اصول برقراری روابط موثر- قسمتِ سوم

●سه گونه ی اصلی روابط کدامند؟
در شماره ی قبل روابط بر پایه ی نگرش برنده- برنده را برایتان شرح دادیم و گفته شد که این بهترین و اخلاقی ترین نوع نگرش در روابط است که می تواند ما را خیلی سریع و مطمئن به اکثر آنچیزهایی که می خواهیم برساند. همچنین برقراری روابط برپایه ی نگرش برنده- برنده به تداوم و نفوذ بیشتر روابط کمک چشمگیری می کند که می توان آنرا یکی از مهمترین و اصلی ترین اصول برقراری روابط موثر دانست.
●یکی از اخلاقی ترین اصول!؟
اما برای آنکه بیشتر به اهمیت نگرش برنده-برنده پی ببرید و از طرفی با مضرات دو نگرش دیگر که عبارتند از بازنده- برنده و برنده- بازنده آشنا شوید در این قسمت به شرح آن دو می پردازیم:
●بازنده- برنده
در روابطی که پایه ی آنها به صورت بازنده- برنده نهاده شده است، فرد گمان می کند که او باید تمام دردسرهای سایرین و مسائل آنها را به جان بخرد، از زندگی و موقعیت های خود بگذرد و در عوض تنها برای بهتر شدن موقعیت ها و زندگی دیگران تلاش کند.
او فراموش می کند که خودش مهمترین موجود زندگی اش است و در عوض از تمام موقعیت های خود چشم پوشی می کند و برای موفقیت دیگران تلاش می کند. جالب آنجاست که اگر کسی نتواند برای موفقیت خودش کاری کند برای دیگری هم مصمر ثمر نخواهد بود. حال سوالی که پیش می آید آن است که واقعا این افراد چگونه فکر می کنند؟
اینگونه افراد مایل هستند خودشان را تبدیل به پله های صعود دیگران کنند و البته در پایان برخلاف آنکه خودشان از سر میل کاری را کرده اند، خویشتن را قربانی و ضعیف معرفی می کنند.
اما چرا این افراد در برقراری روابط هرگز نمی توانند موثر باشند؟ ساده است. زمانی که شما سعی می کنید خودتان را یک قربانی معرفی کنید و یا آنکه اصرار دارید که بگوئید کاخ های دیگران به روی ویرانه های شما ساخته شده است جز منت بیهوده بر سر دیگران گذاشتن حرف دیگری نمی توانید به زبان بیاورید و باید حق بدهید که در اینصورت شما تا حد بسیار زیادی خسته کننده تلقی شوید!؟
افراد با نگرشِ بازنده- برنده همان هایی هستند که دیر یا زود به شما خواهند گفت: هر کاری کرده ام فقط برای تو بوده است، من می توانستم موفق تر باشم اما موفقیت تو برایم مهم تر بود و صحبت های بی ارزشی از این دست!
●برنده- بازنده
موفقیت من در گروِ شکست دیگران است! فقط من باید موفق باشم! هیچکس جز من حق پیروزی ندارد! نه انسان خلقت من هستم و دیگران اصلا مهم نیستند!
چقدر تحملِ انسان های از خود راضی سخت است. آنهایی که هنوز قدم برنداشته گمان می کنند چهره ی معتبر و مهم تاریخی هستند و دیگران باید از ایشان حرف شنوی داشته باشند. نظر شما چیست؟ آیا برقراری و گسترش ارتباط با چنین انسان هایی جالب و جذاب است؟
اینها همان هایی هستند که در راه موفقیت خود از هیچ تلاشی برای شکست شما تلاش نمی کنند، همان هایی که اصلا به موفقیت و موقعیت و شخصیت شما ارزش و بهایی نمی دهند و اصلا برایشان مهم نیست با طرز تفکر و کارهایشان چه اتفاقی برای شما و سایرین خواهد افتاد.
