سایه یک رئیس جمهور

این زن ۵۸ ساله قصد دارد نام خود را به عنوان اولین رئیس جمهور زن در تاریخ آمریكا به ثبت برساند. اگرچه هنوز این موضوع به طور رسمی در هیچ كجا اعلام نشده اما در چهار سال گذشته دهها نظرسنجی توسط مؤسسات مختلف افكار سنجی در آمریكا درباره ریاست جمهوری هیلاری صورت گرفته كه نشان دهنده جدی بودن این موضوع است.
برای اولین بار اكثر رأی دهندگان گفته اند در صورت شركت هیلاری در انتخابات ریاست جمهوری ،۲۰۰۸ به او رأی می دهند. آنها می گویند، هیلاری قادر است بر همه موانعی كه جمهوری خواهان برایش ایجاد كرده و در سالهای آینده ایجاد می كنند، غلبه كند.در سال ۲۰۰۰ وقتی هیلاری رادهام كلینتون به عنوان همسر رئیس جمهور در مبارزات انتخاباتی برای ورود به سنا مشغول تبلیغات بود، مانعی پیش روی خود داشت كه مشاورانش نمی توانستند در حضور او درباره آن صحبت كنند.
در آن زمان استیضاح و رسوایی اخلاقی شوهر هیلاری هنوز در اذهان تازه بود و ارزش های خود او را هم در میان رأی دهندگان نیویوركی زیر سؤال برده بود. یك روز عصر در نشست برای استراتژی كاخ سفید، بیل كلینتون كه با تعجب به آمار و نظرسنجی ها چشم دوخته بود، سرش را بالا آورد و رو به همسرش گفت: «زنان می خواهند بدانند چرا تو هنوز با من مانده ای.»سكوت آزاردهنده ای بر فضا حاكم شد و فعالان سیاسی همه ساكت شدند. اما هیلاری كلینتون اصلاً به نظر نمی رسید كه خجالت زده باشد. نیمه لبخندی بر چهره اش نقش بست و در پاسخ گفت: «خود من هم در تعجبم.»بیل كلینتون بعد از آرام شدن جمع گفت: «این به آن دلیل است كه تو آدم سرسختی هستی و مثل چسب در كنار چیزها و آدم هایی كه برایت مهم هستند باقی می مانی.»اكنون پنج سال از آن زمان می گذرد و سرسختی هیلاری كلینتون در زندگی شخصی و سیاسی، او را در جایگاه مناسب ترین فرد سیاسی در میان دموكرات ها قرار داده تا جایی كه حتی بسیاری درباره احتمال نامی شدن اسم او در تاریخ به عنوان اولین رئیس جمهور زن در آمریكا حرف می زنند.نكته مهم زندگی هیلاری كلینتون بلاتكلیفی و عدم اطمینان از آینده ای است كه ممكن است مجموعه آرزوها، ویژگی های شخصی و مهارت سیاسی اش او را به آن هدایت كند. اما چگونگی استفاده از فرصت های ملی در آینده به اتفاقات گذشته زندگی او بستگی دارد.مصیبت های ریاست جمهوری زودرس بیل كلینتون و موفقیت های بعد از آن، راهنمای سیاسی هیلاری است. این تاریخچه همچنین برداشت دیگران از او را شكل می دهد، این دیگران، هم شامل خودی های دموكرات می شود كه مشغول ارزیابی او برای نامزدی ریاست جمهوری سال ۲۰۰۸ هستند و هم رأی دهندگان آمریكایی كه در نهایت حرف آخر را باید بزنند.