ضریب نفوذ اینترنت در ایران و رتبه ۶۹ ‌فناوری‌های الکترونیک

اینترنت این روزها به عروسک قشنگی تبدیل شده که حتی اگر کوکش هم کنید ، نه راه می رود و نه آواز می خواند . خیلی ها آنرا دیگر سرگرمی هم بشمار نمی آورند ؛ چرا که با خواسته های کودکانه هم همخوان نبوده و حتی حوصله آنها را هم سر می برد. زمانیکه برای مرور چند صفحه اینترنتی باید برای فرار از کسالت یک قوری چای در کنار خود داشته باشی ، چطور می توان صحبت از دولت الکترونیک و انجام تحقیقات اینترنتی کرد.
آنچه که در زیر می خوانید ، گویای واقعیات تلخی است از وضعیت ICT در کشور بقلم جناب عمید نمازی‌خواه است ؛ که امیدواریم با درایت مسئولان ذی ربط فکری اساسی برای آن شود.
ایرنا در تاریخ ۱۱/۹/۱۳۸۵ خبری به نقل از محمد سلیمانی وزیر ارتباطات و فناوری منتشر شد مبنی بر این كه ضریب نفوذ اینترنت در ایران از ۱۰درصد در سال گذشته، به ۶۰درصد و شمار كاربران اینترنت در كشور نیز از ۷ میلیون به بیش از ۱۱ میلیون نفر افزایش یافته‌است.
وزیر ارتباطات گفته بود: در صورت استفاده دانشگاه‌ها و مراكز پژوهشی از امكانات ایجاد شده برای آنها، جهش بزرگی در این بخش ایجاد می‌شود و شمار كاربران به بیش از ۲۰میلیون نفر افزایش می‌یابد.
این سخنان وزیر ارتباطات اواخر سال گذشته در حالی گفته شد که طبق آخرین آمارهای جهانی، ایران در لیست کشورهای با ضریب نفوذ بالای ۵۰ درصد هم نیست.
حتی اگر آمار۱۱ میلیون نفر کاربر هم درست باشد آن وقت ضریب نفوذ ایران حدود ۱۵ درصد می‌شود و با تفاوت ۷۱ درصدی از کشور ایسلند که در صدر جدول ضریب نفوذ اینترنت است قرار می‌گیرد.
از طرف دیگر میانگین ضریب نفوذ ۳۵ کشور با بالاترین ضریب نفوذ اینترنت ۵/۶۴ درصد است که باز هم ایران با این میانگین ۵/۴۹ درصد فاصله دارد. ۵/۴۹ درصد در ضریب نفوذ برای ایران با توجه به جمعیتش یعنی چیزی حدود ۳۵ میلیون کاربر کمتر.
سؤال این است که چرا نام ایران با وجود جمعیت ۷۰ میلیونی و جوانش در لیست کشورهای پرکاربر دنیا و کشورهای با ضریب نفوذ اینترنت بالا دیده نمی‌شود؟
دلایل بسیاری می‌توان آورد: محدود شدن سرعت، فیلترینگ سایت‌ها، عدم همکاری مناسب دولت با بخش خصوصی، عدم تلاش برای بومی‌کردن فرهنگ اینترنت و بالاخره قیمت بالای اینترنت در ایران.
جالب‌ترین اظهار نظر در هفته‌های اخیر در این رابطه هم، گفته‌های عبدالمجید ریاضی دبیر شورای عالی فناوری اطلاعات و معاون‌ای تی وزارت‌ای سی تی است كه گفت: «اینترنت در ایران تبدیل به یک وسیله بازی و سرگرمی‌شده است.» جمله‌ای كه می‌تواند مصداق خوبی برای اثبات این ناهمسوئی باشد.
● رویای دولت الكترونیك
وابسته شدن تمامی‌فعالیت‌های بشر به اینترنت در مقیاسی بسیار عظیم و در زمانی چنین کوتاه از آغاز پدیده اینترنت، حکایت از آغاز دوران تاریخی نوینی در عرصه‌های گوناگون علوم، فن‌آوری و به‌خصوص در نحوه تفکر انسان دارد.