می توان ادعا کرد اغلبِ افرادی که نگرش برنده- بازنده دارند همان هایی هستند که آنها را تحت عنوان کمال گرا یا کمال خواه می شناسیم. اشخصاصی که به جای آنکه برای بهتر شدن تلاش کنند در راه بهترین بودن قدم بر می دارند و البته هرگز نه تنها به برتری دست نمی یابند، امروزشان پیچیده تر و سردتر از دیروزشان هم خواهد بود.
اگر یک فرد کمال گرا و انسانی با نگرش برنده- بازنده باشید از موفقیت های دیگران به شدت رنجیده خاطر می شوید و برای شکست آنها جشن و پایکوبی می کنید و آنچه که مهم است آنجاست که در این بین خودتان را فراموش کرده اید و هیچ کاری برای بهتر شدن خودتان انجام نداده اید. فکر می کنید چنین انسان خودخواه و شخصی که هر روز بدتر از روز و فصل قبل است چه نکته ی جذاب و مثبتی برای برقراری و یک ارتباط موثر با دیگران دارد؟
با توجه به آنچه در اینجا گفته شد، ترجیح شما برای نگرش در روابط از کدام گونه است؟
از همین امروز در این مورد چکاری می توانید بکنید تا برقراری و گسترش روابط با شما دلپذیرتر و جذابتر شود؟!
●پرهیز کردن از مشاجره:
امکان بروز اختلاف و عدم اتفاق نظر در هر رابطه ای امکان پذیر است و معمولا این عدم توافقات به مشاجره و درگیری های لفظی و ... منتهی می شود.
مهمترین چیزی که برای حفظ رابطه خود در شرایط بحرانی باید مد نظر داشته باشید این است که از مشاجره های لفظی به شدت بپرهیزید. مخصوصا در عصر حاضر که اغلب ارتباطات به صورت مجازی (چت و پیام کوتاه) در آمده است امکان سوء تفاوهم و بالا گرفتن مشاجره بسیار زیاد است.
البته اگر طرفین ذهنیت برنده- برنده را دنبال کنند احتمال شروع شدن و یا طولانی بودن مشاجره به حداقل می رسد اما راه عملی که می توانم در این بین پیشنهاد کنم به این ترتیب است:
نخست آنکه کلا از مشاجره کردن بپرهیزید و تا آنجایی که می توانید صبور باشید. به قول یکی از اندیشمندان بزرگ تاریخ، مرد واقعی کسی است که خشم خود را مهار کند.
از تن صدای پائین و لحن آرام استفاده کنید و حتی اگر طرف مقابل شما در حال داد و بیداد است به خودتان متذکر شوید که شما می بایست آرام باشید. یادتان باشد که خویشتن داری بزرگ ترین صفت یک انسانِ عالم و مشاجره و خشم بزرگترین آزمون های خویشتن داری هستند.
اگر در مشاجره ها و درگیری ها عادت های ناپسندی چون پرت کردن اشیاء و یا کوبیدن آنها به همدیگر دارید یادتان باشد که لوازم منزل و محل کار با شما دعوایی ندارند!
در قدم بعدی اجازه رسیدن انتقادات را صادر کنید و فکر نکنید که شما کمال مطلوب هستید. اجازه دهید تا طرف مقابل ایرادهای شما را از نظر خودش بگوید و با این کار فرصتی برای آرام تر شدن به او بدهید. همچنین انتقاد پذیر بودن به طرز چشمگیری باعث آرامتر شدن لحن طرفین مقابل خواهد شد.
در کل برای کنترل مشاجره بهتر است تا با متانت و بردباری و انتقاد پذیری خود طرفین را شرمنده و خجالت زده کنید و البته نهایتا اشتباهات خودتان را هم به گردن بگیرید و تا می توانید صحبت در مورد موضوع مورد بحث را به زمان مناسب تری که آرامش شما و دیگران برقرار باشد موکول کنید.
●پرورش روح عظیم و بخشودن
شاید تا پایان عمرتان هزاران انسان، میلیون ها بار در حق تان کاری کنند که به مذاق شما خوش نیاید و حتی دلخورتان کنند اما این شما هستید که برای پایداری یک رابطه به صورت موثر و همچنین آرامش خود مجبور به بخشودن دیگران هستید.
