ناخن جویدن در کودکان عادتی برای کاهش تنش

بسیاری از والدین زمانی كه می بینند فرزندشان در حال جویدن ناخن هایش است ناراحت، آزرده و خشمگین می شوند و مدام به او تذكر می دهند كه: «ما نگران سلامتی و بهداشت تو هستیم و نمی خواهیم در آینده انگشتانی زشت داشته باشی.» بیشتر آنان بر این باورند كودكانی كه ناخن می جوند، دچار فشار عصبی و اضطراب شده اند و سعی دارند با این عمل خود تشویش و دلهره خود را كاهش دهند. آنها همچنین نگران این موضوع هستند كه این رفتار در كودكانشان به صورت عادتی درآید كه در آینده به سختی بتوانند آن را ترك كنند. منظور از عادت، رفتاری مقاوم شده است كه بارها و بارها تكرار می شود. یك عادت ممكن است گاه به عنوان یك سرگرمی و گاه به عنوان راهی برای رهایی از اضطراب های روزانه كودك انتخاب شود. اغلب كودكان و نوجوانان در طی دوران رشد خود، عادات و رفتارهای گوناگونی را تجربه می كنند كه مورد تأیید والدین و اطرافیان شان نیست؛ مثل مكیدن شست، انگشت در بینی كردن، مو تاب دادن، چرخیدن های متوالی در اتاق. آنان این عادات را كاملاً غیرارادی و ناخودآگاهانه انجام می دهند و به هیچ وجه قصدشان آزردن و برانگیختن دیگران نیست. در این گونه موارد انتخاب شیوه مقابله و رویارویی با آن مشكل از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا می تواند تأثیر زیادی بر روند درمان یا وخیم تر شدن اوضاع گذارد.
زمانی كه دست فرزندتان به سوی دهانش بالا می رود، دقت كنید و محرك هایی را كه موجب این عمل در كودك شده است بهتر ارزیابی كنید. شاید او در همان لحظه به كاری كه باید انجام دهد و برایش مشكل است فكر می كند.
● زمینه ها و رشد
از آنجایی كه والدین این كودكان هم در دوران كودكی خود چنین عادتی داشته اند و دوقلوها نیز گاهی به طور هم زمان شروع به ناخن جویدن می كنند، می توان به این نتیجه رسید كه این مشكل و عادت می تواند تا حدی ژنتیكی باشد. البته باید در نظر داشت، كودكان مقلدان بسیار ماهری هستند و با مشاهده یكی از اطرافیان خود كه ناخنش را می جود ممكن است تصور كنند كه این كار خوشایند و لذت بخش است و آنان هم شروع به جویدن ناخن هایشان كنند. به همین دلیل عوامل محیطی هم می تواند در بروز این اختلال مؤثر باشد.
تحقیقات نشان می دهد كه تقریباً ۳۸ درصد كودكان ۶-۴ ساله ناخن هایشان را می جوند. این عادت تا ۱۰ سالگی به اوج خود می رسد و در مواردی تا ۶۰ درصد كودكان افزایش می یابد. همچنین بیشترین میزان ناخن جویدن در پسران ۱۴-۱۳ ساله (۶۲ درصد) مشاهده می شود. ناخن جویدن در دختران حدود ۱۱ سالگی به بیشترین حد خود (۵۱ درصد) می رسد. آمارها بیانگر این موضوع هستند كه تقریباً ۲۰ درصد نوجوانان كماكان درگیر این مشكل هستند و ۲۰-۱۰ درصد این عده نیز تا بزرگسالی عادت ناخن جویدن را حفظ می کنند.
● علل ناخن جویدن
چرا دست كودكی به سمت دهانش بالا می رود؟ گروهی از پزشكان بر این باورند كه همیشه علت خاصی برای عادات گوناگون وجود ندارد، بلكه گاهی آنها رفتارهای آموخته شده ای هستند كه تنها پیامدهای مثبت و خوشایندی برای كودك (یا نوجوان) داشته اند. مثلاً می توانید زمانی كه دست فرزندتان به سوی دهانش بالا می رود، دقت كنید و محرك هایی را كه موجب این عمل در كودك شده است بهتر ارزیابی كنید. شاید او در همان لحظه به كاری كه باید انجام دهد و برایش مشكل است فكر می كند؛ می توانید خیلی ملایم از او بپرسید آیا می داند دستش را به دهان برده است ؟
از جمله دلایل رایجی كه موجب ناخن جویدن در كودكان و نوجوانان می شود، اینست كه بچه ها درصدد كاستن از فشارهای عصبی و تنش های روزانه خود هستند. آنها از این طریق سعی می كنند با هیجانات و بحران های عاطفی درونی شان به مقابله برخیزند. از این رو گروهی از روان شناسان بر این باورند كه نفس «جویدن ناخن» عادتی زشت و ناپسند نیست، بلكه تنها مفری برای رهایی از تنش و استرس در كودك است. همه ما لحظات بحرانی و ناخوشایندی را در زندگی تجربه كرده ایم و شدیداً تحت تاثیر شرایط ناگوار قرار گرفته ایم. برای كاستن از تنش های روزانه به افراد بالغ توصیه می شود از روش های كاهش استرس و اضطراب، آرام سازی عضلانی، پیاده روی، یوگا و حركات ورزشی آرام استفاده كنند. اما كودكان برای آرام سازی هیجانات تندشان روش های خاص خود را دارند.
گاهی والدین از خود می پرسند چرا یك كودك باید فشار عصبی داشته باشد. آیا مگر دوران كودكی دوران فراغت، بازی و بی خیالی نیست؟ اگر كودكی بنا به دلایلی عصبی، تندخو و پریشان شود، این موضوع ناشی از خطا و اشتباه والدین و اطرافیان اوست؟ پاسخ هر دو سؤال «منفی» است.
دوران كودكی همچون بزرگسالی، توأم با استرس ها و فشارهای روانی گوناگونی است. بزرگ شدن كاری بس دشوار و مشكل است. والدین نمی توانند و به عبارتی نباید جلوی تمامی فشارها و نگرانی های زندگی را برای كودك بگیرند. هر كودك باید سعی كند روشی برای كاستن از بار هیجانات و عواطف تند خود انتخاب كند كه هم موجب راحتی و آرامش خیال او شود و هم مورد قبول خانواده، اجتماع و شخصیت خود او باشد.

منبع : تبیان