنی است كه سیاستمداران كشورهای جهان و كارشناسان اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی كه امسال در جشن های دوهزار و هفتصدمین سال شهر كارشی و هزارمین سال تاسیس آكادمی خوارزم مامون شركت كرده بودند، موفقیت های دولت و مردم ازبكستان را در توسعه و گسترش همه جانبه كشور مورد تحسین قرار دادند.
● به لحاظ علمی و فرهنگی، دولت ازبكستان در این سالها چه اقداماتی را انجام داده است؟
▪ در حال حاضر در ازبكستان ۴۳۴ سازمان و موسسه آموزش عالی دایر است كه از ۳۴ هزار پرسنل آنها تعداد ۲۳۵۳ نفر دارای درجه دكتری و ۸۳۶۴ نفر دارای مقام های علمی در رشته های مختلف هستند. موسسه های آموزش عالی جدیدی نیز مانند دانشگاه تكنولوژی اطلاعات تاشكند، موسسه اقتصادی سمرقند، آكادمی پزشكی تاشكند، دانشگاه بین المللی وست منیستر تاشكند، و شعبه های دانشگاه دولتی مسكو به نام م. لامانوسف و آكادمی اقتصادی روسیه به نام پلكانوف به آموزش دانشجویان می پردازند. در مدارس ازبكستان نزدیك به نیم میلیون آموزگار تدریس می كنند كه ۲/۶۷ درصد آنها را آموزگاران خانم تشكیل می دهند. در ۹۵۹ مدرسه متوسطه تخصصی و آموزش های حرفه ای در حال حاضر ۵۱ هزار آموزگار و استاد حرفه ای، ۹۰۲ هزار هنرجو را آموزش می دهند.با توجه به تعدد قومی و مذهبی در ازبكستان، دایره فعالیت و حقوق این گروه ها تا چه حد گسترده است؟
این كشور با ۲۷ میلیون نفر جمعیت در زمره كشورهای چند ملیتی قرار دارد. در این سرزمین یكی از تمدنهای باستانی شكل گرفته است و آثار رشد و توسعه و فرهنگ جهانی توران، ماورالنهر و تركمنستان را در بخارا، سمرقند و خیوه می توان مشاهده كرد. بیش از ۸۰ درصد كل جمعیت ازبكستان را ازبك ها و بیست درصد بقیه را اقوام دیگر از قبیل قره قالپاك، تاجیك، روس، قزاق، تاتار، قرقیز، تركمن و بقیه اقلیتها تشكیل می دهند كه همه شانه به شانه یكدیگر در این كشور زندگی می كنند.
امروزه در كشور ما ۲۲۲۲ تشكیلات مذهبی با حدود ۱۶ اعتقاد مختلف در سازمان قضایی كشور به ثبت رسیده است. طبیعی است كه اكثریت قریب به اتفاق آنها یعنی ۸۸ درصد كل جمعیت، خود را پیرو اسلام می دانندو ۲۰۴۲ تشكل در سرتاسر كشور دارند. همچنین ۱۶۴ سازمان مسیحی، ۸ انجمن كلیمی، ۶ انجمن بهایی، یك جامعه كریشنا و یك معبد بودایی در كشور ما وجود دارد. با توجه به اعلامیه های وین و تضمین های قانون اساسی ازبكستان جلب رضایت اقوام، احترام به اعتقادات، حفظ حقوق و آزادی هموطنان و تساوی آنان در برابر قانون صرف نظر از نژاد، قومیت، زبان، اصالت، اعتقاد و مذهب از اولویت های اصلاحات جامعه ما محسوب می شوند.

منبع : روزنامه ابرار