بخشودن عمل بسیار ساده ای است. کافی است که کینه ها و افکار پست را کنار بگذارید و بخواهید که بزرگ منشانه رفتار کنید. کافی است که به خاطر آرامش خودتان هم که شده دیگران را ببخشید تا بتوانید زندگی خود را در نهایت زیبایی ادامه دهید.
برای اینکه از توانایی بخشودن برخوردار باشید باید به دور کینه ورزی یک خط بزرگ و پررنگ بکشید. کینه و انتقام جویی هیچ سودی برای ما نخواهد داشت و زمانی که اصطلاحا به دنبال ضایع کردن و انتقام از کسی هستید، می خواهید شخصیتش را پائین بیاورید و کاری کنید که مردم او را کوچک بشمارند، خودتان هم به همان اندازه پائین کشیده شده اید. ضرب المثلی هست که می گوید اگر می خواهید کسی را دور شهر، بر عکس سوار خر بگردانید تا او را مسخره کنند، خودتان هم دور تا دور شهر با او و خر خواهید چرخید!
مشاجره و دلخوری موردی است که در تمامی ارتباطات وجود دارد و اگر نخواهید سخاوتمندانه و بزرگ منشانه رفتار کنید قطعا به زودی روابط خود را از دست خواهید داد.
بخشیدن صفت بایسته رهبران بزرگ و انسان های خود شناس و خودساخته است. با بخشودن مورد توجه و سپاس دیگران قرار می گیرد و تبدیل به انسانی ویژه خواهید شد.
دیگران را ببخشید چرا که روزی هم شما نیاز به بخشیده شدن خواهید داشت و اگر آن روز فرا برسد و قبلا کوتاه نظر بوده باشید به شما بها نخواهند داد و به زودی شما را فراموش می کنند.
هر زمان که خواستید کسی را ببخشید منتظر شنیدن توجیهات او نباشید. بدون شرط ببخشید. برایش هدیه ای هر چقدر کوچک مثل یک شاخه گل یا یک کارت پستال تهیه کنید و عملا به اون نشان دهید که مورد عف قرار گرفته است. زمانی که به کسی هدیه ای می دهید خودتان را مجبور به بخشودن کرده اید. این روش بسیار موثری است و من از آن پیروی می کنم.
●یاموزید که عذرخواهی بکنید
مدتها پیش کتابی تحت عنوان عذرخواهی یک دقیقه ای از دکتر کنت بلانچارد خواندم که آن کتاب باعث شد تا توان پایداری روابط ام را منقلب کنم. من یاد گرفتم که خیلی ساده بگویم ببخشید. من اشتباه کردم!
انسان هایی که از توانایی گفتن عذر می خواهم، اشتباه از من بود، جبران می کنم، برخوردار هستند شخصیت هایی بزرگ و موثر تلقی می شوند که با اینکارشان به دیگران می فهمانند که تو برایم مهم هستی!
وقتی توانایی پذیرش اشتباهات خود را داشته باشید و در عوض اشتباه عذرخواهی کند و برای جبران آن حرکتی انجام دهید و دیگر آن خطا را مرتکب نشوید مردم از برقراری روابط با شما احساس آرامش و رضایت دارند. آنها شما را شخصیتی صادق و پیرو اخلاق می دانند که می توانند به او و کارش اعتماد داشته باشند.
تنها برای یک لحظه تصمیم بگیرد که غرورهای بیجا را کنار بگذارید و به خاطر اشتباهاتی که انجام داده اید مودبانه عذرخواهی کنید. برای روابط خود ارزش قائل باشید و عذرخواهی کنید!
پیشنهاد می کنم عذرخواهی کردن را به فردا موکول نکنید. دوستان خودتان را دریابید. سریعا بابت عمل ناشایست خود عذرخواهی کنید وگرنه پیرو تجربه شخصی خودم و دیگران اگر همین امروز فردا مجددا به تماس و تخصص دوستتان که از شما دلخور است نیاز داشته باشید او از دعوت شما استقبال نخواهد کرد. غرور بیجا برای عذرخواهی نکردن موجب تنها ماندن ما می شود.