مشاوران او در كنار تبلیغات انتخابات میان دوره ای سنا در سال آینده، به طور غیررسمی و البته نه چندان پنهانی در حال برنامه ریزی برای ورود هیلاری به كاخ سفید هستند. آنها می گویند انتخابات ریاست جمهوری و تبلیغات پیرامون آن بسیاری از پرسش های قدیمی را درباره ازدواج هیلاری، انگیزه هایش و توازن میان عملگرایی و اصول گرایی، دوباره زنده خواهد كرد. او در انتخابات سال ۲۰۰۰ در نیویورك با موفقیت به این پرسش ها پاسخ داد و اكنون محبوب ترین سیاستمدار این ایالت حتی در مناطق جمهوری خواه سنتی آن است، همان طور كه مشاوران او هم می دانند، تبلیغات انتخاباتی او برای سنا در سال ۲۰۰۰ و ۵ سالی كه در سنا به سر می برد انگیزه ای برای دموكرات هایی است كه اكنون با ناآرامی به دنبال كاندیدایی برای سال ۲۰۰۸ هستند. آنهایی كه چندان خوش بین نیستند می گویند، او ممكن است نامزدی حزب دموكرات را در كنگره دموكرات ها به دست آورد، اما شخصیتش از نظر فردی و ایدئولوژیك چنان برداشت های متنوع و مختلفی را ایجاد می كند كه نمی توان به پیروزی اش در انتخابات سراسری امیدوار بود. بعضی اعضای تیم او كه به شرط ناشناس ماندن درباره این استراتژی حرف می زدند، می گویند كه پاسخ به این ابهام بزرگ ترین چالش آنها در دو سال آینده خواهد بود.نتیجه بحث های درون حزبی هر چه كه باشد، سوابق سالهای اخیر نشان می دهد كه هیلاری كلینتون آینده خود را به همان استراتژی سیاسی میانه ای گره زده كه شوهرش یك دهه پیش با اتكا به آن وارد عرصه سیاست شد. هیلاری از بسیاری از مشاورانی استفاده می كند كه شوهرش از آنها استفاده می كرد و همان تاكتیك های آشنای گذشته را به كار می بندد.این استراتژی سه عامل دارد. یكی از آنها مسائل اجتماعی است كه هدف این استراتژی در این بخش اطمینان دادن به رأی دهندگان میانه رو و محافظه كار از طریق مواضعی چون حمایت از حكم اعدام و یافتن راه حل هایی برای موضوعاتی چون سقط جنین است. در بخش امنیت ملی، نمی خواهد هیچ اظهار نظر یا اقدامی انجام دهد كه جمهوری خواهان با استفاده از آن استدلال كنند كه او طرفدار پیروزی كامل در عراق نیست. در موضع گیری های سیاسی اش به طور كلی، قصد دارد با استفاده از فرصت ها و مواضع حزبی ثابت كند فراتر از خطوط حزبی عمل كرده و مواضعی اتخاذ نمی كند كه رأی دهندگان میانه رو آن را دوست ندارند. این همان نقشه سیاسی است كه شوهرش از سال ۱۹۹۵ در مقابل جمهوری خواهان در موارد مختلف از آن استفاده می كرد، البته این نقشه طبق شرایط بعد از ۱۱ سپتامبر تغییراتی هم یافته و به روز شده است. كلینتون در نبردهای سال ۱۹۹۵ و ۱۹۹۶ بودجه و ماجرای استیضاح سال ۱۹۹۸ و ۱۹۹۹ از همین نقشه استفاده كرد.البته نكاتی هم وجود دارد كه قابل توجه است. او بیش از همه سیاستمداران دیگری كه هنوز در قدرت هستند، مسئول و عامل خطای استراتژیك محاسباتی شناخته می شود كه در سال ۱۹۹۳ و ۱۹۹۴ باعث اكثریت یافتن جمهوری خواهان در كنگره شد.هیلاری كلینتون و مشاوران او بر اساس این فرضیه نامطمئن و متهورانه عمل می كنند كه یكی از تأثیرگذارترین چهره های دهه گذشته را بار دیگر می توان به آمریكایی ها معرفی كرد.
