جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا

فراسوی نیک و بد - Al Di La Del Bene E Del Male


فراسوی نیک و بد - Al Di La Del Bene E Del Male
سال تولید : ۱۹۷۷
کشور تولیدکننده : ایتالیا، فرانسه و آلمان‌غربی
محصول : رابرت گوردون ادواردز.
کارگردان : لیلیانا کاوانی
فیلمنامه‌نویس : فرانکو آرکالی، ایتالو موسکاتی و کاوانی، برمبنای داستانی نوشته کاوانی.
فیلمبردار : آرماندو نانوتزی.
آهنگساز(موسیقی متن) : دانیله پاریس.
هنرپیشگان : دومینیک ساندا، رابرت پوئل، ارلاند یوزفسون، ویرنا لیزی، فیلیپ لروی، الیزا چگانی، اومبرتو اورسینی، میکائیل دگن و روبرتو برونی.
نوع فیلم : رنگی، ۱۲۷ دقیقه.


رُم سال 1899. نویسنده‌ای به‌نام «پاول ری» (پوئل) که رویای بنا نهادن اخلاقیاتی جدید را دارد، با بحران کمبود خلاقیت روبه‌رو می‌شود. ناامید از دیدار معلم و دوستش، «فریدریش نیچه»، (یوزفسون)، به موادمخدر و زنان خیابان گرد پناه می‌برد. کمی بعد، دل باخته زنی به‌نام «سالومه» (ساندا) می‌شود و از او تقاضای ازدواج می‌کند. «سالومه» آخر هفته را نزد خانواده «نیچه» می‌گذراند. اما عقاید و رفتار غیراخلاقی‌اش با میزبان، باعث رنجش خاطر «الیزابت» (لیزی)، خواهر «نیچه» می‌شود. خانواده «نیچه» از او می‌خواهند که به روابطش با یهودیانی مثل «پاول» و «سالومه» پایان دهد. در واکنش به این تقاضا «نیچه» فاش می‌کند که به بیماری سیفلیس دچار است و خانه را ترک می‌کند. «نیچه»، «سالومه» و «پاول» در لایپزیگ هم خانه می‌شوند. اما تنش‌های اجتماعی و حسادت‌های عاشقانه باعث برهم خوردن رابطه دوستانه‌شان می‌شود. «نیچه» در وین پناه می‌گیرد و «سالومه» به برلین می‌رود تا در رشته داروسازی تحصیل کند؛ «پاول» هم به‌دنبالش می‌رود. «سالومه» در برلین برای آزردن «پاول» با یکی از همکلاسی‌هایش به نام «کارل» (دگن) رابطه برقرار می‌کند. حالا «نیچه» به برلین می‌رود اما «سالومه» از ملاقات با او امتناع می‌کند. «کارل»، پس از اقدام به خودکشی، از «سالومه» تقاضای ازدواج می‌کند و در اینجا «پاول»، «سالومه» را ترک می‌کند. «نیچه» که دیوانه شده، در آسایشگاهی روانی بستری می‌شود. «پاول» نیز پس از بروز تمایلات همجنس دوستانه‌اش، توسط گروهی از کارگران به شدت کتک می‌خورد و بعد خودکشی می‌کند. «سالومه» به ملاقات «نیچه» در تیمارستان می‌رود و به او (که به سختی «سالومه» را به‌جا می‌آورد) می‌گوید که قرن نوزدهم تمام شده است و بعد با مردی دیگر آنجا را ترک می‌گوید.
* روایتی غریب از یک مثلث عشقی و با نگاهی به اثر جاودانه نیچه، فراسوی نیک و بد، در باب اخلاقیات انسان جدید. اینجا البته کاوانی بیش از آن که به غرابت زندگی نابغه/دیوانه قرن نوزدهم، نیچه توجه کند، مجذوب خصلت شهر آشوبی «سالومه» می‌شود که در کارنامه عشاقش، نابغه‌ای دیگر مثل راینر ماریا ریلکه را نیز دارد. مایه‌های سادومازوخیستی فیلم به‌خصوص در صحنه‌ای که «کارلِ» برهنه به قصد متقاعد کردن «سالومه» برای ازدواج، به‌نوعی هاراکیری دست می‌زند، تکان دهنده و بونوئل‌ی به نظر می‌رسد. فیلم در زمان نمایشش، با واکنش‌های افراط و تفریطی منتقدان روبه‌رو می‌شود. با این حال کاوانی در پایان به این پرسش اخلاقی نیچه که «نیک‌وبدچیست»، وفادار می‌ماند و از پاسخ به آن طفره می‌رود.