جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا
خاتم سازی
● مختصری درباره هنر خاتم سازی
بدرستی روشن نیست که خاتم سازی از چه زمان بوجود آمده است. ولی کهنترین نمونههای خاتم که تاکنون به دست ما رسیده از دوره صفوی است. گرچه در کشورهای دیگر از جملهسوریه و لبنان کارهائی از نوع منبت ساخته میشود که به خاتم شباهت دارد ولی در حقیقتاین هنر ویژه ایران است و چنین تصور میرود که برای اولین بار خاتم سازی در شهر شیرازبوجود آمده است.
آثاری که از زمان صفوی باقی مانده، نشان میدهد که این هنر در زمان صفوی رواج کاملداشته است و درهای کاخها، رحلهای قرآن، صندوقهای مقابر و صندلیها را خاتم کاریمیکردند. صندوق مرقد حضرت علی ابن ابیطالب علیه السلام در نجف از ظریفترین شاهکاری خاتم سازی است که بدست استادی شیرازی ساخته شده و از زمان صفوی باقی مانده استو نیز قسمتهائی از صندوق منبت مقبره شیخ صفی در اردبیل از خاتم است.
در زمان صفوی مرکز خاتم سازی شهر اصفهان بوداما بعدها این هنر در شیراز رواج بیشتریپیدا کرد و ساختن اشیائی مانند تخته نرد و شطرنج، رحل قرآن و قابها و جعبه های کوچکادامه یافت.
خاتم سازی در واقع هنر آراستن سطح اشیا چوبی بصورتی شبیه به موزائیک با مثلثهایکوچک است و این مثلثها هر چه ظریفتر و طرحها و اشکالی که با این مثلثها بوجود میآیدهر چه منظمتر باشد خاتم مرغوبتر است. البته مرغوبیت مواد اولیه بکار رفته در خاتم نیزباعث بالا بردن ارزش آن میگردد.
خاتم سازان برای تهیه محصولات خود از مواد اولیه متنوعی استفاده میکنند که در کمترصنعت دستی دیگری این چنین تنوع مواد اولیه بچشم میخورد. این مواد عبارتند از :
چوبهای گوناگون مانند چوب فوفل، آبنوس، نارنج، عناب، استخوانهای مختلف مانند استخوانشتر، گاو، اسب و هم چنین عاج، صدف، مفتولهای مسی و برنجی و ندرتا نقره و طلا.
برای ساختن خاتم مواد اولیه فوق را بصورت منشورهائی که اندازه هر ضلع مقطع آنها حدود یک تا دو میلیمتر است در آورده و برای ایجاد متنوع رنگ منشورهای چوبی را برنگهایگوناگون رنگ میکنند و با پهلوی هم چیدن منشورهای مختلف فلزی، چوبی، استخوانی و غیرهبطرق گوناگون، طرحهای مختلف خاتم را بوجود میآورند. طرحهای خاتم بسیار متنوع است کههر یک نام مخصوص بخود دارد و این تنوع طرح در اختلاف رنگ و نوع منشورهای چوب، عاج،فلز و سایر مواد اولیه بکار رفته در یک طرح خاص و هم چنین نسبت مواد اولیه بکار رفته در یک طرح میباشد.
پس از اینکه منشورهای مختلف را با سریشم بهم چسباندند، دسته منشورهای بهم چسبیدهرا مقطع میدهند و بصورت صفحاتی به ضخامت یک میلیمتر در میآورند.
اسکلت اشیا خاتم اعم از قاب عکس جعبه و یا اشیا گوناگون دیگر ابتدا بوسیله نجار ساختهمیشود و خاتم ساز صفحات نازک خاتم را با نظم و دقت خاصی با طرح دلخواه بر روی سطوحمختلف شیئی میچسباند و برای صیقلی کردن آن، شیئی را سمباده زده و با مواد مخصوصیجلا میدهند.
هم اکنون خاتم سازی در شهرهای شیراز، اصفهان، تهران و گلپایگان رواج دارد وصنعتگرانی که به این حرفه اشتغال دارند اکثرا عضو شرکت تعاونی خاتم سازان شهر خودمیباشند و شرکتهای تعاونی علاوه بر تامین قسمتی از مواد اولیه مورد نیاز، کالاهایصنعتگران را خریداری کرده و در فروشگاههای شرکت سهامی مرکز صنایع دستی بفروشمیرسانند.
منبع : سفارت جمهوری اسلامی ایران ــ پاریس
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران اسرائیل غزه مجلس شورای اسلامی دولت نیکا شاکرمی روز معلم معلمان رهبر انقلاب مجلس بابک زنجانی دولت سیزدهم
هلال احمر قوه قضاییه یسنا آتش سوزی تهران پلیس بارش باران سیل شهرداری تهران آموزش و پرورش سازمان هواشناسی دستگیری
قیمت خودرو بازار خودرو حقوق بازنشستگان قیمت طلا قیمت دلار خودرو دلار سایپا ایران خودرو بانک مرکزی کارگران تورم
فضای مجازی سریال شهاب حسینی تلویزیون نمایشگاه کتاب عفاف و حجاب مسعود اسکویی سینما فیلم سینمای ایران دفاع مقدس موسیقی
رژیم صهیونیستی فلسطین آمریکا حماس جنگ غزه اوکراین چین نوار غزه ترکیه انگلیس یمن ایالات متحده آمریکا
استقلال فوتبال پرسپولیس علی خطیر سپاهان باشگاه استقلال لیگ برتر ایران تراکتور لیگ قهرمانان اروپا رئال مادرید لیگ برتر بایرن مونیخ
هوش مصنوعی کولر تلفن همراه گوگل اپل آیفون همراه اول خودروهای وارداتی تبلیغات اینستاگرام ناسا
فشار خون کبد چرب بیمه دیابت بیماری قلبی کاهش وزن داروخانه رابطه جنسی