رودخانه های تنکابن

رودخانه های تنکابن عموما از دامنه کوه های البرز که در سمت جنوبی تنکابن واقع شده اند سرچشمه گرفته پس از طی مسیر خود به دریای خزر می ریزند.
. طول مسیر این رودخانه ها زیاد نیست .همه دارای بستری با شیب تند و سنگلاخ است و قابل قایقرانی نیستند. اکثرا در فصل تابستان و خشکی هوا کم آب میباشند. ولی در فصل آب شدن برفها و بارانهای سیل آسا پر آب می شوند و موجب بروز سیلاب میشوند که موجب خسارات مالی و جانی میشودشهرستان تنکابن با محدوده جغرافیایی فعلی دارای ده رودخانه بزرگ و کوچک است به این شرح: نمک آبرود- اسب چین- کاظم رود- نشتارود- ولی آباد- چشمه کیله (مزر)- تیرم و شیرود- گرگرود و رودخانه کوچک ول آبی
۱) نمک آبرود : این رودخانه دارای دو شاخه است. شاخه نمک آبرود از کوههای دسکاگاری سرچشمه میگیرد پس از عبور از کوه های جنگلی مسیر در محل خوشامپان با شاخه دومی که از کوه های یالبندان و جیر سرچشمه میگیرد و به نام جیر نامیده میشود تلاقی نموده سپس به دریا میریزد. از محل خوشامیان کانالی از آن جدا شده آن را برای استفاده مزارع انتقال دادند. عمق این رودخانه بین ۰.۵ الی ۱.۷۵ متر متغیر است آبادی های مسیر این رودخانه عبارتند از: کیاده – آهنگرکلا – نمک آبرود – جیر – خوشامیان – یالبندان .در حال حاضر این رودخانه مرز و حد طبیعی سمت شرقی شهرستان تنکابن با کلارستاق میباشد.
۲) رودخانه اسب چین: این رودخانه از کوه های ولگم چال و ماری سرا سر چشمه گرفته پس از عبور از آبادی های مسیر در ۲۷کیلومتری جنوب شرقی شهسوار به دریا میریزد. آبادی های اطراف این رودخانه عبارتند از : تازه آباد – اسب چین – گراب –علی آباد که سکنه آن به قریه لنگا کوچ کرده اند. عمق این رودخانه در فصول مختلف متغیر است و حداکثر تا ۱.۵ متر میرسد .در مواقعی که آب رودخانه زیاد باشد از مصب رودخانه تا یک کیلومتری سمت جنوب قابل قایقرانی کوچک میباشد.
۳) رودخانه کاظم رود : این رودخانه دارای سرچشمه غنی نیست از آبریزهای مختلف نشکیل شده است .شعبه اصلی آن در شرق . خلاربن از مازوگاسرا از چشمه کوچکی به نام کرشه و مرتع خشدس با شعبه دیگری به نام ولدره تلاقی میکند و شعبه بزرگ کاظم رود را تشکیل میدهد و آن را در بعضی کتب پلنگ رود هم نامیده اند و با شعبه دیگری به نام حجت خانی در خرماچال متصل میشود و از آن پس کاظم رود نام دارد . پس از عبور از هر دو آبرود – لات لنگا – غرب توسکا – بسنده علیا در قسمت غربی شهرک عباس آباد به دریا میریزد. پل بزرگ فلزی در ۴۰۰ متری غرب جاده ماشین رو عباس آباد و نشتارود است که در زمان پهلوی اول ساخته شده است.
۴ ) نشتارود: این رودخانه از بلندی های میان بند و جنگلهای کله چال – علی سرا سرچشمه گرفته وبه نام سفیدرود است پس از عبور از فقیه آباد به آن منضم میگردد در مواقع پر آبی تا ۱.۵ کیلومتری دریا برای قایقرانی کوچک موتوری و یا پارو قابل استفاده است . عرض رودخانه بین ۱۵ تا ۳۰ متر متغیر است .آبادیهای مسیر عبارتند از: سفید آب – فقیه آباد – نشتارود.
۵) رودخانه ولی آباد: این رودخانه مستقل نیستو سرچشمه ندارد و از سه رشته رود کوچک تشکیل میشود . یک رشته از جنگل های کرچی کله . رشته دیگر از جیر سرا شروع شده در امیر آباد به شاخه اول متصل میشود. رشته سوم از جنگل کوچک سیاورز و فرهاد جوب شروع شده در محل میر شمس الدین به به دو رشته قبلی تلاقی مینماید پس از عبور از ولی آباد از زیر پل فلزی آن گذشته به دریا میریزد طول تقریبی این رودخانه حدود نه کیلومتر است . در موقع پر آبی تا یک کیلومتری مصب دریا با قایق کوچک پارویی یا موتوری میشود قایقرانی کرد.
● روستاهای مسیر این رودخانه عبارتند از : گرجی محله - گلستان - امیر آباد - شیرج محله – برسه بور – میر شمس الدین – ولی آباد.
