جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا
حیرتی تونی
جنسیت: مرد
تولد و وفات: ( ... )سده دهم قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: شاعر
در عهد شاهطهماسب صفوی میزیست و چندگاهی ملازم درگاه او بود. بعضی از تذکرهنویسان نسبت وی را بخاری نوشتهاند. ساممیرزا دربارۀ او نوشته است که "مشهور است ، از مرو است اما خود میگوید که از تونم ..." به گفتۀ اکثر تذکرهنویسان وی در اوایل جوانی بسیار لاابالی و بیقید بوده و هجو بسیار میگفته است. ساممیرزا میگوید: "بین او و وحیدی قمی اهاجی بسیار واقع شده و حسن روملو گوید که میان حیرتی و مولانا سلطان محمد صدقی استرآبادی که از مشاهیر شاعران بود پیوسته به واسطۀ بحث شعر نزاع بود". گویا بهسبب همین کار و تجاهر به لاابالیگری بود که چندی مغضوب شاهطهماسب شد و به گیلان گریخت و سپس بهخاطر قصیدهای که در منقبت امیر مؤمنان (ع) سرود بخشیده شد و بار دیگر به پایتخت شاهطهماسب بازگشت. وی در اواخر عمر به کاشان رفت و همانجا در ماه صفر سال ۹۶۱ق از بام افتاد و درگذشت. حسین روملو که از معاصران وی است وفات وی را ذیل وقایع سال ۹۶۱ق آورده است ، بنابراین قول آذر در "آتشکدۀ آذر" که میگوید: ... آخرالامر در کاشان ظالمی به طمع مال او را کشته و کان ذلک فی سنهٔ ۶۹۷ ... " خطاست. حسن روملو آثار حیرتی را منظومات ، فصاید ، دیوان غزلیات و "بهجهٔالمباهج" و قصیدهای مصنوع که در جواب خواجهسلمان ساوجی گفته و از قزوینیان شکوه نموده ، ذکر نموده است. در انتساب کتاب "بهجهٔالمباهج" به حیرتی تونی اشتباه روی داده است ، زیرا "بهجهٔالمباهج" کتابی است از حسن سبزواری در تاریخ اقوال پیامبر و آل علی و درواقع حیرتی آنرا به نظم در آورده است که مشتمل بر ۲۱۶۰۰ بیت است و به بحر خسرو و شیرین گفته شده و به تصریح خود شاعر نام این منظومه "کتیب معجزات" است که به تاریخ ۹۵۳ق پایان یافته است. دکتر صفا در "حماسهسرائی در ایران" این اثر را شاهنامۀ حیرتی خوانده است و هم او نیز در کتاب "تاریخ ادبیات در ایران" و همچنین احمد منزوی در فهرست مشترک آن را "بهجهٔالمباهج" و از سرایندهای ناشناس ذکر کرده ، در حالیکه شاعر در انتهای کتاب بهنام آن اشاره میکند.
تولد و وفات: ( ... )سده دهم قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: شاعر
در عهد شاهطهماسب صفوی میزیست و چندگاهی ملازم درگاه او بود. بعضی از تذکرهنویسان نسبت وی را بخاری نوشتهاند. ساممیرزا دربارۀ او نوشته است که "مشهور است ، از مرو است اما خود میگوید که از تونم ..." به گفتۀ اکثر تذکرهنویسان وی در اوایل جوانی بسیار لاابالی و بیقید بوده و هجو بسیار میگفته است. ساممیرزا میگوید: "بین او و وحیدی قمی اهاجی بسیار واقع شده و حسن روملو گوید که میان حیرتی و مولانا سلطان محمد صدقی استرآبادی که از مشاهیر شاعران بود پیوسته به واسطۀ بحث شعر نزاع بود". گویا بهسبب همین کار و تجاهر به لاابالیگری بود که چندی مغضوب شاهطهماسب شد و به گیلان گریخت و سپس بهخاطر قصیدهای که در منقبت امیر مؤمنان (ع) سرود بخشیده شد و بار دیگر به پایتخت شاهطهماسب بازگشت. وی در اواخر عمر به کاشان رفت و همانجا در ماه صفر سال ۹۶۱ق از بام افتاد و درگذشت. حسین روملو که از معاصران وی است وفات وی را ذیل وقایع سال ۹۶۱ق آورده است ، بنابراین قول آذر در "آتشکدۀ آذر" که میگوید: ... آخرالامر در کاشان ظالمی به طمع مال او را کشته و کان ذلک فی سنهٔ ۶۹۷ ... " خطاست. حسن روملو آثار حیرتی را منظومات ، فصاید ، دیوان غزلیات و "بهجهٔالمباهج" و قصیدهای مصنوع که در جواب خواجهسلمان ساوجی گفته و از قزوینیان شکوه نموده ، ذکر نموده است. در انتساب کتاب "بهجهٔالمباهج" به حیرتی تونی اشتباه روی داده است ، زیرا "بهجهٔالمباهج" کتابی است از حسن سبزواری در تاریخ اقوال پیامبر و آل علی و درواقع حیرتی آنرا به نظم در آورده است که مشتمل بر ۲۱۶۰۰ بیت است و به بحر خسرو و شیرین گفته شده و به تصریح خود شاعر نام این منظومه "کتیب معجزات" است که به تاریخ ۹۵۳ق پایان یافته است. دکتر صفا در "حماسهسرائی در ایران" این اثر را شاهنامۀ حیرتی خوانده است و هم او نیز در کتاب "تاریخ ادبیات در ایران" و همچنین احمد منزوی در فهرست مشترک آن را "بهجهٔالمباهج" و از سرایندهای ناشناس ذکر کرده ، در حالیکه شاعر در انتهای کتاب بهنام آن اشاره میکند.
منبع : مطالب ارسالی
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
عراق دانشگاه تهران انتخابات حسن روحانی مجلس شورای اسلامی نیکا شاکرمی دولت دولت سیزدهم چین رهبر انقلاب مجلس بابک زنجانی
ایران بارش باران تهران هواشناسی یسنا هلال احمر روز معلم آتش سوزی پلیس معلم سیل شهرداری تهران
سهام عدالت قیمت خودرو قیمت طلا بازار خودرو حقوق بازنشستگان قیمت دلار خودرو بانک مرکزی ایران خودرو سایپا کارگران ارز
عمو پورنگ لیلا بلوکات سریال موسیقی پردیس پورعابدینی تلویزیون عفاف و حجاب صداوسیما مسعود اسکویی سینمای ایران سینما
رژیم صهیونیستی اسرائیل فلسطین غزه آمریکا جنگ غزه روسیه حماس ترکیه نوار غزه انگلیس اوکراین
استقلال فوتبال پرسپولیس علی خطیر سپاهان باشگاه استقلال تراکتور لیگ برتر جواد نکونام لیگ برتر ایران رئال مادرید لیگ قهرمانان اروپا
هوش مصنوعی اینستاگرام اپل گوگل تبلیغات ناسا دبی
خواب فشار خون کبد چرب