اتصال متقابل در شبکه اینترنت

اینترنت شبکه‌ای است متشکل از شبکه‌ها است که یک دست و انحصاری نیست. اینترنت یک مالک ندارد و توسط شرکت‌های بسیار زیادی بهره‌برداری و اداره می‌شود. درواقع در این شبکه چهار عنصر مشارکت دارند: کاربر انتهایی، فراهم‌آور محتوا، شرکت های فراهم آورخدمات اینترنتی و شرکت‌های فراهم‌آور پی‌بستر. کاربران از طریق اینترنت با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند و فعالیت‌های مختلف انجام می‌دهند. نحوه اتصال به این صورت است که افراد و یا شرکت های کوچک و خانه‌ها از طریق مودم و خط تلفن معمولی به شرکت فراهم آورخدمات اینترنتی خود متصل می‌شوند. در حالی که شرکت های بزرگ از خطوط اختصاصی استفاده می‌کنند.
اتصال شرکت های فراهم آورخدمات اینترنتی ، معمولا از طریق پی‌بسترbackbone)) تأمین می‌گردد. به این ترتیب که شرکت‌های فراهم‌آور پی‌بستر، خطوط فیبرنوری پرسرعت خود را که به مسیریاب‌ها متصل اند به دیگران اجاره می‌دهند. بسیاری از شرکت‌های فراهم آور پی‌بستر توسعه عمودی نیز دارند یعنی خود نقش شرکت های فراهم آورخدمات اینترنتی را نیز انجام می‌دهند. همین موضوع در خصوص شرکت زیرساخت صدق می‌کند که خود خدمات تلفن بین‌الملل و شهری را نیز عرضه می‌دارد، در واقع شرکت زیرساخت ایران، خود یک شرکت بهره‌بردار نیز هست. کاربران به دنبال اتصال جهانی هستند، از همین رو شرکت های فراهم آورخدمات اینترنتی دسترسی جهانی را از شرکت‌های پی‌بستر خریداری می‌کنند.
● سودرسانی شبکه
شرکت‌ها تلاش می کنند تا ارتباط هر چه بیشتر کاربران را با شبکه برقرار کنند زیرا هر چه تعداد کاربران بیشتر باشد، ارزش شبکه نیز بیشتر می‌شود. سودرسانی شبکه به دو حالت مستقیم و غیرمستقیم وجود دارند. حالت مستقیم، حالتی است که مصرف‌کننده از شبکه برای برقراری ارتباط با دیگری استفاده کند. نمونه کلاسیک سود‌رسانی مستقیم را در شبکه تلفن سنتی می‌توان دید. حالت غیرمستقیم در مورد سامانه ‌هایی است که برای ایجاد هر منفعتی نیاز به نرم‌افزار دارند. به این مفهوم که هر چه مصرف‌کننده‌ها سخت‌افزار بخرند، این امر منجر به تولید نرم‌افزار همخوان و سازگار با آن سخت افزار می‌شود، از همین رو سخت‌افزار، ارزش بیشتری برای مصرف‌کننده پیدا می‌کند. مثال واضح‌ این حالت، دیسک نوری است; هر چقدر که مصرف‌کننده دستگاه پخش دیسک نوری بیشتر شود، شرکت‌های تولیدکننده موسیقی تنوع دیسک های نوری را بیشتر می‌کنند و در نتیجه کارآیی و ارزش دستگاه پخش دیسک نوری نزد مصرف‌کننده بیشتر می‌شود یکی از مشخصه‌های منحصر به فرد اینترنت این است که، این شبکه هر دو حالت سودرسانی مستقیم و غیرمستقیم را عرضه می‌کند. کاربران پست الکترونیکی و تلفن اینترنتی مثال‌هایی از سودرسانی مستقیم شبکه اینترنت‌اند و به این معنی که هر چه تعداد کاربران اینترنت بیشتر باشد، ارزش اینترنت برای چنین ارتباطات و کاربردهایی بیشتر می‌شود. از طرف دیگر کاربران «وب» مثال سودرسانی غیرمستقیم شبکه‌اندو هر چه تعداد کاربران اینترنت بیشتر باشد، محتوای بیشتری برای وب تولید می‌شود.
سودرسانی شبکه، یکی از انگیزه‌های فراهم‌آوران شبکه‌ای برای استفاده از اتصال متقابل و اتصال شبکه‌های خود است.
● گذردهی و همتایی
در آغاز ایجاد شبکه اینترنت، فقط یک شبکه پی‌بستر وجود داشت بنابراین، مقوله اتصال متقابل پی‌بستر اصلا وجود خارجی نداشت. درسال ۱۹۸۶ NSFNET ظهورکرد، شبکه‌ای راه دور با ۵ ابررایانه بود که با سرعت ۵۶ کیلوبیت/ ثانیه به هم متصل می‌شدند . با توسعه این ظرفیت به یک T۱ در سال ۱۹۸۷ و اتصال ۱۳ ایستگاه و ازدیاد شبکه‌های پی‌بستر تجاری، مقوله اتصال متقابل نیز مطرح شد. در سال ۱۹۹۱، چند بهره‌بردار پی‌بستر تجاری، مثل, CerfNET, UUNET, PSINET مرکز تجاری اینترنت یاCIX را ایجاد کردند. CIX در واقع شامل یک مسیریاب بود که در سانتاکلرا، کالیفرنیا برای اتصال متقابل این شبکه‌های پی‌بستر تجاری نصب شده بود تا ترافیک کاربران انتهایی این شرکت‌ها را برقرار کند. در سال ۱۹۹۳میلادیNSF سامانه ای جغرافیایی طراحی کرد که در آن نقاط دسترسی شبکه یا NAPدر جاهای مختلف قرار داده شدند. هر NAP‌ شامل سوئیچی تسهیمی یا شبکه LAN‌ بود که برای تبادل ترافیک استفاده می‌شد. چهار NAPاصلی در سان‌فرانسیسکو (مربوط به شرکت PacBell) ،شیکاگو (شرکت Ameritech , Bellcore)، نیویورک (Sprint linc) و ایالت واشنگتن (شرکت MFS) قرار گرفتند. شبکه‌های پی‌بستر می‌توانستند برای اتصال متقابل با یکدیگر از هر کدام از NAP ها یا همه آنها استفاده کنند.
