رقابت در کسب و کار

جایگاه ایران از لحاظ شاخص فضای کسب و کار نسبت به سال ۲۰۰۶ شش پله سقوط داشته است. براساس آخرین گزارش بانک جهانی، ایران از لحاظ شاخص سهولت کسب و کار در سال ۲۰۰۷، در میان ۱۷۵ کشور جهان رتبه ۱۱۹ را به خود اختصاص داده است. بدین ترتیب، جایگاه فضای کسب و کار ایران در سال جاری نسبت به سال ۲۰۰۶ با رتبه ۱۱۳، شاهد ۶ پله سقوط می‌باشد. ‌
بر اساس این گزارش، سنگاپور از لحاظ شاخص سهولت کسب و کار، رتبه اول و جمهوری کنگو رتبه ۱۷۵ را به خود اختصاص داده‌اند. به عبارت دیگر، سنگاپور از لحاظ شاخص‌های مختلف کسب و کار، دارای بهترین فضا برای فعالیت کسب و کارهای تجاری در جهان می‌باشد و برعکس، کنگو با فضای کسب و کار به شدت ضعیف، پُر ریسک و مملو از موانع روبه‌رو است. بانک جهانی در این گزارش، ایران را با جمعیتی حدود ۷/۶۷ میلیون نفر و درآمد سرانه دو هزار و ۷۷۰ دلار، کشوری با سطح درآمد پایین معرفی کرده و با اختصاص رتبه ۱۱۹، فضای کسب و کار کشورمان را برای فعالان و کسب و کارهای تجاری نامناسب دانسته است. در همین راستا، بانک جهانی از لحاظ شاخص آغاز یک فعالیت تجاری که با تأسیس یک شرکت معنی می‌یابد، برای کشورمان رتبه ۶۴ را در نظر گرفته است. بنا بر این ارزیابی، برای شروع یک فعالیت تجاری در ایران، نیاز به طی ۸ مرحله است. در ضمن، تأسیس یک شرکت در ایران به طور متوسط ۴۷ روز به طول می‌انجامد. به موازات،‌ برای شروع یک کسب و کار در ایران ۴/۵ درصد درآمد سرانه و حداقل سرمایه‌ای معادل ۳/۱ درآمد سرانه ایرانیان نیاز است. ‌
از لحاظ این شاخص، آمریکا رتبه سوم را در بین ۱۷۵ کشور جهان کسب کرده است. در این کشور، تعداد مراحل مورد نیاز برای راه‌اندازی یک فعالیت تجاری، ۵ مرحله و مدت زمان مورد نیاز برای تأسیس یک شرکت ۵ روز می‌باشد. جالب آن که رتبه کشور امارات از لحاظ راه‌اندازی یک کسب و کار ۱۵۵ در نظر گرفته شده که نشان‌دهنده سختگیری‌ اماراتی‌ها در تأسیس شرکت می‌باشد. در این کشور، تأسیس و راه‌اندازی یک شرکت، به طور متوسط ۶۳ روز زمان نیاز دارد. البته از لحاظ کلی، فضای کسب و کار امارات وضعیت خیلی بدی ندارد و این کشور موفق به کسب رتبه ۷۷ در بین ۱۷۵ کشور جهان شده است - از سوی دیگر، کسب رتبه ۲۵ برای فضای کسب و کار مالزی که می‌تواند الگوی مناسبی برای توسعه ایران اسلامی باشد، بیانگر این واقعیت است که هر چقدر دولت‌ها از دخالت در امور شرکت‌ها و بنگاه‌های داخلی پرهیز نموده و از نظارت‌های محدود‌کننده خود بکاهند و به طور کلی، موانع کمتری پیش روی بنگاه‌ها وجود داشته باشد، فضای کسب و کار رونق گرفته و موجب رشد بهره‌وری و سودآوری شرکت‌ها و بهبود فضای اشتغال و در نهایت، توسعه اقتصادی کشورها خواهد شد.رتبه ۲۵ از لحاظ شاخص سهولت کسب و کار از وجود فضای مناسبی برای فعالان تجاری در مالزی خبر می‌دهد.‌
براساس این گزارش، تجّار و بنگاه‌های ایرانی برای صادرات کالا به خارج باید به طور متوسط ۲۶ روز زمان صرف کنند. در مقابل، واردات کالا به ایران به طور متوسط ۳۸ روز به طول می‌انجامد. همچنین در ایران برای صدور یک کالا به طور متوسط نیاز به تأیید یا اخذ ۵ سند است، حال آن که برای ورود همان کالا باید ۱۱ سند دولتی اخذ گردد. جالب آن که هم صادرات و هم واردات تجّار و شرکت‌های تجاری فعال ژاپن، به طور متوسط ۱۱ روز به طول می‌انجامد. اما در ترکیه زمان مورد نیاز برای صدور کالا، شش روز کمتر از ایران است. برای واردات کالا به ترکیه نیز باید به طور متوسط ۲۵ روز در نوبت باشید. ‌
به طور کلی و براساس گزارش‌ اخیر بانک جهانی، وضعیت کسب و کار در ایران نسبت به سال گذشته بدتر شده و متأسفانه چشم‌‌انداز روشنی را هم نوید نمی‌دهد. سقوط ۶ پله‌ای کشورمان از لحاظ شاخص سهولت کسب و کار، از دخالت دولت در بازار، قوانین دست‌ و پاگیر، دستگاه‌های نظارتی موازی و متعدد و ریسک بالای فعالیت تجاری در ایران حکایت داشته و نمی‌تواند مؤید فضای کسب و کار مناسب تلقی شود.‌

منبع : ماهنامه اقتصاد ایران