شب یلدا و الگوی غذایی این شب

در گذشته ها قاقالی لی بچه ها چیزهایی بود مثل گردو ، سقز و سوهان عسلی . بچه ها مرتب نق می زدند كه «مامان جیم جیم » می خواهند و آنها كه طبعی دیگر داشتند به احتمال لیموعمانی.امروزه كه روزگار سركه شیره به سر آمده و نوشابه های متعارف كولا (و امثال آنها )و نوشابه های غیر متعارف و با طعم مولتی ویتامین (وامثال آن)جای خود را در بین مردم باز كرده و از نوشیدنی های سنتی دوغ مانده است ،سخن گفتن از خوراكی های شب یلدا شاید از مد افتاده باشد و با توجه به قیمت ها نامربوط هم به نظر بیاید. اما اگر مغزهاو دانه ها به قیمت باشند می توانند جایگزین هله هوله های گاه گاه غیر بهداشتی شوند.
در قدیم رسم بود كه در خوراكی های شب یلدا از انار استفاده شود. حال كه علم پیشرفت كرده و با دلیل و منطق می توانیم ارزش این خوراكی ها را بیان كنیم، بد نیست از نظر علمی به این مواد و خوراكی های خوشمزه نظر افكنیم.انار به عنوان تزئین سفره شب یلداتجزیه انار:مقدار آب دانه انار ۷۴ درصد می باشد. ۶۰ تا ۶۶ درصد از حجم انار را دانه آن تشكیل می دهد. وزن مخصوص آب انار به طور متوسط ۵۱/۱ بوده و در یك كیلو آب انار ۱۴۵ گرم ماده محلول موجود است كه عبارتند از گلوسیدها، پروتیدها، لیپیدهای آلی و تانن و ویتامینهای مختلف و املاح محلول.اسیدهای موجود در انار عبارتند از:اسید تارتریك (كه زیاد كننده ترشحات لوزالمعده بوده و با اكسیدهای فلزی تركیب شده و مواد قی آور درست می نمایند.) اسید سالیسیلیك كه در بیشتر میوه جات رسیده وجود دارد (برای ترشحات معده مفید بوده و اشتهاآور است).تانن یا جوهر مازو یا اسید تانیك یا اسیدگالوتانیك یا اسید دعاتانیك یكی از اسیدهای موجود در انار می باشد. تانن چون خاصیت انقباضی دارد لذا در خونریزی های مختلف و اسهال های ساده و خونی از ۱ تا ۴ گرم در روز مصرف می شود به علاوه در امراض جلدی به ویژه زردزخم و تعریق زیاد جلدی به صورت مرهم مورد استفاده قرار می گیرد. مقدار ویتامینC انار شیرین تقریبا ۱۵ میلی گرم در لیتر بوده و اگر انار كهنه و مخصوصا پوسیده باشد مقدارش كم می شود.املاح و مواد معدنی موجود در انار عبارتند از: آهن، كلسیم، منیزیم، پتاسیم، فسفر، گوگرد و كلر.راشیتیسم (نرمی استخوان) و كم خونی، رشد كودك را به تاخیر می اندازد، انار چون به صورت تركیب با مواد الی است زودتر جذب شده و در راشیتیسم و كم خونی و ضعف اعصاب موثر است.انار حاوی آنتی اكسیدان و انواع فیتوكمیكال می باشد و در نتیجه باعث جوانی، تصفیه خون، سلامت مزاج و درخشانی و زیبایی چهره می شود به طوری كه پزشكان قدیم معتقد بودند كه در انار اكسیر حیات وجود دارد.یك نكته جالب راجع به انار وجود دارد و آن این است كه: در صورتی كه فرد گرسنه باشد و انار مصرف كند، از نظر تغذیه ای، مواد مورد نیاز بدن وی را تامین كرده است و نكته متضاد دیگر آنكه اگر فردی گرسنه نشود و مشكل در تحریك اشتهای فرد وجود داشته باشد انار باعث برانگیختن اشتهای وی خواهد شد و اگر قبل از غذا خورده شود، انسان را گرسنه و متمایل به غذا می گرداند.شیخ الرئیس ابوعلی سینا می فرماید: «هر اناری كم غذا و خوب غذاست.» یعنی آنكه انار به نسبت غذایی كه ما می خوریم كم است اما در عوض كفایت از انواع غذاهای رنگین می كند.