لثه بر لبه پرتگاه

● آنچه خانم ها باید درباره بیماری های لثه بدانند
بیماری‌های لثه بیماری‌های شایعی محسوب می شوند كه البته شیوع‌شان در خانم‌ها بیشتر است.
شاید تا به حال مشاهده كرده باشید كه گاهی اوقات در هنگام مسواك زدن لثه‌ها‌یتان بدون احساس درد خونریزی می‌كنند؛ یا با داشتن دندان‌های بسیار سالم در دوران بارداری، لثه‌هایتان حساس،‌آزرده و ملتهب شده و با كوچك‌ترین تماسی خونریزی می‌كنند؛ یا اینكه پس از مدت زمان زیادی كه به دندان‌پزشك خود مراجعه می‌كنید، از بروز مشكلات اساسی در سلامت دهان‌تان با شما صحبت كند. در هر صورت باید بدانید كه لثه‌هایتان بیمار است. مشكلی شایع‌ در بین بسیاری از خانم‌ها.
● وقتی لثه بیمار می‌شود
بیماری‌های لثه(بیماری‌های پریودنتال) به گروهی از مشكلات لثه اطلاق می‌شود كه در اثر عفونت باكتریال‌ لثه، استخوان و بافت نگهدارنده دندان به وجود می‌آید. شروع آن در اثر رشد باكتری‌ها در پلاك (لایه‌ای چسبنده و سپید رنگ كه در اثر عدم رعایت بهداشت دهان روی سطح دندان تشكیل می‌شود) بوده و همین موضوع باعث التهاب بافت لثه می‌شود. در محل اتصال لثه به دندان فاصله‌ای به نام <سالكوس لثه> وجود دارد. عمق سالكوس لثه در حالت طبیعی بین ۱تا ۳ میلی‌متر است. در اثر وجود پلاك و رشد باكتری‌ها، سالكوس می‌تواند عمیق‌تر شده و تبدیل به پاكت شود،‌كه محل تجمع باكتری‌هاست.
ژنژیویت: این خفیف‌ترین شكل بیماری‌های لثه است كه در این حالت لثه‌ها قرمز و ملتهب شده و به آسانی خونریزی می‌كنند. ژنژیویت معمولا با مسواك زدن استفاده از نخ دندان به صورت منظم و مراجعه مرتب به دندان‌پزشك یا بهداشتكار دهان و دندان درمان می‌شود.
پریودنتیت: هنگامی كه ژنژیویت درمان نشود، می‌تواند به مرحله‌ای به نام پریودنتیت (كه به معنی التهاب در اطراف دندان هست) پیشرفت كند. در پریودنتیت لثه از دندان جدا شده و به عمق پاكت‌ها افزوده می‌شود. گسترش بیماری باعث تحلیل استخوان و بافت‌های نگهدارنده دندان می‌شود. اگر بیماری درمان نشود، استخوان،‌لثه‌ها و بافت نگهدارنده دندان به شدت تخریب شده و منجر به از دست رفتن دندان می‌شود. هر كدام از این نشانه‌ها ممكن است علا‌مت یك مشكل جدی باشد، كه باید سریعا به دندان‌پزشك مراجعه كرد.
● خانم‌ها آسیب‌پذیرترند؟
مردان و زنان بر اساس عواملی كه قبلا برشمردیم هر دو در معرض تهدید بیماری‌های پریودنتال هستند. با وجود اینكه خانم‌ها بیش از آقایان مراقب بهداشت دهان خود هستند،‌لیكن تغییرات هورمونی این گروه در زمان‌های خاص بهداشت دهانی این افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. درنهایت آخرین تحقیقات نشان می‌دهد كه ۲۳درصد زنان رده سنی ۳۰ تا ۵۴سال دچار پریودنتیت هستند و طبیعتا عارضه مذكور موجب از دست رفتن دندان‌هایشان می‌شود و ۴۴درصد زنان بالای ۵۵ سال با اینكه درگیر بیماری‌های لثه هستند، كماكان دندان‌های خویش را دارند.
▪ سنین بلوغ: میزان بالای استروژن و پروژسترون در خون، باعث افزایش پرخون شدن و حساسیت بافت لثه می‌‌شود. این حساسیت همراه با ذرات غذایی به جا مانده بین دندان‌ها و پلاك روی دندان می‌تواند باعث بروز مشكلات جدی شود. البته پس از پشت سر گذاشتن سنین بلوغ به میزان زیادی از این حساسیت كاسته خواهد شد.
▪ دوران قاعدگی: در <ژنژیویت قاعدگی> لثه‌ها خونریزی می‌كنند، ملتهب هستند و قرمز به نظر می‌رسند. همچنین زخم‌های داخل دهانی ممكن است گسترش یابند. این عوارض از چند روز پیش از شروع قاعدگی پدیدار می‌شوند و با شروع دوران قاعدگی از بین می‌روند.
▪ قرص‌های ضدبارداری: قرص‌های خوراكی ضدبارداری می‌تواند حالتی شبیه دوران بارداری در بدن ایجاد كند. به همین دلیل ترشحات هورمونی بدن نیز نظیر آن دوران خواهد بود، كه این امر باعث التهاب لثه‌ها و حساسیت آنها می‌شود. به هر حال مصرف بعضی از آنتی بیوتیك‌ها كه برای درمان پریودنتیت استفاده می‌شوند، می‌تواند باعث كاهش اثر قرص‌های ضدبارداری شود،‌اما فراموش نكنید كه در این مورد حتما باید با متخصص زنان یا مامای خود مشورت كنید.