از اینکه تقاضای عذرخواهی تان مورد پذیرش قرار نگیرد نترسید. خیلی ها برای پذیرش درخواست شما نیاز به صرف زمان دارند و می خواهند ببینند که آیا حالا که عذرخواهی کرده اید باز هم اشتباهتان را تکرار می کنید یا خیر. و به هر حال عده ای هستند که هرگز شما را نخواهند بخشید. آنها از روح عظیم برخوردار نیستند اما یادتان باشد که به هر صورت عذرخواهی وظیفه شماست. شما با اینکار نه تنها به وظیفه انسانی خود عمل کرده اید، شخصیت ویژه خود را به نمایش گذاشته و معرفی کرده اید.
اگر امروز عذرخواهی کنید بسیار آسانتر از فردا خواهد بود. پس همین حالا لیستی از کسانی که به هر طریقی یک عذرخواهی از شما طلبکار هستند را تهیه کنید و دلیل ارائه عذرخواهی خودتان را جلوی هر کدام بنویسید و با آنها تماس بگیرید و مودبانه غذرخواهی کنید. لطفا حتما به آنها بگوئید که چقدر برایتان مهم هستند و اینکه دیگر هرگز آن اشتباه را تکرار نخواهید کرد.
●حتی برای کوچکترین لطف ها سپاسگزار باشید
شخصیت سپاسگزار و متشکر خود را به مرحله اجرا بگذارید و قدردانی و شخصیت خودتان را در ذهن دیگران ثابت کنید.
با سپاسگزاری حتی برای کوچکترین الطاف دیگران باعث می شوید تا در آینده هم از لطف و کمک و حمایت آنها برخوردار شوید. آنها شما را فردی قدردان می دانند که لایق لطف ها و کمک های بیشتر است. هیچ کس لطف خودش را از انسان های قدردان و متشکر دریغ نمی کند.
مهمترین چیزی که ما برای موفقیت مان نیاز داریم و مهمترین چیزی که در یک رابطه باید به اندازه کافی باشد همان لطف دیگران است. باید کاری کنید که مردم از خدمت کردن به شما لذت ببرند!
برای نشان دادن سپاسگزاری خود برای دیگران نامه تشکر و قدردانی بنویسید، از آنها بخواهید که به عنوان تشکر رسمی شما، ناهار یا شامی را مهمانتان باشند، برایشان هدیه و یا دسته گل تهیه کنید و به هر طریقی که می توانید از آنها تشکر کنید.
نفوذ تشکر کلامی را هرگز دست کم نگیرید و تشکرات خود را اینگونه شروع کنید. دوست عزیزم، مهران جان، از زحمات تو و لطفی که طی این شش ما به من درباره... داشته ای از تو سپاسگزارم. امیدوارم موقعیتی پش بیاید که لاین لطف بزرگ تو را جبران کنم.
لطف های دیگران را هر چقدر هم کوچک، بزرگ بشمارید و در تشکرات تان بگوئید به خاطر این لطف بزرگ از شما ممنونم. با این کار به دیگران احساس مهم بودن می دهید و این خودتان هستید که باید تجربه کنید القای احساس مهم بودن به دیگران چه ها که نمی کند!
زمانی که دیگران شما را به عنوان یک فرد سپاسگزار بشناسند تعداد افرادی که به خاطر فعالیت هایتان از شما تشکر می کنند بسیار زیاد خواهد شد و اینگونه ارزش و اهمیت شما در نظر سایرین سریعا افزایش خواهد یافت.
و من هم از شما به خاطر اینکه زمان خودتان را صرف خواندن این مقاله می کنید سپاسگزارم! در شماره ی بعد و برای آخرین قسمت کاربردیِ این مقاله با هم خواهیم بود.

نویسنده: توماج فریدونی
www.Toomaj.com

علی نامدار