انار و سوء هاضمه:اسید تارتاریك (كه در انار به اندازه كافی موجود است) ترشحات لوزالمعده را زیاد كرده، قندهای اضافی را سوزانده و دیاستازهای مربوط به كار هضم را آسان می كند. قسمت گوشته انار به واسطه داشتن تانن قابض است، ولی اگر با دانه خورده شود برطرف كننده یبوست خواهد بود. همچنین انار چون می تواند معده و روده ها را پاك كند، جدار روده را برای دفاع و طرد ویروس ها آماده می سازد، بنابراین سموم، به خون و قلب نمی ریزند، قلب نیز رونق و حیات تازه ای می یابد.لازم است بدانید كه انار حاوی انواع ویتامین های گروهB می باشد و در قدیم انار را عاملی برای رفع افسردگی، غم، غصه، كدورت و كسالت می شمردند.امام هشتم علی بن موسی الرضا (ع) می فرمایند:«خوردن انار باعث نیكویی رخسار كودك می شود.»این بدین دلیل است انار همه سموم بدن را می زداید و خون تازه را در اختیارجنین قرار داده و در نتیجه، نوزاد سالم خواهد بود.نكته جالب دیگر آنكه انار باعث صاف شدن صدا و خوب صحبت كردن می شود. اینكه از قدیم نیز گفته اند كه انار در تصفیه خون موثر است به خاطر وجود پتاسیم و منیزیم می باشد. چرا كه فعالیت سلولهای كبد را زیاد كرده و در احتقان كبد موثر است و همچنین در كاهش كلسترول خون، اوره و دفع سموم و تعادل مایعات بدن نقش مهمی دارد.سایر خواص انار:- انار گشاینده سدهای بدن، ملین و مدر و تقویت كننده كبد است.- انار ضد سرماخوردگی است.- انار بوی دهان و همچنین زردی دندانها را برطرف می كند.- انار ترش و شیرین در تبها و التهابات مفید است.فواید مصرف هندوانه - منبع خوب ویتامین A:A ویتامین نقش مهمی در حفظ سلامتی انسان دارد بدین صورت كه:- افزایش قدرت دید در تاریكی - از طریق حفظ سلامتی پوست و بافتهای بدن، از بروز عفونت جلوگیری می كند.- حفاظت از حس های شنوایی، چشایی و پایداری رشد نرمال جنین:لازم است بدانید كه ۲ فنجان آب هندوانه ۲۰ درصد از نیاز روزانه ویتامینA را تامین می كند.- منبع خوبی از ویتامینC :ویتامینC وظایف زیادی در بدن دارد. همانطور كه می دانید ویتامینC یك آنتی اكسیدان می باشد و از سلول ها در برابر تخریب در اثر رادیكال های آزاد محافظت می كند.مطالعات نشان می دهد تخریب سلول ها توسط رادیكال های آزاد باعث به وجود آمدن بیماریهای مزمن مانند سرطان و امراض قلبی می شود. آنتی اكسیدان هایی مثل ویتامینC باعث اختلال در تاثیرات رادیكال های آزاد می شود. همچنینvitc برای تولید و ثبات كلاژن شده و توانایی بدن را در برابر مبارزه عیله عفونت بالا می برد و باعث حفظ سلامتی مویرگها و لثه می شود. فنجان آب هندوانه ۳۰ میلی گرم ویتامینC فراهم می كند.تولیدكننده پتاسیم:ثابت شده است غذاهایی كه مقدار پتاسیم بالایی دارند باعث كاهش فشارخون می شود. همچنین پتاسیم باعث تنظیم مایعات و موادمعدنی داخل و خارج سلول می شود. كارهای دیگر پتاسیم عبارت است از: تاثیر در فعالیتهای ماهیچه ای، انتقال پیامهای عصبی.یك مطالعه در دانشگاه هاروارد نشان داد، مردانی كه در رژیم خود از مواد غذایی حاوی لیكوپن مانند گوجه فرنگی و محصولات آن استفاده می كردند كمتر به سرطان، به خصوص سرطان پروستات مبتلا شده بودند.۹۲درصد آب دارد:تامین آب بدن بسیار ضروری است و كمبود آب باعث به وجودآمدن بیماری های خاص می شود. ۹۲درصد ازهندوانه آب است و می تواند نیاز بدن را تا حدودی رفع كند.كم چربی و بدون كلسترول: در میان دیگر خواص، هندوانه بدون چربی و كلسترول است. در كنار این مطلب متذكر می شویم دانشمندان اینطور می پندارند رژیم هایی كه حاوی مقدار متوسط چربی و كلسترول است باعث سلامتی عمومی بدن شده و در جلوگیری از امراض مزمن نقش دارد.