اسرائیل، ایران و آینده خاورمیانه

بازی خطرناكی در منطقه خاورمیانه در جریان است و چنانچه تدابیر فوری دیپلماتیك اندیشیده و به مورد اجرا گذاشته نشوند این بازی به یك جنگ خانمانسوز بدل خواهد شد. قرائن متعدد نشان می دهند كه اسرائیل با تهدید یا با بلوف زدن از اهرم هایی برای تشویق و ترغیب دولت آمریكا در جهت اتخاذ مواضع سرسختانه تری در برابر برنامه های هسته ای ایران استفاده می كند و از این راه در حال تحریك و وادار ساختن ایالات متحده علیه ایران است.از جمله این شواهد اظهارات پرطمطراق رهبران سیاسی و نظامی اسرائیل نظیر شارون و مقاماتی چون وزیر دفاع، رئیس ستاد كل ارتش اسرائیل و دیگران است كه همگی علناً عنوان می كنند ایران امنیت اسرائیل را تهدید می كند و مشكل از راه های دیپلماتیك قابل حل نیست.
حل مسئله مستلزم اقدامات حادتری است.پس حالا می توانیم از خودمان بپرسیم كه چرا دنیا باید نگران عواقب حمله به تاسیسات هسته ای ایران باشد؟شواهد بر این دلالت دارند كه ایران برنامه هسته ای خود را دنبال می كند و حداقل این است كه حق انتخاب تولید تسلیحات هسته ای را در سال های آینده برای خویش محفوظ نگه داشته است. البته نباید از یاد ببریم كه مدت ها پیش از آنكه این گونه افكار به ذهن جورج بوش خطور كند اسرائیل در سال های ۱۹۶۷ و ۱۹۸۱ جنگ های پیشگیرانه ای را آغاز كرد و بارها در پی نابودی دشمنانش برآمده و به شیوه های گوناگون به مرزهای بین المللی تجاوز كرده است.
اما اسرائیل در مسائل امنیتی همه چیز را از جمله حساب هزینه ها را به دقت می سنجد و در یك بررسی هوشمندانه به این نتیجه می رسد كه حمله هوایی به ایران به مخاطرات و پیامدهایش نمی ارزد. اول آنكه تهدید (از جانب ایران) هم بعید است و هم دور از ذهن، دوم اینكه اسرائیل از نیروی نظامی، بازدارنده برخوردار است، سوم اینكه بر خلاف وضعیت بمباران اوسیراك عراق كه همه فعالیت های هسته ای عراق در یك نقطه متمركز بود، تاسیسات هسته ای ایران متكثر، پراكنده و حفاظت شده اند و در فضاهای زیرزمینی مستقر هستند، چهارم اینكه چنانچه ایران مورد هجوم قرارگیرد، امكاناتی نظیر موشك های شهاب سه دارد كه می تواند با آنها دست به مقابله به مثل بزند و هیچ نقطه ای در اسرائیل از آن تقابل درامان نخواهد بود، پنجم، ایران در موقعیتی است كه می تواند جنگ را به همه منطقه و حتی احتمالاً به كل جهان بكشاند، در اوضاع عراق دخالت كند و به تقویت نیروهای مقاومت فلسطینی ضداسرائیل بپردازد و ششم، تهاجم اسرائیل به ایران بدون هیچ شك و شبهه گرایش های اسلامی منطقه را تشدید و تقویت خواهد كرد و دولت های عرب تحت فشار روزافزون قرار خواهند گرفت كه علیه اسرائیل واكنش نشان دهند.ما می توانیم مطمئن باشیم اسرائیلی ها از این مخاطرات آگاه هستند و بنابراین برنامه و خط مشی شان ورای چیزهایی است كه به نظر می رسد.
هم و غم آنها فعلاً معطوف به ترغیب واشینگتن در جهت اقدامات دیپلماتیك و بعداً با استفاده از نفوذ بی حد و حصرشان در كنگره و سازمان های اجرایی آمریكا، توسل به حملات هوایی محدود است.گذشته از اینكه اسرائیل آمریكا را به هر طرفی كه بخواهد می كشد و مصادیق آن هماهنگی سازمان یافته فعالیت های گروه های فشار یهودیان آمریكا است كه مستقیماً از تل آویو خط می گیرند، افرادی در گروه رهبری بوش / چنی برای منحرف كردن اذهان عمومی از ناكامی هاشان در عراق، از اینكه به وسیله اسرائیل به این طرف و آن طرف كشانده می شوند، استقبال می كنند. از یاد نبریم كه بوش (پدر) با رشوه دادن به اسرائیل از آن كشور خواست تا در جنگ ۱۹۹۱ خلیج (فارس) در حاشیه بایستد تا آمریكا با تایید و دعای خیر سازمان ملل حاكمیت كویت را احیا كند و دشمن شماره یك اسرائیل را از میان بردارد.یك امكان دیگر نیز وجود دارد كه مربوط به اوضاع داخلی اسرائیل است.
