مقابله با استرس و تغییرات ناشی از طلاق

در زندگی هر فرد بالغی متارکه و طلاق ازسخت ترین مسأله ها به شمار می آید. منشأ استرس بیشتراین سه عامل هستند:
▪ مسئولیت ها و وظایف روزانه که می بایست انجام شوند
▪ فقدان روابط مناسب و همچنین فشارهای مالی
▪ نیاز به ساختن شخصیتی جدید به عنوان یک فرد
● منابع استرس
۱) تغییرات در زندگی خانوادگی، تغییر در:
▪ وظایف خانه
▪ مخارج خانواده
▪ رابطه با دوستان و اقوام
▪ مسئولیت ها و وظایف والدین
۲) فقدان برخی امور مثل
▪ همسر
▪ امنیت ذهنی
▪ زندگی مشترک
▪ رابطه صحیح جنسی
۳) تغییر:
▪ دوباره مجرد شدن
▪ وسوالاتی از قبیل این که: من که هستم؟ و چه کاری می خواهم با زندگیم بکنم؟
● تغییرات در خانواده
برایَ اغلب زوج هایی که دارای فرزند هستند، طلاق به معنای پایان زندگی مشترک نیست، بلکه بدین معنیست که خانواده می بایست روند زندگی خانوادگی خود را تغییر دهد؛ برای مثال کارهای روزانه خانه، مخارج، نقش والدین و رابطه با اقوام و دوستان باید دوباره تعریف گردد. البته چنین تغییراتی می تواند استرس زا باشد.
● فعالیتهای روزمره خانه
وظایفی چون شست و شو، پخت و پز و خرید خانه باید انجام شوند که هریک از زوجین پیش از این خود را در انجام آنها با همسر خود شریک می داند و چون وظایف قبلا تعیین شده اند، همین امر ممکن است کمی آزاردهنده باشد.
● امورمالی خانواده
نوع مخارج خانواده نیز اغلب می بایست تغییر کند که این تغییر نیز به طرز قابل توجهی استرس و تنش را بین زوجین بیشتر می کند.
● وظایف والدین
اگراکنون یکی از والدین نان آور اصلی خانواده است و دیگری خانه را اداره می کند، هر کدام از آنها شاید پس از طلاق مجبور به انجام هردوی این وظایف باشند. والدین باید پاسخ گوی سوالات بسیاری را درمورد فرزندانشان باشند؛ سوالاتی از این دست که هنگام بیماری فرزند چه کسی در خانه می ماند؟ یا کدامیک زود ترازسر کار برمی گردند تا بچه را به دندانپزشکی ببرند؟
● رابطه با اقوام و دوستان
در تعامل با اقوام و دوستان باید تجدید نظر کرد. ممکن است اعضای خانواده به خاطر راحتی و آسایش خود ارتباط خود را با برخی از آشنایان را قطع کنند.
● از دست دادن روابط، دارایی ها و رویاهای مهم
هر فردی به عشق، امنیت، صمیمیت و تعلقاتی که از رابطه با دیگران حاصل می شود نیاز دارد. ازدواج یکی از مهمترین این روابط به شمار می آید که نبود آن موجب استرس بیشتر و آشفتگی های احساسی می گردد.
البته تمامی افراد به یک میزان، به یک طریق و یا همزمان دچار کمبود این مسائل نمی شوند. برخی فقدان صمیمیت را زمانی احساس می کنند که در حال جدا شدن هستند. برخی دیگر هم که جدایی را برای خود سخت می دانند، امیدوارند که بتوانند رابطه شان را دوباره برقرار سازند. کمبود های دیگری که از طلاق و جدایی ناشی می شود نیز موجب کاهش حس امنیت و سلامت فرد می گردد.
بیشتر مردم با نوع زندگی، خانه، متعلقات، حیوانات خانگی و ارتباطات روزانه با فرزندانشان خو می گیرند، در حالیکه خود ازآن بی خبرند.
● تغییر شخصیت
طلاق بحرانیست که روی شخصیت فرد تاثیر می گذارد. افراد، دیگر نقش زن و شوهر ندارند. در همین حال آنها می بایست درباره وظایفشان به عنوان والدین، کارمند و مدیرخانه تغییر عقیده دهند. مردم اغلب با این سوال مواجه می شوند که: من که هستم؟ با زندگیم چه می خواهم بکنم؟
● شناسایی علایم شخصی استرس
مردم الگوهای فکری، احساسی و رفتاری ای را دنبال می کنند که نشانگر استرس در آنهاست. اگر از این الگوها آگاه نباشید، ممکن است متوجه علایم استرس نگردید. در لیست زیر واکنشهایی را که در شرایط استرس زا به شما دست می دهد تیک بزنید.