موفقیت نیوت گنیگریچ، هیلاری را كه در آن زمان هنوز همسر رئیس جمهور بود در موقعیتی قرار داد كه مجبور به ادای توضیح بدون اعتماد به نفس همیشگی شد. چند روز بعد از این كه گنیگریچ كه به زودی قرار بود رئیس كنگره شود، به همراه «انقلابیون» جمهوری خواه در انتخابات میان دوره ای كنگره به قدرت رسیدند، هیلاری مشغول پاسخ گفتن به «دیك موریس» از مشاوران ارشد تیم سیاسی كلینتون و كاخ سفید بود. موریس می گوید، هیلاری با چشمانی اشك بار اعتراف كرد: «نمی دانم كدام راه درست است. هر چیزی كه من فكر می كردم درست است غلط از آب درآمد.»او طراح اصلاحات ناموفق درمانی بود كه عدم محبوبیت آن به موفقیت جمهوری خواهان كمك كرد. نقش پررنگ هیلاری در چگونگی پاسخگویی نامناسب به سؤالات مربوط به سرمایه گذاری كلینتون ها در قرارداد «وایت واتر» در تبلیغاتی شدن این ماجرا بی تأثیر نبود. از سوی دیگر دو تن از نزدیكترین دوستان هیلاری و از شركای سابق حقوقی او در واشنگتن به دلیل رسوایی های مالی خودكشی كردند كه هر دوی این موارد باعث بروز جنجال برای دولت كلینتون شد.
اكنون موریس به عنوان یك صاحب نظر محافظه كار، یكی از سرسخت ترین منتقدان هیلاری كلینتون است و نكته جالب اینجاست كه استراتژی كنونی هیلاری همان استراتژی مورد نظر موریس در سال ۱۹۹۵ است. استراتژی موریس موضع گیری میانه درباره بودجه و تأكید بر اقدامات كوچك اما قاطع و اظهارات متعدد در تأیید ارزش ها بود كه مورد توجه بیل كلینتون قرار گرفت. كلینتون از سیاست تقسیم اختلافات كه موریس آن را «مثلث سازی» می خواند، استقبال می كرد.هیلاری این روزها از قوانین فراجناحی و غیرحزبی حمایت می كند و با سناتور لیندسی گراهام، یكی از رهبران استیضاح شوهرش، روابط خوبی دارد. اما در روزهای اولیه دولت بیل كلینتون، همه هیلاری را به تمایلش برای مبارزه می شناختند. وجهه مشخصه او نگاه به مخالفان سیاسی از دریچه ضدیت عمیق فردی بود؛ او اطمینان داشت كه آنها او را با همین دید می نگرند.در سال ،۱۹۹۳ راهم امانوئل، از دستیاران كاخ سفید كه اكنون یكی از اعضای دموكرات كنگره است، مهمانی را برنامه ریزی كرد كه هدف از آن دعوت از جمهوری خواهان برجسته به میهمانی شام برای جلب حمایت شان از توافقنامه تجارت آزاد آمریكای شمالی- نفتا- بود. او فكر می كرد كه با این مانور تاكتیكی هوشمندانه، تحسین همه را برمی انگیزد. اما همسر رئیس جمهوری از این كار خشمگین شد و با عصبانیت گفت: «چرا این افراد را به خانه من دعوت كردید؟ اینها دشمنان ما هستند و برای نابودی ما تلاش می كنند.»
درباره طرح اصلاحات نظام درمانی، مخالفت او با هر گونه سازش با مخالفان و اعلام این كه هر سازشی نشانه ضعف است، اثرات ناگواری به جا گذاشت. در نیمه سال ۱۹۹۴ برای بسیاری در تیم سیاسی كاخ سفید روشن شده بود كه طرح «بیمه درمانی برای تك تك شهروندان» ، كه رئیس جمهور آن را هدف قطعی خود اعلام كرده بود، غیرقابل دسترسی است. در آن زمان كلینتون تصمیم گرفت برای رسیدن به بخشی از این هدف تلاش كند، یعنی بیمه درمانی برای ۹۵ درصد شهروندان. اما هیلاری تأكید می كرد كه هر چیزی كمتر از ۱۰۰ درصد، مطلوب و راه حل مشكل نیست.یك روز در ژوئیه ،۱۹۹۴ كلینتون در ماساچوست بود كه پیام داد و اعلام كرد، پوشش ۹۵ درصدی جمعیت هم برای او یك پیروزی است. هیلاری در كاخ سفید بود كه حرف های شوهرش را از رسانه ها شنید و بلافاصله با او تماس تلفنی گرفت و گفت: «آنجا چه كار داری می كنی؟ زود برگرد اینجا.»روز بعد كلینتون حرفش را پس گرفت. ماجراهایی كه درباره تندخویی هیلاری تعریف می كنند باعث به وجود آمدن این برداشت شده كه او شخصاً زن جنجال ساز و ناآرامی است. همه كسانی كه طی سالهای گذشته از نزدیك با او كار كرده اند چنین برداشتی دارند. اما آن عده معدودی كه به عنوان دستیار ارشد كنار او بوده اند، همچنان به وی وفادارند.