فراموش نكنید:همیشه قبل از بریدن هندوانه، آنرا با آب لوله كشی بشوئید. در صورتی كه این كار را انجام ندهید، باكتریهای موجود در سطح هندوانه وارد آن شده و موجب مسمومیت می شود.اطلاعات خود را راجع به آجیل افزایش دهیدپسته شام بادام زمینی در اصل یك نوع از حبوبات می باشد و مغزه نیست. پوسته رویی بادام زمینی قهوه ای می باشد و بادام زمینی بدون پوست را باید تمیز كرد. بادام زمینی چربی زیادی دارد و از نظر پروتئین بسیار غنی می باشد.پسته پسته پوسته بسیار سختی دارد داخل پوسته مغزه سبزرنگی موجود است. گهگاهی پوسته خارجی پسته را رنگ كرده و به صورت قرمز در می آورند. وقتی پسته مغز شده می خرید مطمئن باشید كه پوسته آن به طوركلی باز بوده چرا كه اگر پوسته سفت خارجی پسته باز نشده باشد دلیل آن است كه پسته هنوز نرسیده و خام است. پسته از نظر كلسیم، ویتامین ۱) Bتیامین) فسفات، آهن و ویتامینA غنی می باشد.بادام بادام در انواع طعم ها از قبیل شیرین شده، بادام دودی، شور و همچنین تازه و خرد شده موجود می باشد. تست كردن بادام در قدیم بسیار شایع بود و باعث تشدید طعم و صدای خرش، خرش كردن آن در دهان زیادتر می شد.بادام منبع غذایی پرقدرتی است و حاوی كلسیم، فیبر، اسیدفولیك، منیزیم، پتاسیم، ویتامین ۲ B(ریبوفلاوین) و ویتامینE می باشد.مصرف بادام تلخ بسیار مضر می باشد و سعی كنید قبل از مصرف بادام ابتدا تكه ای از آن را امتحان كنید و در صورتی كه تلخ نبود آن بادام را میل كنید.فندق فندق نیز از نظر مواد غذایی غنی می باشد. در بسیاری از كشورها فندق را در سالاد استفاده می كنند و در نتیجه خاصیت آن سالاد چند برابر می شود.با توجه به راهنمای غذاییUSDA یك سوم فنجان از مغزه ها برابر با یك واحد غذایی گوشت قرمز، ماكیان و ماهی است، چرا كه مقدار پروتئین های این گروه با هم مساوی می باشند. لازم است بدانید كه به طور متوسط ۸۵ درصد از مقدار چربی موجود در مغزه از نوع اشباع می باشد. مقدار و نوع چربی بستگی به مغزه دارد. برای مثال بادام و فندق غنی از اسیدهای چرب تك زنجیره(MUFA) می باشند.در صورتی كه مقدار چربی چند غیراشباعی(PUFA) به خصوص امگا ۳ (كه معمولا در ماهی موجود است) در گردو به مقدار فراوان وجود دارد.۱ اونس از گردو برابر ۳ اونس از ماهی آزاد از نظر مقدار اسید چرب امگا ۳ در نظر گرفته شده است. بسیاری از مطالعات نشان می دهند كه چربی غیراشباعی كه در مغزه ها وجود دارد باعث كاهش كلسترول تام خون و همچنین LDL (كلسترول بد) شده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی را كاهش می دهد. مطلبی كه در نشریهAnnals of interna medicin در سال ۲۰۰۰ به چاپ رسید این طور می پنداشت كه افرادی كهLDL و كلسترول تام خون آنها بالا بوده و با استفاده از رژیم حاوی گردو توانسته اند كلسترول وLDL خون را به مقدار قابل توجهی كاهش دهند. همچنین این مطالعه تاثیرات مصرف بادام و پسته را مشابه مصرف گردو اعلام كرده است.در مطالعه ای كه در دانشگاه هاروارد در سال ۱۹۹۸ صورت گرفته بود دریافتند خانم هایی كه ۵ اونس مغزه (آجیل) در طول هفته مصرف می كردند در مقایسه با خانم هایی كه اصلا از این خوراكی ها استفاده نمی كردند كمتر به سكته قلبی مبتلا شده اند.البته دانشمندان معتقدند مواد مغذی كه در آجیل ها وجود دارند باعث شده كه از بیماری های قلبی جلوگیری كنند. لازم است بدانید كه مغزه منبع غنی اسید فولیك، ویتامینE ، ویتامین های گروهB ، كلسیم، پتاسیم، منیزیم، مس، روی، آهن، سلنیوم، فسفر و فیبر می باشند. همچنین این مواد حاوی مقدار زیادی فیتوكمیكال (آنتی اكسیدان طبیعی) می باشند.