▪ تغییرات رفتاری
ـ گریه
ـ دوری از هم
ـ پرخاشگری
ـ خستگی مفرط
ـ بی قراری
ـ بد خوابی
ـ تحولات احساسی
ـ دلتنگی
ـ گناه
ـ افسردگی
ـ تشویش و اضطراب
ـ درگیری
ـ کج خلقی
ـ ترس
ـ فرسودگی
ـ نوسانات خلقی و روحی
● افکار و احساسات مربوط به استرس
▪ فکر می کنید توانایی مبارزه ندارید
▪ به دلایل نا معلومی احساس ترس می کنید
▪ درباره همه چیز، کوچک و بزرگ، نگرانید
▪ همیشه ترس دارید اتفاق بدی رخ دهد
▪ احساس می کنید شاید از همسرتان جدا شوید
▪ دائما افکار آزار دهنده به شما هجوم می آورد
▪ دید منفی نسبت به خودتان دارید
▪ دید منفی نسبت به جهان دارید
▪ هیچ چیز راضیتان نمی کند
▪ نمی توانید تمرکز کنید
▪ کابوس می بینید
▪ احساس نا امیدی می کنید
▪ احساس خواری می کنید
▪ احساس می کنید قادر به تصمیم گیری نیستید
▪ احساس سردرگمی می کنید
▪ خود را مقصر می دانید
● اداره زندگی
یکی از راههای کاهش استرس کنترل و اداره کردن زندگیست. در اینجا به راههایی اشاره می کنیم که می توانید کنترل فردی دوباره بدست آورید.
▪ با روش های زیربه تمدد اعصاب برسید :
ـ در یک مکان آرام بنشینید و به هیچ چیز فکر نکنید.
ـ موسیقی دلخواهتان را گوش کنید و با نوای آن آرام شوید.
ـ دستان خود را دراز کرده و اجازه بدهید تا ماهیچه هایتان احساس راحتی کنند.
▪ پیرامون خود را با این روش ها کنترل کنید:
ـ فعالیتهای خود را برنامه ریزی کنید تا دچار سردرگمی نشوید.
ـ اولویت ها ی خود را مشخص کرده و به آنها عمل کنید.
ـ وظایف خود را به موقع انجام دهید.
ـ تنها با دستور پزشک دارو مصرف کنید.
ـ برای یک بار هم که شده به یک درخواست " نه" بگویید.
ـ بین کار و تفریح تعادل برقرار کنید.
▪ خود را با این روش ها آرام کنید:
ـ به آهستگی غذا بخورید.
ـ به آهستگی راه بروید.
ـ به آهستگی صحبت کنید.
ـ تا وقتی صحبت کسی تمام نشده کاملا به او گوش دهید.
ـ سحر خیز باشید.
ـ به اندازه کافی استراحت کنید.
▪ عصبانیت خود را با این توصیه ها کنترل کنید:
ـ پیش از اینکه عصبانی شوید به طرف مقابل بگویید که چه احساسی دارید.
ـ از موقیعیتی که شما را عصبی می کند دوری کنید تا غضبتان فرو کش کند.
ـ یک حرکت فیزیکی(جسمی) انجام دهید تا انرژی حاصل از خشم خود را خالی کنید.
ـ به حق دیگران به خاطر داشتن عقیده ای متفاوت از شما احترام بگذارید.
ـ به جای انتقاد، از آنها تقدیر کنید.
▪ تفریحاتی برای خود برنامه ریزی کنید:
ـ با دوستان یا آشنایان به جاهایی که دوست دارید بروید.
ـ ورزش مورد علاقه خود را انجام دهید.
ـ خود را با چیزهایی که از آنها لذت می برید سرگرم کنید.
ـ و فعالیتهایی را انجام دهید که موجب آرامشتان می شود.
● خود را با این نکات دریابید:
▪ احساسات شخصی خود را با دوستان یا اقوام معتمد در میان بگذارید.
▪ لیستی از نکات مثبت خود تهیه کرده و آن را در اختیار دیگران بگذارید تا آنها نیز از خصوصیات شما آگاه شوند.
▪ با کسانی که برای شما احترام وشخصیت قائلند رابطه نزدیک ایجاد کنید.
به خاطر داشته باشید اگر احساسات منفی به شمای کارمند یا والدین هجوم آورد، رجوع به یک مشاور یا پزشک در این زمینه می تواند بسیار مفید باشد.