بزرگ نمایی تهدید ایران مخصوصاً با توجه به اظهارات احمدی نژاد در انحراف اذهان مردم اسرائیل از بحران های عمیق اجتماعی، فقر روزافزون، بیكاری و اختلاف فاحش ثروت و درآمد بسیار كارساز است. تاریخ انتخابات [برای تعیین دولت] اسرائیل ماه مارس ۲۰۰۶ است و بهتر است مردم سرگرم مسائل امنیتی باشند تا مسائل و مشكلات داخلی را فراموش كنند و رهبری را انتخاب كنند كه نشان داده در مقابل مخاطرات امنیتی و در سیاست خارجی عزمی راسخ دارد و قوی پنجه است.مجموعه این وقایع تركیه را هم به گونه ای درگیر می كند.
شواهدی وجود دارد كه مقامات آمریكایی در چندماه گذشته در حال آمد و رفت به آنكارا بوده اند تا میزان همكاری تركیه را در اقدامات احتمالی بسنجند. به نظر می رسد كه معاملات پنهانی نظیر آزاد گذاشتن دست تركیه در منكوب كردن پایگاه های PKK در تركیه و عراق و حتی ایران مطرح است. البته هرگونه تجاوزی به ایران مخصوصاً اگر تركیه هم در آن دخالت داشته باشد پیامدهای خطرناكی خواهد داشت و مسلماً روابط تركیه را با كشورهای مسلمان تیره و تار خواهد كرد. در حقیقت تركیه را در موضعی قرار می دهد كه مجبور شود بین روابط استراتژیكی خود با ایالات متحده آمریكا و وابستگی های فرهنگی و جغرافیایی اش با كشورهای همجوار منطقه یكی را برگزیند. مشاركت تركیه در اقدام نظامی علیه ایران خصومت اغلب كشورهای اروپا را بر خواهد انگیخت كه منجر به تقلیل احتمال پیوستن تركیه به اتحادیه اروپا ظرف یك دهه آینده خواهد شد. همچنین اتخاذ چنین تصمیمی از سوی تركیه شرایط بحرانی و ناپایدار منطقه را تشدید می كند و منجر به گسترش فعالیت های اسلام گرایان می شود كه این نیز گسترش دامنه جنگ را به دنبال دارد.سرانجام، چشم انداز عملیات علیه ایران در این مقطع ترسناك است. پیامدهای غیرقابل پیش بینی زیادی وجود دارند و چنین اقدامی ممكن است یك رشته واكنش زنجیره ای را بیاغازد كه سرانجامش یك جنگ واقعی بین تمدن ها باشد.
ورای این نكته، هیچ تهدیدی از سوی ایران وجود ندارد كه به صورت جدی چنین اقدامی را ایجاب كند و بشود برای آن توجیهی عقلانی پیدا كرد.دست زدن به تهاجم نظامی علیه ایران منجر به تضعیف سازمان ملل و قوانین بین المللی می شود كه هر دو در پی حمله نظامی و اشغال یك جانبه و غیرقابل دفاع عراق آسیب دیده اند. بهتر است امیدوار باشیم كه عقل سلیم و هوشیار پیروز شود یا این هیاهوی جنگ افروزانه بلوفی باشد برای مصرف سیاست داخلی ایالات متحده و اسرائیل.ملاحظات گسترده تری نیز قابل بررسی هستند، آیا خاورمیانه و حتی كل دنیا باید تن به این آپارتاید هسته ای بدهند، یعنی این طبیعی است كه چند كشور از ما بهتران حق برخورداری از سلاح هسته ای را داشته باشند در حالی كه اگر دیگران بخواهند به چنین سلاحی دست پیدا كنند تبدیل به «محور شرارت» می شوند و باید مورد حمله نظامی قرار گیرند؟ مخصوصاً اسرائیل مترصد است كه به هیچ عنوان اجازه ندهد قدرت های منطقه مجهز به سلاح هسته ای شوند و به سلطه منطقه ای او كه در اثر انحصاری بودن حق داشتن سلاح هسته ای به وجود آمده پایان دهد.

ریچارد فالك*
ترجمه: مهدی ایرانی كرمانی
* ریچارد فالك (Richard Falk) یكی از بزرگترین تحلیلگران سیاست بین المللی، نگارنده بیش از ۲۰ كتاب درباره جنگ، انقلاب، سیاست بین الملل و خاورمیانه است. وی استاد ارشد دانشگاه پرینستون است. این مقاله در ماه مارس ۲۰۰۶ نوشته شده و در سایت اینترنتی
TFF Researcch (The Transnational Foundation for Peace and Future) انتشار یافته است.

منبع : روزنامه شرق