نگاهی به تور اروپایی پادشاه عربستان

دومین تور اروپایی پادشاه عربستان سعودی به کشورهای انگلیس، ایتالیا، آلمان و ترکیه هفتم آبان ماه با دیدار از انگلیس شروع شد.
«عبدالله بن عبداالعزیز آل سعود» ۸۴ ساله که از ماه اوت ۲۰۰۵ به پادشاهی عربستان سعودی رسید، خرداد ماه امسال نیز از سه کشور اروپایی اسپانیا، فرانسه و لهستان دیدار کرده بود. به گزارش ایرنا دیدار عبدالله بن عبدالعزیز از انگلیس اولین دیدار وی از انگلیس است که جنجالی ترین بخش سفر پادشاه عربستان در اروپا محسوب شد.
وی اولین پادشاه سعودی است که پس از دو دهه از انگلیس دیدن می کرد. پنج هواپیما ملک عبدالله و همراهان وی را که تعداد آنها به ۴۰۰ نفر می رسید و شامل چند وزیر، تعدادی از بازرگانان، خبرنگاران، مشاوران، محافظان، آشپزها، آرایشگرها و خدمتکاران می شد، به لندن برد. گفته می شد به علت بیماری قلبی ملک عبدالله تعدادی پزشک و پرستار نیز وی را در این سفر همراهی می کردند.
انگلیس بزرگترین شریک تجاری عربستان در اروپا و پنجمین کشور در بین کشورهای صادرکننده کالا به عربستان است. لندن و ریاض از زمانی که عبدالعزیز بن آل سعود بنیانگذار این کشور با «وینستون چرچیل» نخست وزیر وقت انگلیس در سال ۱۹۴۵ دیدار کرد، روابط عمیقی دارند و تاکنون لندن این سطح روابط با ریاض را حفظ کرده است.
دیدار امیر عبدالله از لندن که با اعتراض مدافعان حقوق بشر و احزاب همراه بود، موجب شد سفرچهار روزه وی به یکی از جنجالی ترین سفرها برای این میهمان ویژه و کشور میزبان تبدیل شود. پادشاه عربستان در هنگام ورود مورد استقبال «پرنس چارلز» ولیعهد انگلیس قرار گرفت و سپس به دیدار ملکه «الیزابت دوم» رفت. ملک عبدالله در حالی مورد استقبال ملکه و اعضای خاندان سلطنتی و مقامات دولت لندن در میدان «سواران» کاخ باکینگهام قرار گرفت که مخالفان این سفر در مسیر حرکت وی صف کشیده بودند. حقوق بشر، وضعیت زنان، ابهام در قرارداد دفاعی- نظامی معروف به «الیمامه»، سعودی بودن «اسامه بن لادن» سرکرده گروه تروریستی «القاعده» و دست داشتن هموطنان وی در حادثه ۱۱ سپتامبر از جمله مواردی بود که اولین سفر عبدالله به انگلیس را تحت تأثیر قرار داد.
۲۱ نماینده مجلس عوام انگلیس که بیشتر آنان از حزب حاکم کارگر بودند، یک ماه پیش با انتشار بیانیه ای با سفر پادشاه عربستان به لندن مخالفت کرده بودند. در این بیانیه به عدم فعالیت احزاب سیاسی، نبود انتخابات آزاد و رسانه های مستقل یا اتحادیه صنفی، وضعیت زنان و گردن زدن در ملأعام در بزرگترین تولیدکننده نفت دنیا اشاره شده بود. این بیانیه پارلمانی همچنین فروش ۷۲ فروند هواپیمای جنگی پیشرفته «یوروفایتر» ساخت انگلیس به عربستان را محکوم کرده بود.
