باج سبیل

هرگاه با زور و قلدری از كسی پول و جنس بگیرند ، در اصطلاح عمومی ، آن را باج سبیل تعبیر می كنند و می گویند : فلانی باج سبیل گرفت .
آورده اند كه ...
شاه عباس صفوی ریش بلند را خوش نداشت و به این ترتیب می توان گفت ریش در زمان شاه عباس بازارش كساد شد . به اعتبار سبیل اضافه شد . پس از اینكه در آغاز سلطنت خود ، دشمنانش و رقبای سركش داخلی را سركوب كرد ، با صدور یك زمان به همه مردان ایرانی دستور داد كه ریش های بلند خود را از ته بتراشند ، حتی روحانیون نیز از این دستور معاف نبودند اما گذاشتن سبیل آزاد بود و خود شاه عباس هم در تصویرهایش با سبیل بلند و افراشته دیده می شود .
شاه عباس سبیل را آرایش صورت می شمرد و بر حسب بلندی و كوتاهی بیشتر و كمتر حقوق می پرداخت . حكام و ایالات و فرماندهان نظامی هم به مصداق ( الناس علی دین ملوكهم ) ناچار از تبعیت بودند و به دارندگان سبیل شاه عباسی و افراشته ای كه مورد توجه شخص اول مملكت بودند به فرا خور كیفیت و تناسب سبیل حقوق و مزایای بیشتری می دادند .
این نوع اضافه حقوق و مزایا كه صرفاً به خاطر سبیل پرداخت می شد در عرف و اصطلاح عامه به باج سبیل تعبیر گردید ،‌زیرا سبیل دارها تنها به میزان مبلغی كه از شاه یا حكام یا فرماندهان وقت بر طبق حكم و فرمان اخذ می كردند قانع نبودند و غالباً از كد خدایان و روستاییان و طبقات ضعیف پول و جنس و اسب و آذوقه به عنوان باج سبیل می فرستادند .

منبع : شمیم