▪ دوران بارداری: تغییرات هورمونی خانم باردار می‌تواند او را برای بروز بیماری‌‌های لثه بسیار مستعد كند. خیلی از خانم‌ها تجربه شروع <ژنژیویت بارداری> را در ماه دوم یا سوم بارداری دارند كه البته این مشكل ممكن است شدت یافته و تا ماه هشتم بارداری ادامه یابد. و عوارض آن التهاب، خونریزی، سرخی و حساسیت لثه‌هاست. واكنش شدید این عارضه پدید آمدن مشكلی به نام <تومور بارداری> است.
كه توده‌ای بزرگ از بافت لثه است. این توده سرطانی یا دردناك نیست،‌اما ممكن است نیاز به جراحی داشته باشد. در اكثر موارد این مشكلات پس از وضع حمل برطرف می‌شود. مشكل جدی در اثر بیماری‌های پریودنتال در دوران بارداری افزایش احتمال تولد نوزاد نورس و كم وزن است. كه این نوزادان با مشكلات جدی پزشكی روبرو هستند. این اتفاق به دلیل وجود عفونت در بدن مادر عارض می‌شود. در حقیقت عفونت‌ باعث افزایش ترشح هورمون <پروستاگلاندین> كه موجب انقباضات رحم می‌شود، می‌گردد. به همین جهت اگر تصمیم دارید باردار شوید، بهتر است پیش از باردار شدن حتما از سلامت وضعیت لثه‌های خود مطمئن شوید. و اگر باردار هستید، باید پریودنتیت خود را در سه ماهه دوم بارداری زیر نظر متخصص مربوطه درمان كنید.
▪ یائسگی: با شروع دوران یائسگی خانم‌ها ممكن است با مشكلاتی نظیر دهان خشك و لثه‌های دردناك مواجه شوند. لثه‌ها ممكن است حالت ماتی خود را از دست داده،‌براق،‌خشك و قرمز تیره به نظر برسند. تحلیل استخوانی و از دست رفتن دندا‌ن‌ها اغلب همگام با پریودنتیت و پوكی استخوان دوران یائسگی است. پس كاملا هوشیار باشید و زودتر اقدام كنید!
● انواع و اقسام درمان
درمان‌ها همراه با جراحی یا بدون جراحی اغلب با مصرف آنتی‌بیوتیك‌ها همراه است. برخی از روش‌های درمانی عبارتند از:
▪ مصرف خمیردندان‌های درمانی: روزانه ۲ بار.(برای درمان در مراحل اولیه)
▪ Scaling Root Planning: دندان‌پزشك یا متخصص جراحی لثه، پلاك‌ها و جرم‌ها را با این روش از بین می‌برد. در حقیقت این روش شستشوی عمیق دندان‌ها و لثه توسط متخصص مربوطه هستند.
▪ جراحی لثه: هنگامی كه روش فوق كارآمد نباشد، ناگزیر به جراحی برای از بین بردن عفونت خواهید بود.
● لثه تهدید می‌شود
همانطور كه گفتیم تمام بیماری‌های پریودنتال در اثر تشكیل پلاك میكروبی به وجود می‌آیند. اما در این بین دسته‌ای از عوامل تهدیدآمیز وجود دارند كه می‌توانند بر میزان ابتلا و گسترش بیماری موثر باشند:
▪ مصرف دخانیات: باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های لثه می‌شود.
▪ وراثت: برخی از مردم به دلایل ژنتیكی بیش از دیگران مستعد بیماری‌های لثه هستند.
تغییرات هورمونی: تغییرات میزان هورمون‌های زنانه نظیر استروژن و پروژسترون در سنین بلوغ، دوران بارداری، ایام قاعدگی و سال‌های یائسگی لثه‌ها را حساس‌تر و آسیب‌پذیرتر می‌كنند.
▪ استرس: تحقیقات نشان می‌دهد،‌افرادی كه استرس زیادی دارند، سیستم ایمنی بدن‌شان ضعیف‌تر عمل می‌كند.
▪ داروها: مصرف بعضی داروها مانند برخی داروهای ضدافسردگی و برخی داروهای قلبی، به دلیل اینكه باعث كاهش ترشح بزاق دهان می‌شوند،‌بافت دهانی را در معرض خطر قرار می‌دهند.(بزاق دهان، محافظ لثه و دندان است.)
▪ دندان قروچه: باعث آزردگی بافت‌های نگهدارنده دندان می‌شود.
▪ تغذیه ضعیف: موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن شما می‌شود.
● نشانه‌های بروز بیماری لثه چیست؟
خونریزی لثه به هنگام مسواك زدن یا استفاده از نخ دندان؛ سرخی، التهاب و حساس شدن لثه‌ها ؛عفونت به همراه ترشح چرك، بین دندان و لثه، زمانی كه دندان‌ها تحت فشار قرار می‌گیرند؛ كاهش پایداری دندان‌ها؛ بوی بد دهان. ؛احساس خارش؛ هر گونه تغییر در وضعیت چفت شدن دندان‌ها.‌

آرش شفیعی

منبع : روزنامه سلامت