درسی برای اوکراین

آنچه در قفقاز می گذرد سندی دال بر استفاده ابزاری واشنگتن از متحدان کاخ سفید است.ساکاشویلی به عنوان یکی از اصلی ترین مهره های اتحادیه اروپا و آمریکا در حیاط خلوت مسکو در جریان جنگ اخیر با سکوت مدافعان دو آتشه خود روبه رو شده است.اعتراضهای واشنگتن و ناتو به روسیه نیز تنها جنبه ای شعار گونه دارد و در عمل فرزندان جرج واشنگتن حاضر به درگیری مستقیم نظامی با کاخ کرملین نخواهند بود.ناتو نیز به علت ضعف مفرط نظامی خود که نمونه آن را در افغانستان مشاهده می کنیم قدرت حضور در میدان نبرد با روسها را ندارد.
در این میان اوکراین،دیگر متحد ایالات متحده آمریکا در حیاط خلوت مسکو به شدت از تحولات منطقه احساس ترس و واهمه دارد.در پی افزایش درگیری بین گرجستان و منطقه جدایی طلب اوستیا، مسکو نسبت به دخالت های کیف در این مسئله هشدار داد. وزارت خارجه روسیه در خلال جنگ اعلام کرد که دولت اوکراین به طور فعال نیروهای گرجستان را تسلیح و رهبران این کشور را به دخالت و تخلیه قومی اوستیای جنوبی تشویق می کند. اوکراین در جریان جنگ اخیر قفقاز مخالفت خود را با استفاده از حریم هوایی و زمینی اش از سوی هواپیماهای روسی در تهاجم به گرجستان اعلام کرد. مقامات اوکراین اعلام کردند به هواپیماهای جنگی روسیه که برای انجام عملیات در گرجستان اعزام شده اند اجازه نخواهند داد به پایگاه نظامی روسیه در خاک اوکراین بازگردند. این تصمیم اوکراین نشان دهنده گسترش پیدا کردن چشم انداز درگیری های اتی در منطقه است زیرا اوکراین با روسیه در چند سال گذشته با مسکو بویژه برسر موضوع انرژی ، مناسبات پرتنشی داشته است. این اقدام اوکراین نشانه دیگری بر روابط سرد مسکو و کیف است. اوکراین یک گام در این راستا فراتر گذاشت و ناوهای جنگی روسیه را تهدید به جلوگیری از بازگشت آنها به پایگاه‌های اولیه خود در این کشور کرد.
وزیر امور خارجه اوکراین در خلال جنگ روسیه را به اخراج کشتی‌های جنگی این کشور از آب‌های سرزمینی خود تهدید کرد. مقامات کیف معتقد بودند که اوکراین به‌دنبال درگیری‌های گرجستان و روسیه حق دارد که از بازگشت کشتی‌های جنگی این کشور به پایگاه‌هایشان در بندرگاه “سواستوپول” اوکراین جلوگیری کند. در بیانیه‌ای که در این مورد از سوی اوکراین منتشر شد آمده است : «اوکراین حق خود می‌داند تا زمانی که درگیرهای گرجستان و روسیه به پایان می‌رسد، جلوی ناوهای جنگی و کشتی‌های دیگر روسیه را که در درگیری‌های سنگین اوستیای جنوبی شرکت داشتند را بگیرد و مانع بازگشت آنها به قلمرو سرزمینی خود شود.» از سوی دیگر،ویکتور یوشچنکوو یولیاتیموشنکو هم اکنون در وضعیتی کاملا شکننده قرار دارند.مناسبات سیاسی داخلی در اوکراین به شدت متشنج است و بروز هرگونه درگیری نظامی علیه کی یف به حیات چندساله ناموفق انقلاب نارنجی پایان خواهد داد.در هر صورت،اوکراین سعی دارد توان و توجه روسیه را تنها بر میدان اوستیا متمرکز نماید تا از عواقب و تبعات حمله احتمالی مسکو با کیف مصون بماند.
در پی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در سال ۱۹۹۱ اوستیای جنوبی استقلال خود از گرجستان را اعلام کرد و پس از آن شورایی چهارجانبه متشکل از روسیه، گرجستان، اوستیای جنوبی و شمالی برای بررسی این مسئله تشکیل شد و مذاکرات آن تا چندی پیش ادامه داشت و این در حالی است که تفلیس امید چندانی به نتیجه بخش بودن این مذاکرات ندارد. مناطق جدایی طلب آبخازیا و اوستیای جنوبی با حمایت روسیه خواهان جدایی از گرجستان هستند و این موضوع عامل افزایش تنشها در این منطقه بین گرجستان و هواداران غربی اش و روسیه به عنوان حامی جدایی طلبان شده است .روسیه برای جلوگیری از حمله گرجستان به آبخازیا و اوستیای جنوبی برای حمایت از جدایی طلبان، نیروهای حافظ صلح در این منطقه مستقر کرده است.در هر حال،بروز وقایع اخیر در قفقاز بزرگترین درس برای اوکراین بود.

حامد رشیدی

منبع : روزنامه رسالت