شواهد زیادی در دست است که از آنچه دنیای سایبر برای بشر به ارمغان خواهدآورد، تاكنون تنها مقدار بسیار اندکی به واقعیت درآمده‌است.با این‌حال هم اکنون اینترنت جزو لاینفک زندگی بشری محسوب می‌شود و تمامی‌کشورهای دنیا - به جز استثنائاتی مانند كشور ما- در حال گسترش سریع خدمات اینترنتی هستند، چون می‌دانند که در آینده‌ای نه چندان دور، اینترنت هسته مرکزی ارتباطات را تشکیل خواهد داد.
كشورها برای نیل به این مقصود از هر وسیله‌ای استفاده می‌کنند تا میزان ضریب نفوذ اینترنتشان را افزایش دهند و تمامی‌اقشار جامعه خود را با آن آشنا کنند و تاکنون هم موفق بوده‌اند.
به عنوان مثال کشوری مانند کره جنوبی که در سال ۲۰۰۰، ۱۹ میلیون نفر کاربر داشت در سال ۲۰۰۶، نزدیک به ۳۴ میلیون کاربر دارد. یعنی در مدت ۶ سال ضریب نفوذ اینترنت خود را از ۶/۳۹ درصد به ۶۷ درصد رسانده است (جمعیت کره در سال ۲۰۰۶ کمی‌بیشتر از ۵۰ میلیون نفر گزارش شده است) و درست به همین دلیل از نظر کارشناسان، کشور کره جنوبی نزدیکترین کشور به دستیابی و استفاده از دولت الکترونیک است.
● ۲۰ رتبه برتر
در جدول آمار پرکاربرترین کشورها، یکی از مسائل عجیبی که به چشم می‌خورد تسخیر ۸/۷۷ درصدی فضای اینترنتی دنیا، توسط تنها ۲۰ کشور است. باز هم در میان این ۲۰ کشور، فاصله تعداد کاربران اینترنت بین کشور اول یعنی ایالات متحده آمریکا و کشور دوم (چین) بسیار است در صورتی که جمعیت چین ۴ برابرجمعیت آمریکاست.
برای سنجش تسهیلات و بستر سازی اینترنت هر کشور بهتر است کشورها را با ضریب نفوذ اینترنت آن‌ها (نسبت تعداد کاربران به جمعیت) مقایسه کنیم. البته میزان جمعیت هر کشور هم باید در نظر گرفته شود تا بتوان بستر سازی دولت شان را در زمینه تسهیلات اینترنتی محک زد.
به عنوان مثال جزایر فالکلند با جمعیت ۲۷۳۶ نفری خود اگر ضریب نفوذ پایین‌تر از ۴/۶۹ داشت جای تعجب بود ولی کشور ایالات متحده آمریکا با جمعیت حدود ۳۰۲ میلیون نفری خود ضریب نفود ۹/۶۹ درصدی دارد.
با این آمار و ارقام و کوتاه بودن دست بخش خصوصی به ایجاد پروژه‌های تسهیلات اینترنتی باید منتظر فعالیت‌های دولت بمانیم و امیدواریم که ضریب نفوذ اینترنت در ایران از ۶۰ درصد – به گفته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- به ۳۰ درصد افزایش یابد!
● ایران، رتبه۶۹ ‌فناوری‌های الكترونیك
از سال ۲۰۰۰ میلادی، واحد اطلاعات اکونومیست رتبه‌بندی کشورهای مختلف را بر اساس آمادگی پذیرش فناوری‌های نوین الکترونیکی و با استفاده از مدلی ارائه شده از سوی شرکت IBM منتشر می‌کند.