۶) رودخانه مزر (چشمه کیله) :این رودخانه بزرگترین و پر آب ترین رودخانه تنکابن است . از ارتفاعات کوه های الموت و تخت سلیمان و کندوان سرچشمه گرفته .دارای دو شعبه است .شعبه اول از کوه های دو هزار و شعبه دوم از کوه های سه هزار که مهمتر از شعبه اول است و در محلی به نام چاله دره در ۲۴ کیلومتری جنوب شهر شهسوار دو شعبه به هم متصل میشوند . پس از عبور از کوه های ترم پشته - گوهر دره بزرگ و کوچک - سیاه بن - سیالان – گاو پشته سر – گته چال – مازو کله – کنس داربن – سفید چال – بند پی - سیاه کوه – کشدان – میان لات – قبله کلایه – نوشا – سرگل – موشل – لیلال – خشچال – و عبور از آبادی های دوهزار با نام اشتوج بالا و پایین – سید قاسم – نوشا – میانکوه – کلیشم – یالاش – گلستان – محله یاغدشت – برسه – اشکور محله – عسل محله – هلو کله – ترس – توسا کلام – قلعه گردن – کشکوه – آغوز کله – شهر شهسوار از زیر پل بزرگ شهر که در سال ۱۳۱۱ ساخته شده به دریا میریزد . این رودخانه پس از خروج از کوهستان به نام چشمه کیله و در قسمت جلگه به نام مزر نامیده میشود .بیشتر ایام سال دارای آب زیاد میباشد .عمق متوسط آن حدود ۱.۵ متر است و عرض آن بین ۳۰ تا ۳۵۰ متر و گاهی هم تا ۴۰۰ متر متغیر است .به علت شیب تند و سنگلاخ بودن مسیر قابل قایقرانی نیست . در فصل باران های شدید آب آن زیاد و گاهی سیلاب مهیب جاری میشود . در انتهای رودخانه تا مصب دریا در زمان پهلوی سدی بر طرفین کنار رودخانه به طول یک کیلومتر ساخته شد. کانال های متعدد برای آبیاری مزارع روستاهای بسیار از این رودخانه جدا شده و قابل استفاده زیاد میباشد . اهم این کانالها عبارتند از : کانال قلعه گردن – کانال کشکو – کانال شاغوزکوتی – کانال غربی شهر شهسوار – کانال و نهری که برای آبیاری مزارع شرق شهسوار اختصاص دارد.
۷) رودخانه تیرم و شیرود : این رودخانه از چسمه سارهای کوه های سمت جنوبی دریا و از مراتع و آبادیهای صوفی کلایه (یا سیب کلایه ) – دیمرون – سیاه بن – گوهر دره – خرم سرا - آغوزحال –شیر زمین – نسیه کوه – ترم پشته – آخوند محله – کند سرک – آقا مقیم محله – سلیمان آباد – رودباری کنار – فقیه محله – رفیع آباد – کچانک – بالای شیرود از زیر پل فلزی بزرگی که در زمان رضا شاه پهلوی ساخته شده گذشته به دریا میریزد. آب این رودخانه در فصول مختلف متغیر است در مواقع آب شدن برف ها و باران های شدید گاهی سیلاب خطرناک و زیان باری جاری میشود . از مصب دریا تا حدود یک کیلومتری برای قایقرانی موتوری و پارویی کوچک قابل استفاده است پهنای آن بین ۲۰ تا ۵۰ متر متغیر میباشد. بر طبق نوشته های قدیمی پیش از صد و پنجاه سال نام این رودخانه جهود رود بوده است.
۸) رودخانه کوچک ول آبی : این رودخانه از کوه های هلوبن – نوسانکش – قسمت غربی مرتع لیه – نارنج بن – سیاهگلچال – سرچشمه گرفته پس از عبور از روستای جل آخوند محله – سلیمان آباد – به رودخانه تیرم متصل شده به دریا میریزد وکانالی نیز از این رودخانه منشعب شده به طرف مزارع غرب سلیمان آباد – کتسچر و چلاسر میرود (به نام بند کربلایی علی)
۹) رودخانه گرگرود : این رودخانه نیز از کوه های تاشه سرا – لیمرا – ده زنا – ارگنا – گل پشته – شلندان – نسامه – بوتندان – تلم سرا – عسل سرا - جار تیکیش – بی سر – سرچشمه گرفته پس از عبور از روستا های نسامه – کوهده – خشکرود – میانرود – کندسر – آلکله – مازولنگاسر – در صحرای رفیع آباد به رودخانه تیرم متصل شده به دریا میریزد.
۱۰) رودخانه چالکرود : از چشمه های کوه های سمت شرقی اشکور علیا – بلور کوه (شاه سفید کوه ) – سیاهکوه – اریه – نیر دره – سرگلچال – میثم سرا – شیرگاه – لاکتراشان – جهک – هلوستان – خشتله – بال گردن – گلین – آغوز کوتی – کوه های جنت رودبار سرچشمه گرفته پس از پیوستن به هم و عبور از روستاهای : گالش محله – شوستا – پس از گذشتن از زیر پل بزرگ آهنی به دریا میریزد . این رودخانه اکنون مرز مشترک رامسر با تنکابن است.

منبع : بانک اطلاعات گردشگری