قلب‌های جدید استارت می‌زنند

اگر كمی فكر كنید، می‌بینید كه ما انسان‌ها درباره قلب‌هایمان به شدت بی‌انصاف هستیم. قلب ما مثل یك ورزشكار حرفه‌ای در تمام طول شبانه‌روز در حال فعالیت و جنب و جوش است اما هیچ‌وقت از مزایای یك ورزشكار حرفه‌ای برخوردار نیست. برای مثال در نظر بگیرید كه اگر یك ورزشكار تیم ملی آسیب‌دیدگی پیدا كند با او چگونه رفتار می‌كنیم؟
در نهایت دقت او را از زمین مسابقه خارج می‌كنیم. سپس او را مدتی از میادین مسابقه دور نگه می‌داریم. بهترین اقدامات درمانی را برای او انجام می‌دهیم و در نهایت، به تدریج و پس از گذراندن مراحل مختلفی از فیزیوتراپی، او را به آرامی به صحنه مسابقات برمی‌گردانیم.
اما حالا اگر قلب، آسیب ببیند چه‌طور؟ آیا به او چند روزی استراحت می‌دهید؟ آیا به او اجازه می‌دهید كه چند روز فعالیت نكند؟ مسلما نه. ما همیشه از قلبمان انتظار داریم كه به بهترین شكل ممكن كار كند.
با این وجود اگر روزی قلب ما دچار آسیب شد، آیا فرصتی دارد كه دست از كار بكشد، كمی استراحت كند، ترمیم شود و برای اصلاح خود امكان بازگشت تدریجی به فعالیت داشته باشد؟ اما امروزه پژوهشگران آمریكایی در تلاش‌اند این فرصت را برای قلب‌های آسیب دیده فراهم كنند. این پژوهشگران معتقدند كه قلب ما هم مثل یك ورزشكار حرفه‌ای نیازمند است در زمان وقوع آسیب، مدتی استراحت كند تا فرصت ترمیم را پیدا كند و سپس به تدریج به میدان مسابقه (كه در اصل همان فعالیت‌های روزمره قلب است) بازگردد.
پژوهشگران و متخصصان قلب و عروق دانشگاه اوهایر در حال طراحی ابزاری هستند كه در مواقع آسیب‌دیدگی و صدمه به قلب، برای مدت كوتاهی جای عملكرد قلب را برای فرد پر می‌كند تا طی این مدت قلب فرصت بازسازی و ترمیم خود را به دست آورد. البته در حال حاضر هم انواعی از این دستگاه‌ها وجود دارند كه در اصطلاح پزشكی به آنها ابزارهای كمك‌رسان به بطن می‌گویند. به طور مثال در نظر بگیرید كه فردی دچار نارسایی شدید قلبی است و تنها راه درمان او انجام پیوند قلب است اما هنوز دهنده مناسبی برای اهدای قلب به او پیدا نشده است. در این مدت، یعنی تا زمانی كه اهداكننده مناسبی برای او یافت شود، باید این بیمار را زنده نگه داشت كه این كار با استفاده از همین ابزارهای كمك‌رسان به بطن صورت می‌گیرد.
در اصل طی این مدت، این ابزار به طور موقتی عملكرد قلب را برای فرد انجام می‌دهد. بلافاصله پس از پیدا كردن یك اهدا كننده مناسب، این ابزار كمك‌رسان خارج می‌شود تا عملكرد قلب به وسیله قلب اهدایی جایگزین شود. حتی اگر اهدا كننده پیدا نشود و یا اگر عمل جراحی پیوند برای بیمار مقدور نباشد، از این ابزار می‌توان برای طولانی مدت هم استفاده كرد. احتمالا شما تاكنون درباره این ابزارهای كمك‌رسان به بطن خبرهایی را شنیده‌اید، حتی انواع بسیار كاملی از این وسایل هم هستند كه دقیقا مثل یك قلب كامل عمل می‌كنند و شما آنها را به عنوان قلب مصنوعی می‌شناسید.
این قلب‌های مصنوعی در اندازه یك قلب عادی هستند و محل قرارگیری آنها هم مشابه قلب عادی در داخل قفسه سینه است. انواع مختلفی از این ابزارها در حال حاضر وجود دارند كه از نظر اندازه و نوع عملكرد (برحسب بیماری زمینه‌ای فرد و شرایط كلی بیمار) با یكدیگر فرق دارند. برخی از آنها را تنها می‌توان در بیمارستان به كاربرد، درحالی كه با استفاده از برخی انواع دیگر، می‌توان بیمار را از بیمارستان مرخص كرد و در خانه از او نگهداری كرد. پس انتخاب نوع ابزار كمكی یا قلب مصنوعی برحسب شرایط بیمار و تنها به وسیله پزشك متخصص قلب و عروق صورت می‌گیرد.
اما در اقدام اخیر دانشمندان اوهایو، آنها از این ابزارهای كمكی استفاده كرده‌اند تا به قلب فرصتی بدهند كه به ترمیم خود بپردازد.
در اصل آنها بر این باورند كه قلب‌های به شدت آسیب دیده همواره نیازمند تعویض با یك قلب سالم و در اصل انجام پیوند قلب نیستند. آنها معتقدند می‌توان به همین قلب‌های مجروح هم اندكی استراحت داد تا به ترمیم خود اقدام كنند و پس از مدتی دوباره فعالیت‌شان را از سر بگیرند. این مطالعات كه فعلا روی حیوانات صورت گرفته‌است، نتایج بسیار جالب و چشمگیری را در پی داشته‌اند و پژوهشگران امیدوارند با تكمیل مطالعات خود بتوانند ظرف ۱۰سال آینده آنها را روی انسان هم آزمایش و اجرا كنند.

فاطمه معرفت

منبع : روزنامه سلامت