▪ احساس می کنید شاید از همسرتان جدا شوید
▪ دائما افکار آزار دهنده به شما هجوم می آورد
▪ دید منفی نسبت به خودتان دارید
▪ دید منفی نسبت به جهان دارید
▪ هیچ چیز راضیتان نمی کند
▪ نمی توانید تمرکز کنید
▪ کابوس می بینید
▪ احساس درماندگی می کنید
▪ احساس خواری می کنید
▪ احساس می کنید قادر به تصمیم گیری نیستید
▪ احساس سردرگمی می کنید
▪ خود را مقصر می دانید
به خاطر داشته باشید اگر احساسات منفی به شمای کارمند یا والدین هجوم آورد، رجوع به یک مشاور یا پزشک در این زمینه می تواند بسیار مفید باشد.
● کنار آمدن با مسأله طلاق
با وجود این که رفتار ها متفاوتند، بیشتر زوج های میان سال به دو یا سه سال زمان نیاز دارند تا با مسآله طلاق و جدایی کنار بیایند. این اشخاص همچنین به خاطر این موضوع با مشکلاتی از قبیل بیماری و یا ترک کردن شغل مواجه می شوند که سازش با اینها نیز زمان می برد. کنار آمدن با این مسأله سه مرحله دارد:
۱) مرحله اول: پذیرش طلاق
افراد می بایست بپذیرند که ازدواجشان به پایان رسیده و اکنون هویت جدیدی فارغ از همسر سابق خود دارند. به این منظور، زوجین باید خود را قانع کنند که ادامه این رابطه دیگر هیچ فایده ای برایشان ندارد.
البته زوج ها نیز نباید پس از جدایی کینه ای از هم به دل بگیرند و باید دریابند که این کینه ورزی ها تنها شرایط را دردناک تر می کند زیرا طرف مقابل هم عکس العمل نشان خواهد داد. درک این موضوع می تواند دید متعادل تری را به فرد بدهد. کسی که بتواند همسر خود را به خاطر جداییشان ببخشد، مطمئنا عادلانه ترمی تواند در مورد خصوصیات مثبت وی قضاوت کرده و از آن تقدیر کند.
همچنین افراد نباید از قصور خود در این جدایی غافل شوند و بایستی دست از محکوم کردن همدیگر برداشته، صادقانه ببینند که نقش آنها در این جدایی چه بوده است. چنین تحلیل هایی از خود شاید این موارد را شامل شود:
ـ معیارهایی را که در ابتدا برای انتخاب همسر خود در نظر داشتید به یاد بیاورید و انتظاراتی را که از همسر آینده خود دارید حتما مرور کنید.
ـ الگو های رفتاری نا مناسبی را که در طول ازدواج داشته اید بپذیرید و دیگر این رفتارها را در آینده تکرار نکنید.
ـ این موضوع را نیز تحلیل کنید که چطور تجربیات شخصی می تواند نقش مهمی در کشمکش های زناشویی داشته باشد.
۲) بین تجرد پس از طلاق و نقش خود به عنوان پدر یا مادرتعادل برقرار کنید
افراد برای تثبیت هر یک از این نقش ها باید مورد حمایت قرار گیرند. آنها نیازمند این هستند که یه عنوان یک فرد مجرد و یک ولی مجرد احساس مفید بودن کنند.
۳) اهداف جدیدی برای خود ترسیم کنید بجای آنکه به فکر ناکامی های گذشته خود باشید
کسانی که با شرایط به خوبی کنار می آیند، آماده پذیرش تغییرات می شوند. سعی می کنند سرگرمی ها و فعالیت های جدیدی برای خود دست و پا کنند و یا دوستی های جدیدی ایجاد کنند. در مقابل، آنهایی که آمادگی پذیرش این مسأله را ندارند، احتمالا به زمان بیشتری نیاز دارند تا با آن کنار بیایند. این افراد هنوز از تلاش خود برای اینکه رابطه شان را دوباره ایجاد کنند ناامید نشده اند. شاید نمی توانند قبول کنند که همه چیز بین آنها تمام شده است.
۴) مقابله با استرس و تغییرات ناشی از طلاق آسان نیست، اما دست کم این توصیه ها شما را با عوامل استرس و راههای مقابله با آن آشنا می کند. بنا براین وقت گذاشته و درباره راههای کنترل شرایط مختلف با استفاده از مهارتهای مقابله با عصبانیت و استرس بیشتراندیشه کنید.
این موضوع را درک کنید که کنار آمدن با مسأله طلاق نیاز به زمان دارد. خوشحال باشید که به سمت ساختن یک زندگی جدید قدم برمی دارید. گاهی قدم های کوچک به اندازه قدم های بزرگ کارسازند. مهم این است که حرکت را برای تغییر و کنار آمدن با این مسأله آغاز کنید.

منبع : همسر