این تحلیل در میان ۲۰۰ کشور دنیا و هشت صنعت کلیدی هر جامعه‌ای صورت می‌گیرد و نتایج آن می‌تواند سنگ محک خوبی برای آمادگی پذیرش انواع فناوری‌های الکترونیکی در حال حاضر و پیش‌بینی آینده دیجیتالی هر کشور باشد.گزارش امسال واحد اطلاعات اکونومیست، حاکی از رشد سریع کشورهای آسیایی و آفریقایی در استفاده از فناوری‌های الکترونیکی است.
در این گزارش آمده است که حدود ۷۰ کشور دنیا دسترسی خوبی به اینترنت دارند و به راحتی می‌توانند از آن استفاده کنند. بخش اعظم این گزارش مربوط به چگونگی استفاده کشورها و شرکت‌ها از خدمات و کالاهای دیجیتالی است.
سرمایه‌گذاری برخی کشورهای آسیایی هم در این زمینه در سال ۲۰۰۷ به وضوح مشخص است چنان که کشورهایی مانند سنگاپور و هنگ کنگ جهش عجیبی در زمینه استفاده از فناوری‌های الکترونیکی و گسترش تسهیلات دیجیتالی برای ملتشان داشته‌اند.
در میان کشورهای آسیایی هنگ کنگ رتبه چهارم، سنگاپور رتبه ششم، کره جنوبی رتبه شانزدهم، تایوان رتبه هفدهم و ژاپن جایگاه هجدهم را به خود اختصاص داده است.
اکونومیست دلیل اصلی پیشرفت تعداد کاربران آسیایی و آفریقایی را در گسترش امکانات استفاده از اینترنت توسط دولت‌ها می‌داند. نکته بسیار عجیب این تحقیق، قرار گرفتن نام ایران در آخرین رتبه (رتبه ۶۹) لیست کشورهای دنیا در استفاده از فناوری‌های الکترونیکی است.
در حالی که نام برخی کشورهای آسیایی امسال در بهترین جایگاه‌های لیست دیده می‌شود، نام ایران - با وجود پتانسیل نیروی انسانی مناسب- در انتهای این لیست قرار دارد.
دلیل اصلی چنین نزولی را باید از مسئولان وزارت ICT جویا شد، زیرا برای ارتقای سطح و آمادگی استفاده از فناوری‌های الکترونیکی، مردم نمی‌توانند کاری انجام دهند و این امر با ایجاد بسترسازی و تسهیلات عدیده الکترونیکی از طرف دولت باید صورت بگیرد.
حقیقت این است كه ایران باید خود را برای رویارویی با جهان الکترونیکی آماده کند و فرصت بسیار کمی هم برای همگامی با کشورهای دیجیتالی داریم. با وجود پیشرفت عجیب چنین فناوری‌ها و استفاده‌های روز افزون کاربران و دولت‌ها از فناوری‌های الکترونیکی در ارائه خدماتشان به ملت‌ها، عقب ماندن از این قافله برای ایران جای سؤال دارد.
واحد اطلاعات اکونومیست آمادگی پذیرش تکنیک‌های الکترونیکی برای هر کشور را مقیاسی از وضعیت تجارت الکترونیک آن کشور می‌داند و با این حساب این لیست در واقع قافله سالاران دولت الکترونیک آینده را نیز نشان می‌دهد.
ولی ایران با ۲۰ کشور اول دنیا که پنج تای آنها آسیایی هستند فاصله بسیاری دارد، به عنوان مثال با کشور سنگاپور که در رتبه ششم ایستاده، ۶۳ جایگاه فاصله دارد.
بیست کشور اول دنیا از لحاظ آمادگی پذیرش فناوری‌های نوین الکترونیکی به ترتیب عبارتند از: دانمارک، ایالات متحده آمریکا، سوئد، هنگ‌کنگ، سوییس، سنگاپور، انگلستان، هلند، فنلاند، اتریش، نروژ، کانادا، نیوزیلند، برمودا، کره جنوبی، تایوان، ژاپن، آلمان و بلژیک.

منبع : کانون دانش