تیم سیاسی هیلاری كلینتون تركیبی از افرادی است كه در فصل های مختلف زندگی سیاسی او حضور داشته اند. از تبلیغات انتخاباتی سال ۱۹۹۲ پتی سالیس دویل و ماندی گرانوالد از دستیاران قدیمی او همچنان نقش محوری خود را حفظ كرده اند. مارك پن از دست اندركاران امور نظرسنجی كه در دوران موریس وارد تیم كلینتون شد هم از شخصیت های محوری تیم سیاسی هیلاری و استراتژیست ارشد اوست. هوارد وولفسون در امور ارتباطی و نیرا تاندن در امور سیاستگذاری از مشاوران ارشد هیلاری هستند. این دو در تبلیغات انتخاباتی سال ۲۰۰۰ سنا حضور داشته اند. هارولد ایكس، آن لوویس و مگی ویلیامز هم از دوستان قدیمی خانواده كلینتون هستند كه به طور رسمی و غیر رسمی نقش مشاور را ایفا می كنند.هیلاری كلینتون در تبلیغات انتخاباتی سال ۲۰۰۰ به همراه همسرش دریافت كه دموكرات ها باید در ایدئولوژی خود تغییراتی ایجاد كنند و پیامشان را عوض كنند. در این میان دو پرسش وجود داشت كه اگر هیلاری بخواهد دوباره در سطح ملی وارد انتخابات شود، این پرسش ها بار دیگر ظهور می كنند. یكی از این دو پرسش این بود كه آیا یك زن كه چند سالی بیش از حضورش در عرصه عمومی نمی گذرد و بسیار لیبرال تر از شوهرش هم شناخته می شود، می تواند خود را به عنوان چهره ای عملگرا و میانه رو وارد صحنه كند.پرسش دیگر اندكی مهمتر بود و نظرسنجی ها نشان می داد كه مردم درباره اصل بودن و اعتبار هیلاری و نظراتش تردید داشتند و بد گمان بودند، این تردید در اثر حدس و گمان هایی كه درباره ازدواج او و هدفش از این ازدواج مطرح می شد، شدت می گرفت.
«پن» در سال ۲۰۰۰ در سندی حاوی استراتژی ستاد انتخاباتی به كلینتون ها هشدار داده است كه: «رأی دهندگان یهودی فاصله فرهنگی عمیقی میان خود و همسر رئیس جمهور احساس می كنند و انگیزه های او را زیر سؤال می برند. آنها فكر می كنند كه او اهداف و انگیزه های شخصی دارد. هیلاری در برخوردهای خصوصی و شخصی اش سعی كرده كه به بخشی از این تردیدها پاسخ دهد. این در نقاط مختلف تأثیرات متفاوتی به جا گذاشته است. او در سال ۲۰۰۰ فقط در ۱۱ شهرك و محله از محله های خارج از نیویورك اكثریت آرا را به دست آورد. اما در خود نیویورك با شكست« ریك لازیو »سناتور جمهوری خواه به سنا راه یافت.تردید درباره انگیزه ازدواج هیلاری، فقط به مردم عادی و رأی دهندگان معمولی محدود نمی شود. در سالهای ریاست جمهوری كلینتون و بعد از آن، این موضوع، محور بحث های زیادی میان دوستان و دستیاران این خانواده بوده است. اكثر این افراد چنین نتیجه گیری می كنند كه این ازدواج حاصل یك عشق واقعی و عاشقانه بوده كه با انگیزه یك مأموریت مشترك برای عرصه دولت و سیاست تقویت شده است. بعضی از دوستان كلینتون می گویند: جابه جا شدن نقش این زن و شوهر در انتخابات سال ۲۰۰۰ سنا (از نظر سیاسی)، این ازدواج را تقویت كرده است. كلینتون به یكی از دوستان نزدیكش گفته بود: هیچ گاه فكر نمی كردم بیل به این خوبی عمل كند.
