نشانه های بیماری روانی

بیماری روانی چیست؟
اختلالات روانی شامل طیف گسترده ای از نشانه های رفتاری و روان شناختی می باشد كه توانایی فرد را در كنارآمدن با مشكلات روزمره زندگی كاهش می دهد. این رفتارها به گونه ای است كه برای فرد رنج و ناسازگاری بسیارایجاد می كند و از دید اطرافیان، نامعقول و غیرقابل درك می باشد و برای آنها ایجاد ناراحتی می كند. ضمن اینكه رفتار این بیماران در پاره ای از موارد به گونه ای است كه از معیارهای اخلاقی و هنجارها عدول می كند.
ویژگی های بیماری
۱- تغییرات غیرطبیعی روان فرد یعنی در تفكر، عاطفه، حافظه، ادراك و قضاوت فرد كه از رفتار و گفتار او شناخته می شود.
۲- این تغییرات باعث ناراحتی و رنج خود فرد و اطرافیان او می شود.
۳- این تغییرات و ناراحتی های حاصل از آن باعث اختلال در فعالیت های روزمره شغلی، تحصیلی، فردی و ارتباط با دیگران می شود.بنابراین وقتی گفته می شود فردی دچار بیماری روانی شده است كه او نشانه هایی از بیماری داشته باشد كه شدید باشد، طولانی یا تكراری باشد و باعث مزاحمت و رنج خود و دیگران شود و اختلاف در فعالیت های روزانه وی ایجاد نماید. لازم به یادآوری است كه بین واكنش های روانی در دو حالت سلامتی و بیماری، حالتی نیز وجود دارد كه به نام مشكل روانی نامیده می شود. در این حالت فرد نه سالم است و نه همه نشانه های بیماری را دارد. حالتی خفیف است یا بعضی از نشانه های روانی را دارد. در این گونه موارد یك مشاوره یا راهنمایی ساده كمك بزرگی به حل آنها می كند. این مشكلات می تواند فردی، خانوادگی، شغلی یا اجتماعی باشد.
نشانه های بیماری
نشانه های بیماری های ر وانی به سه دسته ۱- اختلال در كاركردهای بدنی، ۲- اختلال در كاركردهای روانی و ۳- اختلال در فعالیت ها و سایر كاركردها تقسیم می شود.
۱- اختلاف در كاركرد بدنی
الف) اختلال در خواب: فرد به خواب نمی رود. گاه می نشیند و گاه در رختخواب دراز می كشد و نگران است كه چرا خوابش نمی برد، گاه نیمه شب بیدار می شود و مجدداً به خواب نمی رود و گاه به ندرت سرتاسر شب را با بی خوابی طی می كند و صبح هم سر حال نیست. هر یك از این ناراحتی ها ممكن است به تنهایی یا با یكدیگر وجود داشته باشد. از دیگر نشانه های اختلال خواب، دیدن كابوس، حرف زدن و یا راه رفتن درخواب است.
ب) اشتها و مصرف غذا: فرد اشتها ندارد و كمتر از حد معمول می خورد یا اینكه اشتها دارد و از خوردن غذا لذت نمی برد او همچنین كاهش وزن پیدا می كند. پرخوری نیز گاه،روانی و بیمارگونه است.
۲- اختلال در كاركرد روانی:
الف) رفتار: رفتارهای فرد باعث ناراحتی افراد خانواده و دیگران شده و یا آنها را در شرایط بسیار سختی قرار می دهد. رفتار فرد ممكن است برای خود یا دیگران ناخوشایند، وسواسی یا خطرآفرین باشد. ممكن است رفتاری پرتحرك، بیقرار یا بی هدف داشته باشد و دیگران را بدون دلیل كتك زده و یا اذیت و آزار نماید. لجبازی، بهانه گیری، پرخاشگری، عصبانیت و پرتاب كردن اشیاء از دیگر نشانه های شایع مشكلات و اختلالات روانی و عاطفی در افراد مبتلا به بیماری است. گاه ممكن است فرد خیلی گرفته، گوشه گیر، خجالتی و آرام باشد، هیچ نوع فعالیتی از خود نشان ندهد و ساعت ها در نقطه ای بنشیند یا دراز بكشد.
ب) تكلم و تفكر: بیمار یا بیش از اندازه صحبت می كند، یا صحبت هایش غیرضروری است یا خیلی كم حرف می زند و گاه اصلاً حرف نمی زند. گاه كلام بی ربط بوده و فهمیده نمی شود. زمانی نیز صحبت های خاص و اعتقادات نادرستی را كه مورد تأیید دیگران نیست طرح می كند. كسی او را جادو كرده است، هر غذایی كه به او داده می شود مسموم است، این اعتقادات محكم و نادرست كه مورد تأیید اطرافیانم نیست «هذیان» نام دارد.
