نقش های دیرین پاسخگو نیست

شهید مرتضی مطهری «در نظام حقوق زن در اسلام» می نویسد: «زن و مرد در انسانیت برابرند (زیرا برای رسیدن به مقام خلیفه الهی هیچ تفاوتی میان زن و مرد وجود ندارد و آنها هر دو از یك گوهر آفریده شده اند) اما دوگونه انسانند با دوگونه خصلت و دوگونه روان شناسی و این اختلاف ناشی از عوامل جغرافیایی یا تاریخی یا اجتماعی نیست، بلكه طرح آن در متن آفرینش ریخته شده است. طبیعت از این دوگونگی ها هدف داشته است و هرگونه عملی ضد طبیعت و فطرت، عوارض نامطلوبی به بار می آورد.»
در بینش اسلامی زن (حوا) از مرد (آدم) آفریده نشده است تا طفیلی مرد باشد بلكه در سرشت و سرنوشت همسو و برابر با مرد است، اما اگر از این جایگاه در مبانی بنیادین بگذریم جایگاه اجتماعی و خانوادگی زن نیز در اسلام جایگاه رفیعی است. سیدجلال یحیی زاده عضو كمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در این باره می گوید:
«قبل از اسلام به زن ستم های بسیاری روا می شد طوری كه زن به عنوان یك انسان شناخته نمی شد اما اسلام بالاترین تجلیل را به وسیله پیامبر(ص) از زن صورت داد و او را مكمل انسان نامید. در بین چهره های معصوم و كامل حضور حضرت فاطمه زهرا(س) را می بینیم كه اكثر معصومین از دامن او به عالم معرفی شدند و علاقه پیامبر(ص) به دخت محترم خود به قدری بود كه ایشان فاطمه را ام ابیها یا مادر پدر خود خطاب می كردند و بر دست وی بوسه می زدند.»
قرآن كریم بر نقش زنان در ساختن جامعه و تاریخ تاكید می كند و مسئولیت هایی اجتماعی از جمله امر به معروف و نهی از منكر را برعهده هر دو می داند: «مردان و زنان مؤمن همه یار و دوستدار یكدیگرند، خلق را به كار نیكو وادار و از كار زشت منع می كنند.» (توبه- ۷۱) همچنین در برابری زنان و مردان برای برعهده گرفتن مسئولت های اجتماعی از بیعت پیامبر(ص) به طور مستقل با زنان یاد می كنند: «ای پیامبر گرامی چون زنان مؤمن آیند تا با تو بیعت كنند... پس با آنها بیعت كن.»
پس از انقلاب اسلامی اگرچه با عملكردهای قابل چالش در ارتباط با بسترسازی برای فعالیت برابر زنان در عرصه جامعه و تبیین نقش ها در حوزه شخصیتی، خانوادگی، فرهنگی و.... روبه رو هستیم اما اگر از جاده انصاف هم نگذشته باشیم باید عنوان كنیم لااقل تمایل جمعی به این سمت و سو بوده است.
آمارهای ارائه شده در همایش مدیریت دانش و یادگیری با رویكرد نقش و جایگاه زنان در كادر فنی و اداری كشور تا حدودی موضوع فوق را تایید می كند: «بیش از ۵۰ درصد جمعیت كشور را زنان تشكیل می دهند، ۶۲ درصد پذیرفته شدگان دانشگاه های كشور زنان هستند و در بخش اداری نیز ۵۰ درصد امور توسط زنان انجام می پذیرد. در ۱۵ سال گذشته در امور فنی جایگاه زنان كمرنگ بوده كه اكنون رو به افزایش است.»
●بزرگ ترین تشكل زنانه
كارشناسان می گویند بسیج خواهران با ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار عضو بزرگ ترین تشكل زنانه ای است كه در جهان وجود دارد و در زمینه های مختلف اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و علمی فعال است. فاطمه اصلانی مسئول ستاد بسیج خواهران كشور در تبیین این موضوع می گوید: «بسیج خواهران بیش از ده هزار پایگاه فعال در كشور دارد كه ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر از خانم های علاقه مند را در سنین مختلف به ویژه جوانان سازمان دهی كرده است.
فعالیت علمی و آموزشی یكی از فعالیت های ماست كه در سطح وسیعی انجام می پذیرد؛ طرح اردوهای علمی برای دانشجویان، كلاس های تقویتی برای دانش آموزان، غنی سازی اوقات فراغت و... كه از سوی خانواده ها نیز با استقبال مواجه می شود.»
اصلانی یكی از دلایل استقبال خانواده ها از برنامه های فراگیر بسیج خواهران را اعتماد والدین به بسیج ارزیابی می كند و می گوید: «در اردوهای ما گاه دختران جوان از نقاط دور كشور به دورترین نقطه مقابل سفر می كنند و بیش از یك ماه را دور از خانواده هستند اما والدین با اعتماد، اطمینان و رغبت فرزندانشان را به این اردوها می فرستند.»
بسیج خواهران توانسته است تاكنون با تربیت ۳۵۰ هزار مدیر از میان بانوان هم تشكیلات خود را به شكلی مستقل اداره نماید و هم زمینه های مشاركت مدیران تربیت یافته خود را كه با اصول علمی مدیریت و گردش كاری آشنا هستند، در سایر بخش ها فراهم كند.