در همین راستا «وینس کیبل» سرپرست حزب لیبرال دمکرات انگلیس اعلام کرد که به علت ابهام در ابعاد مالی قرارداد الیمامه بین لندن و ریاض و سیاستهای حکومت سعودی در قبال آزادی های فردی و اجتماعی، در مناسبتهای مربوط به این سفر رسمی شرکت نخواهد کرد. یکی از اهداف سفر عبدالله به لندن حل و فصل پرونده خرید ۷۲ فروند جنگنده یورو فایتر معروف به قرار داد «الیمامه۳» از انگلیس بود. ساعاتی بعد از ورود ملک عبدالله به انگلیس، شبکه خبری بی.بی.سی مصاحبه ای را با سلطان سعودی پخش کرد که پیش از سفرش آن را انجام داده بود و در آن مصاحبه لندن را متهم به اتخاذ نکردن اقدامات لازم برای مقابله با تروریسم کرد. این اظهارات موجب دلخوری «دیوید میلیبند» وزیر خارجه انگلیس شد و وی در واکنش به آن دیدارش را با همتای سعودی خود لغو کرد.
امیر عبدالله در این مصاحبه گفته بود، کشورش قبل از عملیات تروریستی هفتم ژوئیه سال ۲۰۰۵ در مترو لندن که منجر به کشته شدن۵۰ نفر و زخمی شدن دهها نفر دیگر شد به انگلیس هشدار داده بود، اما این هشدار از سوی مقامات لندن جدی گرفته نشد. در پی این اظهارات مقامات انگلیسی ضمن رد این اظهارات، اعلام کردند هیچ گاه در این زمینه هشداری دریافت نکرده بودند. ملک عبدالله در دیدار از انگلیس درباره کنفرانس پاییزی اعراب و اسرائیل که قرار است ماه نوامبر در «آناپولیس» آمریکا برگزار شود، با مقامات لندن گفتگو و تبادل نظر کرد.
از سوی دیگر دیدار دو خاندان سلطنتی و دست دادن امیر و ملکه موجب انتقادهایی از پادشاه سعودی در داخلی این کشور شد و جنجال هایی برای امیر عبدالله در پی داشت. پادشاه عربستان بعد از این سفر جنجالی برای انجام یک دیدار سه روزه راهی ایتالیا شد. وی در این سفر با «جورجو ناپولیتانو» رئیس جمهوری و«رومانو پرودی» نخست وزیر ایتالیا دیدار و گفتگو کرد. پرودی در دیدار با پادشاه عربستان ضمن مخالفت با هرگونه اقدام نظامی برای مقابله با برنامه صلح آمیز هسته ای ایران، تأکید کرد که این مسأله باعث بی ثباتی در منطقه می شود. ملک عبدالله همچنین به همراه هیأتی ۱۲ نفره دیداری با «پاپ بندیکت شانزدهم» رهبر مذهبی کاتولیک های جهان در واتیکان داشت.
عربستان سعودی و واتیکان با یکدیگر مناسبات دیپلماتیک ندارند اما امیر عبدالله در سال ۱۹۹۹ زمانی که ولیعهد عربستان بود با «پاپ ژان پل دوم» رهبر فقید کاتولیکهای جهان دیدار کرده بود. در دیدار ۳۰دقیقه ای امیر عبدالله با پاپ بندیکت شانزدهم، وی یک شمشیر طلا با سنگ های قیمتی به همراه یک شی هنری ساخته شده از طلا و نقره به پاپ هدیه داد. پاپ نیز یک قاب هنری با نقش واتیکان مربوط به سال ۱۵۵۰ میلادی و یک مدال طلای پاپی را به ملک عبدالله اهدا کرد. موضوع اصلی این دیدار، راه حل صحیح برای خاورمیانه بویژه درگیری اسرائیل و فلسطین به همراه تلاش جهت گفتگوهای فرهنگی و بین مذاهب و همچنین همکاری میان مسیحیان، مسلمانان و یهودیان برای ترویج صلح اعلام شد. ملک عبدالله، شانزدهم آبان ماه سومین مرحله سفر اروپایی خود را با عزیمت به آلمان آغاز کرد. وی با دهها نفر از همراهان خود و با ۱۱ فروند هواپیما وارد برلین شد و در ضیافت شام «هورست کوهلر» رئیس جمهوری این کشور شرکت کرد. «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان برای استقبال از وی شخصا در بخش نظامی فرودگاه برلین حضور یافت تا به این طریق بتواند نظر موافق پادشاه ثروتمند سعودی را برای عقد قراردادهای سودآور بیشتری جلب کند. همزمان با ورود پادشاه عربستان به برلین، دهها نفر از مخالفان حکومت وی تظاهراتی را در مقابل هتل محل اقامت او در این شهر برگزار کردند. محافل رسمی آلمان اعلام کرده بودند که هیچگونه نشست خبری از سوی مقامات آلمانی و عربستان برگزار نخواهد شد.