اما هنوز معلوم نیست كه هیلاری بتواند در ریاست جمهوری مثل همسرش عمل كند.او در مصاحبه های مختلف تأكید كرده است، موضوعی كه اكنون فكرش را مشغول كرده فقط انتخابات میان دوره ای سناست. همین اواخر هیلاری در مصاحبه ای به سی.ان.ان گفت:« از حالا به فكر انتخابات ریاست جمهوری نیستم. دیدگاه من این است كه زندگی با آهنگ خود به پیش می رود.»مشاوران هیلاری در گفت وگوهای خصوصی شان می گویند، شاید اصلاً او تصمیم به شركت در انتخابات نگیرد، اما به صراحت می خواهد هر كاری لازم است انجام دهد تا این گزینه برایش مهیا باشد و هر وقت اراده كند وارد تبلیغات انتخاباتی شود. سفرهای ایالتی او از جمله سفر به ایالات دوردستی چون اوهایو، اقدامی استراتژیك است.در سال ،۲۰۰۰ او بارها وعده داد كه تا پایان دوره سناتوری اش در پی ریاست جمهوری نخواهد بود. اما به گفته مشاورانش، این بار چنین وعده ای نمی دهد. دفتر او در سنا برای تأكید بر افكار میانه اش به طور مرتب از تمایل سناتور كلینتون به حمایت از قوانین مشترك با جمهوری خواهان حرف می زند. او در نخستین سالهای حضور در سنا بیشتر روی مسائل مربوط به نیویورك متمركز می شد. اما اكنون در سطحی كلان حرف می زند.
نمونه این تغییر سیاست سخنرانی زمستان گذشته اش درباره سقط جنین بود. در این سخنرانی او در كنار تأكید دوباره بر نظر قدیمی اش درباره قانونی شدن سقط جنین گفت، باید تلاش بیشتری صورت گیرد تا سقط جنین به امری نادر تبدیل شود. تیم سیاسی هیلاری از محبوبیت یافتن این سخنرانی خشنود شدند، اما بیل كلینتون گفت، از تحلیل هایی كه ممكن است این تغییر موضع به دلایل سیاسی، به همراه داشته باشد نگران است.او در مصاحبه اخیرش گفت، نمی داند همسرش قصد شركت در انتخابات ریاست جمهوری را دارد یا نه اما رمز پیروزی دموكرات ها بر جمهوری خواهان، تغییر دیدگاه و موضع نیست بلكه تغییر شیوه گفت وگو با مردم درباره موضوعات مختلف است. این كار باعث می شود كه عرصه را به محافظه كاران واگذار نكنیم.هیلاری كلینتون فرصت جبران دارد. نظرسنجی سال ۲۰۰۴ در اوهایو نشان داد كه او كم اقبال ترین چهره دموكرات ها از نظر رأی دهندگانی است كه هنوز تصمیم خود را نگرفته اند. اما فرصت هنوز باقی است.مشاوران او به نظرسنجی اخیر سی.ان.ان، یو.اس.ای تودی و گالوپ اشاره می كنند كه در آن برای اولین بار اكثر رأی دهندگان گفته اند در صورت شركت هیلاری در انتخابات ریاست جمهوری ،۲۰۰۸ به او رأی می دهند. آنها می گویند، هیلاری قادر است بر همه موانعی كه جمهوری خواهان برایش ایجاد كرده و در سالهای آینده ایجاد می كنند، غلبه كند.تحلیلگران می گویند، چالش كلینتون در انتخابات سال ۲۰۰۸ به جای تصویرسازی جمهوری خواهان از ارزش ها و زندگی او، دیدگاه مردم نسبت به واقعیت وجودی اوست. او باید تفاوت میان واقعیت وجودی اش و آنچه درباره او تصور می شود و به صورت كلیشه درآمده را پررنگ تر كند.
واشنگتن پست

منبع : روزنامه همشهری