خانم اجازه،من افسرده ام!

به بغل دستی اش رو می کند و با اشاره ساعت را می پرسد. ظاهرا به صحبت های معلم گوش می دهد اما در واقع، نه حوصله درس دارد و نه به آن توجهی می کند؛ تنها آرزوی کنونی او هم این است که هر چه زودتر از محیط کسالت بار کلاس رها شود.
سرش را به اطراف بر می گرداند، دانش آموزان دیگر هم حال و روزی بهتر از او ندارند.
خستگی و کسالت را در چهره آن ها هم می توان دید.
به جای شادابی و فعالیت، بی حوصلگی، مشق هر روزه آن ها ست.
مریم دلشادی، مشاور و روانشناس، از نظرگاه خود علت اصلی این بی حوصلگی ها را در دانش آموزان توضیح داده است.
▪ گمان می کنید در افسردگی نوجوانان، مدارس نقش بیشتری دارند یا خانواده ها؟ در مرحله نخست، خانواده هایی که به فرزندانشان توجه و محبت کافی نشان نمی دهند.
ـ هر چند بالا رفتن سطح توقعات نوجوانان هم باعث شده که مشکلات اجتماعی و رفتاری زیادی گریبانگیر این گروه شود که یکی از مهم ترین و پیچیده ترین مشکلات افسردگی است.
وقتی این مشکلات در خانواده، یعنی نخستین بنیان اجتماعی ظهور می کند، به مدرسه نیز انتقال می یابد و باعث ایجاد مشکلات جدی تری بین دانش آموزان دیگر هم می شود.
پس چرا امروزه با توجه به کارکردهای مثبت در روابط خانوادگی در شکل گیری شخصیت سالم نوجوانان، آن را کم رنگ تر می بینیم؟ این مسئله ممکن است مربوط به جذابیت های بی بدیل علم و فناوری باشد.
▪ شاداب تر کردن محیط مدرسه با استفاده از رنگ های روشن امکان پذیر است، رنگ های شاد تا چه حد در روحیه موثرند؟ زمانی که من خودم در مدرسه به تدریس مشغول بودم به دلیل استفاده از چادر از رنگ های فوق العاده شادی استفاده می کردم که با رضایت مندی دانش آموزان روبه رو شده بود، طوری که مرتب به من می گفتند کاش بقیه معلمان هم دست از سر رنگ های تیره مثل مشکی بر می داشتند.
ـ در عین حال می فهمیدند این چادر است که چنین امکانی را فراهم کرده و به استفاده از آن هم ترغیب می شوند.
▪ نظرتان در مورد اردوهایی که در مدارس برگزار می شود چیست؟ پژوهشگران به این نتیجه رسیده اند کسانی که در سال حداقل دو مرتبه به مسافرت می روند، هیچ گاه دچار افسردگی نمی شوند، اما اکنون به دلیل سخت شدن شرایط زندگی این امکان کمتر برای خانواده ها فراهم است و در نتیجه بار مسئولیت بیشتری به دوش مدرسه می افتد.
ـ البته وقتی مدرسه ای چنین چیزی را می پذیرد، درد سرهای زیادی را هم قبول می کند.
به خصوص اگر اردو خارج از شهر باشد، زمانی که من تدریس می کردم، دانش آموزان تنها آرزوهایشان را رفتن به اردو می دانستند.
▪ توجه مدرسه به برگزاری اعیاد و برنامه هایی از این دست تا چه حد در از بین بردن خمودگی دانش آموزان تاثیرگذار است؟
ـ گاهی مشاهده می شود برنامه های پرورشی مدارس تنها به مراسم صبحگاه خلاصه شده و از اهداف دیگر آموزشی دور است؛ خوب است به جای استفاده از سخنرانی های طولانی، جلسات پرسش و پاسخ بر پا شود تا دانش آموزان پاسخ بسیاری از پرسش های خود را که از طریق پدر و مادر و اطرافیان به آن ها داده نمی شود بیابند.
▪ رابطه اولیای مدرسه با نوجوانان یا حتی برخوردهای نادرست آنان مثل تفاوت گذاشتن یا جملات دستوری زیادی که از آن ها شنیده می شود، هم در بروز بیماری افسردگی موثر است؟
ـ فکر می کنم تاثیر این عوامل بیش از بقیه باشد، گر چه تاثیر آن در خانواده پررنگ تر است.
مثل تفاوتی که بین دختران و پسران می گذارند و زمینه را برای اختلالات شخصیتی آن ها در آینده باز می کنند، از این رو، مسئله افسردگی بین دختران بیشتر دیده می شود.
▪ چه توصیه ای به خانواده ها برای کم کردن مشکلاتشان در مقابل نوجوانان دارید؟ گمان می کنم بر عکس سخن بسیاری که نوجوانی را سن بی منطقی می دانند، نوجوانان بسیار رام و مطیع خانواده ها هستند، مشروط به این که با آنان منطقی صحبت شود.
به خانواده ها پیشنهاد می کنم در مرحله نخست با فرزندان خود دوست باشند و مشکلاتشان را از طریق صحبت حل کنند.

منبع : روزنامه خراسان