ملک عبدالله بر پیشنهاد کشورش برای ایجاد یک کنسرسیوم بین المللی غنی سازی اورانیوم جهت تأمین سوخت نیروگاههای هسته ای کشورهای خاورمیانه تأکید کرد. وزیر خارجه عربستان پیش از سفر پادشاه این کشور به اروپا پیشنهاد تشکیل کنسرسیومی بین المللی برای غنی سازی اورانیوم در منطقه را داده بود. پادشاه عربستان در پایان تور اروپایی خود برای گفتگو با مقام های ترکیه در مورد تحولات منطقه ای و مناسبات دو جانبه هجدهم آبان ماه وارد آنکارا شد و در فرودگاه مورد استقبال رئیس جمهوری و وزیر امور خارجه ترکیه قرار گرفت. استقبال «عبدالله گل» رئیس جمهوری ترکیه از ملک عبدالله پادشاه عربستان در فرودگاه از جمله موارد بسیار نادر استقبال مقامات عالی رتبه ترکیه از مقامات خارجی است. گزارش رسانه های ترکیه حاکی است که پادشاه عربستان و هیأت همراه با سه فروند هواپیما وارد آنکارا شده اند. عبدالله گل در ضیافت شام به افتخار امیر عبدالله با اشاره به اینکه تروریسم و تهدید گسترش سلاح های کشتار جمعی موجب نگرانی مشترک ترکیه و عربستان سعودی است، افزود: «منطقه به صلح و آرامش نیاز دارد و کشورهای منطقه باید اختلاف ها را از طریق گفتگو حل و فصل کنند».
در مدت اقامت عبدالله در آنکارا، دو کشور همچنین تفاهمنامه توسعه همکاری تجاری امضا کردند که به موجب آن بازرگانان دو کشور در تجارت متقابل از پرداخت مالیات مضاعف معاف خواهند بود. به عقیده کارشناسان سفر پادشاه عربستان به ترکیه بعد ازگذشت نزدیک به یک و نیم سال از سفر گذشته وی به آنکارا و با عنوان تبریک ریاست جمهوری به عبدالله گل، اقدامی در جهت حضور و ایفای نقش بیشتر در گفتگوهای منطقه ای و گسترش روابط دو جانبه ریاض با آنکارا است. سفر ملک عبدالله به ترکیه با توجه به اینکه در آستانه سفر «شیمون پرز» رئیس رژیم صهیونیستی و «محمود عباس» رئیس حکومت خودگران فلسطین به آنکارا صورت گرفت، بیشتر اهمیت پیدا می کند.
پادشاه عربستان سعودی نوزدهم آبان ماه در پایان سفر دو روزه خود، ترکیه را ترک و راهی مصر شد. پادشاه عربستان سعودی در مذاکرات خود با «حسنی مبارک» رئیس جمهوری مصر درباره تحولات بین المللی و منطقه ای از جمله کنفرانس پاییزی رایزنی و گفتگو کرد. حضور پادشاه عربستان با یک هیأت گسترده در اروپا علاوه بر نشان دادن ماهیت حکومت این کشور، نشان دهنده اهمیتی است که ریاض برای گسترش روابط خود با اروپا و افزایش حضور در تحولات منطقه ای قایل شده است. بستن قراردادهای نظامی و اقتصادی حتی با دادن هدایای فراوان به شرکتها و مقامات اروپایی با تکیه بر درآمدهای هنگفت نفتی، پشتوانه ای است که حکومت فعلی ریاض برای ایفای نقشی بیشتر در تحولات منطقه ای دست و پا می کند. سفرهای دوره ای پادشاه عربستان و هزینه کردن میلیاردها دلار از درآمدهای نفتی برای بستن قراردادهای هنگفت با کشورهای اروپایی از سوی کارشناسان در راستای تقویت بنیان حکومت در داخل و یافتن جایگاهی در سیاستهای منطقه ای ارزیابی شده است.

منبع : روزنامه ابرار