در سال ۱۹۹۵، پی‌بسترهای تجاری و NAPها به طور دائم جایگزین NSFNET‌ شدند. اتصال متقابل پی‌بسترهای تجاریمنجر به سامانه ای از اتصال متقابل شد که به همتایی (Peering) معروف شده است.
همتایی مشخصه‌های خاص خود را دارد. اول از همه، شرکای Pفقط ترافیکی را تبادل می‌کنند که از مشتری یکی از پی‌بسترها آغاز و به مشتری پی‌بستر نظیر خود ختم شود. در شکل زیر می‌بینید که مشتری‌های پی‌بستر C , Aبا توجه به داشتن روابط همتایی می‌توانند با هم متصل شوند. این موضوع در مورد مشتریان پی‌بستر B , Cنیز صادق است.
یکی از اصول همتایی این است که شبکه پی‌بستر نمی‌تواند به عنوان واسط عمل کند و ترافیک یکی از شرکای P را گرفته و به دیگر شرکت توافق‌نامه همتایی خود گذردهی کند. از همین رو، پی‌بستر Cنمی‌تواند ترافیک پی‌بستر A به مقصد Bرا بپذیرد. دومین مشخصه همتایی این است که شرکای P ترافیک خود را بر مبنای بدون تسویه حساب (Settlements-Free basis)(۱) تبادل می کنند.
سومین مشخصه همتایی مسیریابی داده‌ها از یک پی‌بستر به دیگری است. اعضای همتایی معمولا در محل‌های پراکنده جغرافیایی با یکدیگر تلاقی می‌کنند. برای مسیریابی به این گونه عمل می کنند که یکی از پی‌بسترها ترافیک خود را در نزدیک‌ترین نقطه تلاقی با دیگری تبادل می‌کنند. وقتی کاربر یک شرکت فراهم آورخدمات اینترنتی مثلا ISPX در ساحل شرقی از سایتی متعلق به (ISPY) در ساحل غربی درخواست یک صفحه «وب» می‌کند، پی‌بستر (A) این درخواست را به پی‌بستر (B) در ساحل شرقی رد می‌کند و پی‌بستر (B) این درخواست در ساحل غربی متصل می‌کند.
آخرین مشخصه همتایی این است که، دریافت کنندگان ترافیک برای به مقصد رساندن ترافیک تضمین خاص نمی‌دهند فقط می‌گویند که حداکثر تلاش خود را در این مورد به عمل می‌آورند.
در حالت گذردهی، یکی از پی‌بسترها به پی‌بستر دیگر پولی می‌پردازند تا کاربرانش بتوانند با کاربران سایر پی‌بسترها ارتباط برقرار نمایند.
● تفاوت گذردهی و همتایی
گذردهی و همتایی اساسا در دو جا با هم اختلاف دارند. در آرایش و ترکیب‌بندی‌های گذردهی یک پی‌بستر برای اتصال متقابل به پی‌بستر دیگر پول می‌دهد و از همین جهت در واقع مشتری عمده پی‌بستر دیگر می‌شود. دوم، در حالت گذردهی، برخلاف روابط همتایی، پی‌بستر، خدمات گذردهی را به سایر اعضای همتایی می فروشد. در شکل زیر، پی‌بستر (A)، مشتری گذردهی پی‌بستر (C) است و از همین رو، مشتریان پی‌بستر (A) به مشتریان پی‌بستر (C) و همه شرکای همتایی پی‌بستر (C) را مثل پی‌بستر (B) ارتباط دارند.روش دیگر اتصال متقابل، شیوه ترکیبی است. در این حالت، تعدادی از پی بستر با هم همتایی هستند ولی بابت گذردهی هم به برخی از پی‌بسترها هزینه می پردازند پی‌بسترهایی که فقط از طریق همتایی اتصال دارند حق گذردهی نمی‌پردازند.
یکی از نمونه‌های این حالت شرکت‌های C&W، ورلدکام، اسپرینت، AT&T و Genuity است. سایر شرکت‌ها از عنوان نوع اتصال متقابل خود، امتناع می‌ورزند و با هم قرارداد عدم افشاء دارند. بدیهی است، با رشد اینترنت در ایران و واگذاری بخش‌های دسترسی محلی و سپس پی‌بستر به بخش خصوصی، مسئله اتصال متقابل شرکت‌های اینترنتی محلی و دارندگان پی‌بستر در آینده‌ای نردیک به وقوع خواهد پیوست. اخیرا دولت ایران، امتیاز مربوط به بخش دسترسی با سرعت بالا را به برخی از شر‌کت‌های خصوصی واگذار نموده است.

پیمان رضایی

منبع : ماهنامه دنیای مخابرات و ارتباطات