دانستنیهای هاری

ویروس عامل بیماری هاری یکی از وحشتناک ترین بیماری ها در بین انسانها و از کشنده ترین بیماری ها در میان حیوانات است. این بیماری از قدمت زیادی برخوردار است ، بطوریکه ۲۳۰۰ سال قبل از میلاد حضرت مسیح علیه السلام در مصر و یونان باستان وجود داشته و ارسطو هم از آن مطلع بوده است.
بیماری هاری در بین بیماری های عفونی از کشنده ترین هاست. در سال ۱۸۸۵ پیش از شناخت ماهیت دقیق ویروس عامل بیماری ، لوئی پاستور بر ضد این بیماری واکسن تهیه نمود که سرآغاز تحقیقات وسیعی در مورد این بیماری گشت.
باید دانست که این ویروس می تواند همه حیوانات خونگرم را مبتلا نماید و در اکثر موارد هم این ابتلا به مرگ حیوان می انجامد. در برخی منابع در تعریف هاری آمده است که هاری ، یک آنسفالومیلیت حاد ویروسی است که اصولاً گوشتخواران و خفاشها را درگیر می کند اگرچه امکان ابتلای هر پستانداری وجود دارد.
هاری سگ ها در آفریقا ، آسیا ، آمریکای لاتین و خاورمیانه به وضوح دیده می شود. در آمریکای شمالی و اروپا هاری سگ ها محدود به حیات وحش است. تا سالها راسوها در آمریکا بیشترین چهره هاری را نشان می دادند ولی از سال ۱۹۹۰ به بعد راکون ها گوی سبقت را از راسوها ربودند و رکورد بیشترین تعداد حیوانات هار در ایالات متحده را به خود اختصاص دادند.
در اروپا ، هاری در روباه های قرمز غالب است. باید دانست که خفاشهای خون آشام یک مخزن مهم در مکزیک ، آمریکای مرکزی و جنوبی و نیز منبع شیوع هاری در گاو به شمار می روند. لازم به ذکر است که استرالیا ، نیوزلند ، انگلستان ، ایرلند ، کشورهای اسکاندیناوی، ژاپن ، تایوان و برخی جزایر کوچک نظیر هاوایی عاری از این بیماری هستند.
انتقال عمدتاً از راه تماس بزاق مملو از ویروس با بافت ها و معمولاً بوسیله گازگرفتن یک حیوان هار رخ می دهد. البته گاهی هم از راه تماس بزاق با زخم های تازه ، عفونت منتقل می گردد. بزاق حیوان در زمان ظهور علائم بالینی عفونت زا است ولی با این حال ممکن است که سگ و گربه ویروس را به مدت چند روز قبل از ظهور علائم بالینی دفع کنند. جالب است بدانید که انتشار ویروس در مورد راسوها تا ۸ روز قبل از شروع علائم بالینی هم گزارش شده است.
انتقال از راه آئروسل چندان مطرح نیست مگر در شرایط بسیار خاص که هوا به شدت از ذرات معلق مملو باشد که این قطرات یا ذرات معلق ویروس را حمل کنند که این مسئله اکثراً در شرایط طبیعی رخ نمی دهد.
انتقال هاری از گربه به گربه شناخته شده نیست و حتی ویروس مخصوص ایجاد هاری در گربه نیز شناسایی نشده است. گربه ها عموماً هاری را از سایر حیوانات می گیرند.
● دستورالعمل سازمان جهانی بهداشت برای کنترل هاری :
۱) راحت کردن (اتانازی) حیواناتی که علائم بالینی دارند و نیز حیواناتی که مورد گازگرفتگی توسط حیوان مشکوک به هاری قرار گرفته اند.
۲) قرنطینه نمودن و کنترل عبور و مرور سگ ها و وضع قوانین خاص در این زمینه برای به حداقل رساندن تماس بین سگ های مستعد ابتلا به هاری
۳) واکسیناسیون منظم توله ها با مراجعه به دکتر دامپزشک
۴) کنترل سگ های ولگرد
۵) شناسنامه دار کردن سگ ها
● با سگ یا گربه ای که مورد گاز گرفتگی قرار گرفته چه باید کرد؟
بهتر است اگر حیوان واکسن دریافت نکرده و در مواجهه با هاری قرار گرفته است به شیوه مرگ با شفقت (اتانازی) راحت شود.
گاهی برخی از صاحبان حیوانات خانگی اجازه اینکار را نمی دهند ، گرچه دامپزشکان به هیچ وجه چنین عملی را توصیه نمی کنند ولی در صورت عدم رضایت صاحب حیوان ، باید سگ یا گربه مورد گزش قرار گرفته را در قرنطینه و به مدت ۶ ماه زیر نظر داشت. در ماه پنجم حیوان را واکسینه نموده و در پایان ماه ششم در صورت عدم بروز علائم هاری می توان حیوان را از قرنطینه آزاد نمود.
اگر حیوان مورد گزش قرار گرفته قبلاً واکسن زده است باید بلافاصله دوباره واکسینه شود و تا ۴۵ روز تحت نظر باشد.

منبع : نشریه الکترونیکی حکیم مهر