اصلانی كه خود دانش آموخته كارشناسی ارشد معارف اسلامی دانشگاه تهران است و مدیریت ۱۰ ساله بسیج دانشجویی خواهران و ۴ ساله بسیج خواهران نیروی مقاومت را در پرونده كاری اش دارد، معتقد است: «یكی از مسائل مبتلابه هزاره سوم بشر خلأ اخلاق و معنویت است كه ما برای تعمیق و گسترش آن در میان بانوان ایرانی سعی می كنیم بر فعالیت های فرهنگی تاكید بیشتری داشته باشیم. از سوی دیگر معتقدیم تربیت نسل ها و انتقال ارزش ها و باورهای یك ملت بر دوش زنان نهاده شده كه همین وظیفه ما را سنگین تر می كند.
به گفته مقام معظم رهبری بسیج یك زن، بسیج یك خانواده است و اگر یك زن وظایف خود را به درستی انجام دهد و با مسئولیت هایش آشنا باشد قطعاً یك جامعه با مسئولیت های خود آشنا شده است.»
وی در مورد جایگاه زن عنوان می كند: «زن و مرد تفاوت هایی با هم دارند كه باید به این تفاوت ها احترام گذاشت. زن جایگاه ویژه ای در تربیت دارد و كه خداوند زنان محور بسیاری از فعالیت ها قرار می گیرند.»
بسیج خواهران در راستای تبیین و تعمیق نقش زن در خانواده و جامعه تاكنون ۱۱ كنگره فاطمه شناسی را برگزار كرده كه در این كنگره ها سعی شده است سیره فاطمی تبیین و چگونگی مطابقت دختران امروزی با الگویی همچون فاطمه(س) بررسی شود. طی سال ۸۵ نیز دو كنگره در استان های فارس و لرستان برگزار خواهد شد.
در راستای فعالیت های بسیج خواهران در زمینه های مختلف به عنوان بزرگ ترین تشكل زنانه می توان به یادواره شهدای زن اشاره كرد.
تاكنون ۷ هزار زن شهید شناسایی شده كه بسیج خواهران در تلاش است تا موزه شهدا اسناد مربوط به این شهیدان را نیز در گنجینه خود نگهداری كند.
خانم دكتر ورزدار مسئول دفتر تحقیق و پژوهش بسیج خواهران نیروی مقاومت نیز ابعاد جالبی از تلاش و فعالیت زنان بسیجی را بررسی می كند: «بخشی از فعالیت های ما مستقیماً در ارتباط با كارهای پژوهشی است مثل غنی سازی اوقات فراغت خواهران كه در حال اجراست، طرح پژوهشی نقش خواهران بسیجی در سلامت و امنیت جامعه كه خود من به عنوان ناظر در این طرح حضور دارم و ۶۰ درصد هم به انجام رسیده، برگزاری همایش های علمی با رویكرد تحلیل نقش زنان در تمدن اسلامی، زنان در فرهنگ جهانی سازی، هنر هفتم و عوامل انحطاط خانواده و... به طور كل ما مایلیم مطالبات و دغدغه های واقعی زنان ایرانی را كه گاه به غلط دغدغه های مجازی جایگزین آنها می شود، پیدا و مطرح كنیم. در این راستا دست به نظرسنجی هم زده ایم. یافته های یك نظرسنجی تازه نشان می دهد پاسخگویان آسیب پذیرترین حوزه در ارتباط با زنان را: ۱ _ مسائل معنوی و اخلاقی ۲- مسائل اجتماعی ۳ _ مسائل اقتصادی و ۴ _ اشتغال می دانند.
همچنین اصلی ترین دغدغه های بانوان ایرانی ابتدا دغدغه های مذهبی بوده و بعد حفظ شئونات خانواده و تلاش برای تحكیم آن.»
دكتر ورزدار كه از سال ۶۵ همكاری اش را با بسیج خواهران آغاز كرده سابقه ۶ سال درس خارج فقه اصول دارد و اكنون نیز شاگرد خارج فقه اصول مقام معظم رهبری است و ۲۱ سال تدریس در حوزه و دانشگاه، مشاور فرماندهی نیروی مقاومت استان یزد، جانشینی مدیر مسئول «زن شرقی» ، مدیر حوزه علمیه یزد، مدیر پژوهش حوزه علمیه بنت الهدی و... از جمله سوابق كاری اوست. وی در مورد نقش زن معتقد است: «جدی ترین آسیبی كه خانواده را گرفتار می كند اختلاط نقش هاست و از آن گذشته نقش های سنتی دیگر امروزه پاسخگوی نیاز بانوان نیست. متأسفانه خانواده های امروزی خوابگاه هایی هستند كه بنیان حیات در آنها جاری نیست در حالی كه اساس خانواده باید بر مبنای سكون و آرامش شكل گیرد. بنابراین اگر یك زن به عنوان محور عاطفی خانواده در خارج از خانه شاغل باشد باید بتواند از فرصت ها استفاده كند و بر كیفیت حضور خود در منزل بیفزاید.» وی به پژوهشی در میان خانواده هایی كه زنان شاغل دارند اشاره می كند كه عدم حضور بانوان هیچ لطمه ای به خانواده نمی زند در حالی كه حضور مدام و فاقد كیفیت زن آسیب زاتر است.
از نظر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به خصوص اصل ۲۱ آن، دولت در نظام جمهوری اسلامی باید از حقوق زنان در همه جهات حمایت كند تا با زن آن گونه رفتار شود كه اسلام مقرر داشته.زن یك انسان دارای كرامت و شرافت است و از تمامی حقوق انسانی برخوردار بوده و در چارچوب ضوابط اسلامی متناسب با آفرینش و خلقت می تواند از همه این حقوق برخوردار باشد.

محمد مطلق

منبع : روزنامه همشهری