در بعضی مطالعات دیده شده كه مغزه ها در مبارزه با سرطان نیز موثر می باشند. بدین صورت كه تحقیقات نشان می دهد مصرف انواع آجیل به صورت مخلوط، باعث جلوگیری از سرطان پروستات شده و بسیاری از دانشمندان معتقدند كه این تركیبات باعث جلوگیری از سرطان های دیگر نیز می شود. علت این خاصیت مغزه ها این است كه مقدار آنتی اكسیدان وفلاونوئید در آنها زیاد است و هردوی این خاصیت ها باعث مبارزه علیه سرطان می شود.هر مغزه ای خواص مربوط به خود را دارد. برای مثال دانه برزیلی(Brazil not) غنی از سلنیوم بوده و سلنیوم آنتی اكسیدان بسیار قوی می باشد. گردو و بادام زمینی حاوی اسید الاژیك بوده و این تركیب از بروز سرطان های ریه، كبد، پوست و مری جلوگیری می كند. بادام از نظر ویتامین E (ویتامین ضدپیری) غنی می باشد و بادام زمینی حاوی تركیبی است كه از بروز سرطان های كولن، پروستات و سینه جلوگیری به عمل می آورد.خلاصه خواص غذایی آجیل مقدار پروتئین و انرژی موجود در انواع آجیل زیاد بوده و احتیاجات بدن را تامین می كند.گردو، پسته، بادام، بادام زمینی حاوی مقدار زیادی آرژنین می باشد و باعث كاهش كلسترول خون می شود.آرژنین از جذب چربی در بدن جلوگیری می كند.مغزه ها حاوی دو اسید آمینه تیروزین و تریپتوفان را دارند و این دو اسید آمینه برای كار مغز ضروری هستند.دانه ها و مغزه های غنی از آرژنین از بروز بیماری های قلبی می كاهد.اسید آمینه های تیرپتوفان و تیروزین بر نوروترنسمیترها و یا مواد شیمیایی موجود در مغز تاثیرگذار است.نوروترنسمیترها انتقال دهنده های شیمیایی پیام های مغزی اند.تریپتوفان باعث تحریك سرتونین شده و سرتونین نوروترنسمیتری است كه باعث احساس راحتی و آرامش در بدن می شود.مغزه ها غنی از سلنیم، استرانتیوم، برن و مولیبدن است.سلنیوم باعث بهبود فعالیت پانكراس شده و خاصیت الاستیك در عضلات را تقویت می كند.سلنیوم از اكسید شدن سطح سلول ها جلوگیری می كند.استرانیوم یكی از محصولات سیستم ایمنی است و جمع آوری مواد زائدی را بر عهده دارد كه ممكن است صدمات زیادی به بدن برسانند.همچنین استرانیوم یك عامل اصلی در فعالیت های خارج سلولی می باشد كه این فعالیت ها در اثر محیط تغییر می كند.برای تشكیل استخوان های محكم استرانیوم در ایجاد باند با كلسیم، فسفر، پتاسیم و سدیم دخیل است.برن (برم) برای برداشت كلسیم و ایجاد استخوان های محكم ضروری است.مقدار كمی مولیبدن (نوعی عنصر) برای متابولیسم نیتروژن مفید است.مولیبدن در فعالیت كبد، استخوان ها و كلیه موثر است.مصرف مغزه ها و دانه ها به مقدار كم باعث كاهش غرایز جنسی شده و از شیوع سرطان و امراض لثه و دهان می كند.بادام خواص تغذیه ای:دارای مقدار زیادی اسیدچرب تك غیراشباع است.منبع خوب ویتامینE بادام یك منبع كلسیم غیرحیوانی است.اكثر پزشكان مصرف بادام را برای بیماران سرطانی توصیه می كنند.با اینكه بادام حاوی اسید چرب تك غیراشباع است ولی كلسترول خون را پایین می آورد.ویتامینE یكی از قوی ترین آنتی اكسیدانها می باشد.بادام مغذی و غنی از چربی و پروتئین می باشد. ارزش بیولوژیكی پروتئینی بادام بالاست و جایگزینی مناسب برای گوشت است.

منبع تغذیه ای كالری ۱ اونس مغزه
غنی از ویتامینE و فیبر ۱۶۰ ۲۲ بادام
منبع خوبی از مس ۱۸۰ ۲۰ فندق
منبع خوبی از اسیدفولیك و همچنین فیتوكمیكال و آرژنین ۱۶۵ ۲۸ بادام زمینی
منبع خوبی از آهن، منیزیم، مس و ویتامین ۱ B ۱۶۰ ۱۵۸ میوه درخت كاج
منبع غنی از ویتامین ۶ B ۱۶۰ ۴۷ پسته
غنی از اسیدچرب امگا ۳ ۱۹۰ ۷ عدد كامل گردو