ج) هیجانات: فرد ممكن است در رابطه با شرایط خاص به شكلی غیر طبیعی یا افراطی هیجانی شود، بی مورد یا افراطی بخندد، گریه كند یا عصبانی شود، گاه عاطفه نامناسب دارد و یا هیچ نوع عاطفه مناسبی در جای خود از خود نشان نمی دهد. مثلاً در جمع مثل مجسمه یك جا نشسته، می خندد یا گریه می كند، بدون اینكه دلیل مشخصی داشته باشد. غمگینی، افسردگی، سرخوشی، ترس و اضطراب بدون دلیل و طولانی نیز ممكن است دیده شود.
د) ادراك: فرد ممكن است در فهم تحریكاتی كه از حواس پنج گانه اش دریافت می شود، دچار اختلال شود، آنها را نادرست یا با سوء تعبیر دریافت دارد. او می تواند چیزهایی را ببیند كه وجود ندارد و یا صداهایی را می تواند بشنود كه از جایی نمی آیند و چیزهایی را روی پوست خود احساس كند كه وجود ندارد (توهم). شنیدن صدایی كه او را صدا می كند و یا به او دستور می دهد یا به وی توهین می كند در بیماران روانی شدید زیاد دیده می شود (توهم شنوایی).
۵) حافظه: فرد حافظه اش را از دست داده و وقایع را فراموش می نماید. در این حالت آن چیزی را كه چند دقیقه پیش دیده یا شنیده و یا عمل كرده است فراموش می كند. او به یاد نمی آورد كه پول، لباس یا سایر وسایل خود را در كجا گذاشته است (حافظه نزدیك) نمی تواند به یاد بیاورد كه در چند روز گذشته با چه كسانی رفت و آمد داشته و یا چند هفته پیش چه كسانی را دیده است. ممكن است حافظه دورش از دست داده و نتواند به یاد بیاورد كه حتی اسم بچه هایش چیست و خواهر و برادرش در كجا زندگی می كنند. گاه فرد راه معمولی را گم می كند.
و) هوش و ذكاوت: در بعضی بیماری های روانی هوش و توان تصمیم گری دچار اختلال می شود و مهارت های استدلالی فرد كاهش می یابد. در كارهای روزمره دچار اشتباهات زیادی می شود. قادر به انجام محاسبات ساده ریاضی یا یادگیری جدید نیست و مثل افراد كودن و خنگ عمل می كند.
ز) سطح هوشیاری: در بعضی اختلالات روانی كه بیشتر ناشی از ضایعات عضوی مغز است، سطح هوشیاری بیمار كاهش می یابد. فرد در شناخت اطرافیان دچار اشكال می شود و از نظر تشخیص افراد، زمان و مكان اختلال پیدا می كند.
۳- اختلال در فعالیت ها و سایر كاركردها
الف) فعالیت های فردی: فرد به نیازهای بدنی و بهداشتی خود توجهی نمی كند، خود را نمی شوید، حمام نمی رود و سر و صورت خود را مرتب نمی كند و غذا نمی خورد، گاه دیده می شود كه در حالت شدید فرد پابرهنه راه می رود و بیجا لخت می شود.
ب) فعالیت های اجتماعی: بیمار با خانواده، دوستان و اطرافیان رفتاری نادرست یا غریب پیدا می كند، به دیگران توهین، فحاشی، اذیت و آزار و حمله می كند. در بین جمع به شكلی نامناسب عمل می كند كه باعث تعجب دیگران و مغشوش شدن جمع و جلسه می شود. گاه ممكن است آنچنان بی پروا عمل كند كه باعث ناراحتی یا خنده و تمسخر دیگران شود. به هم خوردن ساختار، ارتباط و مدیریت خانواده نیز شیوع زیادی دارد.
به محض مواجه شدن با حملات فوق سعی كنید سریعاً به مراكز مشاوره و فوریت های روانپزشكی رجوع كنید، چرا كه بسیاری از بیماری های روانی در بدو پیدایش قابل پیشگیری و درمان هستند.
۱- امیرمحسن راه نجات
كارشناس ارشد روان شناسی بالینی.
۲- راضیه لطفی
كارشناس ارشد روان شناسی.

منبع : روزنامه همشهری