هففتم آذر روز نیروی دریایی

● مقدمه
در سی و یکم شهریور ۱۳۵۹ در شرایطی که اقدامات متعدد امپراطوری آمریکا جهت براندازی نظام نوپای انقلاب اسلامی یکی پس از دیگری با شکست مواجه می شد، رژیم جنگ طلب و توسعه طلب عراق با حمایت آمریکا، اروپا و اکثر کشورهای عربی مرزهای جمهوری اسلامی ایران را مورد حمله نظامی قرارداد و بطور همزمان نیروی هوایی این کشور در یک تهاجم گسترده مناطق استراتژیک از جمله فرودگاه تهران را بمباران کرد و به دنبال آن جنگ تحمیلی رسماً آغاز گردید. با شروع جنگ جمهوری اسلامی ایران کاملاً غافلگیر شد. زیرا از یک طرف ارتش بخاطر اعدام، تصفیه و فرار سران فاسد خود فاقد کمترین کارایی بود. از طرف دیگر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز هنوز در بدو شکل گیری بوده و توان محدودش نیز در درگیریهای داخلی در کردستان، گنبد، جریان خلق عرب و …شدیداً تحلیل رفته بود. بنابراین ایران فاقد یک سازمان نظامی توانمند برای مقابله با ماشین جنگی عراق بود. از این میان دو عامل اساسی مانع فروپاشی نظام سیاسی کشور گردید.
اختلافات مرزی ایران و عراق به دوران حکومت سلسله صفوی در ایران و دولت عثمانی که عراق بخشی از خاک آن بوده است، باز می گردد و همیشه شاخص ترین مظهر اختلافات بین ایران و همسایه ی غربی او مسایل مربوط به حدود دو کشور بوده که همیشه سیاست تهران – استانبول و بعداً بغداد را توجیه می کرده و سایر مسایل را هر چند ریشه های عمیق داشته اند تحت الشعاع قرار می داده است.
تا دوران قاجاریه، حدود و ثغور دو کشور تعیین نشده بود – در آن هنگام برای نسختین بار تلاش هایی در این زمینه انجام شد؛ یعنی مسایل مرزی اساس اختلافات و شاخص روابط سیاسی ایرانی و عثمانی گردید. پس از تأسیس کشور عراق نیز، بار دیگر موضوع تعیین دقیق مرزهای دو کشور محور روابط سیاسی بوده و این مسأله همیشه باعث پیچیدگی روابط شده است. از جمله قراردادهایی که در مورد اختلافات ایران و عراق به ثبت رسیده استو آخرین و مهمترین آن بشمار می رفت قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر بود . یک ماه و نیم بعد از کنفرانس استانبول، در جریان کنفرانس سران عضو اوپک با میانجی گیری هواری بومدین – رهبر فقید الجزایر، ملاقاتی بین محمدرضا شاه و صدام حسین رؤسای وقت دو کشور صورت گرفت که نتیجه آن اعلامیه ی الجزیره بود. به موجب این اعلامیه دو کشور توافق کردند که مرزهای آبی خود را براساس خط تالوگ(۲) تعیین کنند و در مرزها نیز یک کنترل دقیق و مؤثر به منظور رفع هر گونه نفوذ که جنبه «خرابکارانه» داشته باشد، اعمال نمایندد.
به منظور اجرای اعلامیه الجزیره، وزرای امور خارجه ایران، عراق و الجزایر از تاریخ ۱۵ مارس تا ۱۳ ژوئن ۱۹۷۵، به ترتیب در تهران، بغداد، الجزیره و بغداد گرد آمدند. نتیجه ی این چهار نشست امضای «عهدنامه مربوط به مرز مشترک و حسن همجواری بین ایران و عراق» در ۱۳ ژوئن ۱۹۷۵، بود. این عهدنامه دارای ۳ پروتکل(۳) ضمیمه و یک الحاقیه به شرح زیر می باشد:
۱) پروتکل راجع به علامت گذاری مجدد سرزمینی بین ایران و عراق.
۲) پروتکل راجع به تعیین مرز در روخانه های بین ایران و عراق.
۳) الحاقیه مربوط به بند ۵ ماده ۶ عهدنامه.
۴) الحاقیه مربوط به بند ۵ ماده ۶ عهدنامه.
عهدنامه ی ۱۹۷۵، دارای ۴ موافقت نامه تکمیلی نیر هست که در ۲۶ دسامبر ۱۹۷۵، در بغداد به امضا رسید. این موافقت نامه ها عبارتند از:
- موافقت نامه راجع به مقررات مربوط به کشتیرانی در اروند رود.
- موافقت نامه راجع به استفاده از آب رودخانه های مرزی.
- موافقت نامه راجع به تعلیف احشام.
- و موافقت نامه راجع به کلانتران مرزی.
عهدنامه مذکور و۳ پروتکل منضم به آن و چهار موافقت نامه ی تکمیلی به تصویب قوه مقننه ی ایران و عراق رسیده است.
طی اجلاس سران کشورهای عضو اوپک که در الجزیره برگزار شد، با رعایت اصول احترام به تمامیت ارضی و تجاوز ناپذیری مرزها و عدم دخالت در امور داخلی، طرفین تصمیم گرفتند:
۱) مرزهای زمینی خود را بر اساس پروتکل قسطنطنیه مورخه ی ۱۹۱۳ و صورت جلسه های کمیسیون تعیین مرز مورخه ی ۱۹۱۴، تعیین کنند.
۲) مرزهای آبی خود را براساس خط تالوگ تعیین نمایند.
۳)با این کار دو کشور امنیت و اعتماد متقابل را در امتداد مرزهای مشترک خویش برقرار خواهند ساخت.
۴) دو طرف توافق کرده اند که مقررات فوق، عواملی تجربه ناپذیر جهت یک راه حل کلی بوده و نتیجتاً بدیهی است که نقض هر یک از مفاد موارد فوق، مغایر روحیه ی توافق الجزایر می باشد.
در جریان انعقاد قرارداد ۱۹۷۵ و مراحل مختلف آن، وزیر خارجه الجزیره به عنوان نماینده ی دولت مورد قبول طرفین شرکت داشت و اسناد را امضا می نمود.
روابط ایران و عراق که از سال ۱۹۷۵، بر مفاد قرارداد الجزایر متکی بود، با ظهور دولت جمهوری اسلامی ایران براساس احترام به «اصل وفای به عهد» ادامه یافت و دولت انقلابی ایران مفاد آن را دقیقاً رعایت کرد. پایبندی دولت جمهوری اسلامی ایران به عهدنامه ۱۹۷۵، تا این حد بود که حتی، پس از بمباران روستاهای مرزی ایران در تاریخ ۱۴/۳/۱۳۵۸، توسط جنگنده های عراق، دولت ایران بدون اقدام متقابل و به منظور کاهش تشنج، استاندار آذربایجان غربی را جهت مذاکره با استاندار سلیمانیه، به عراق اعزام کرد صدام حسین در سال ۱۳۵۹، اعلام داشت که «قرارداد مرزی یا مرزبندی مزبور در آب های شط العرب به نفع ایرانیان بوده است.»(۴)
وی در فروردین سال ۱۳۵۹، مطابق با آوریل ۱۹۸۰، طی مصاحبه ای که به وسیله خبرگزاری ها مخابره شد، برای توافق حالت خصمانه ایران و عراق سه شرط اعلام کرد:
۱) خروج بی قید و شرط ایران از جزایر تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی.
۲) بازگرداندن دنباله شط العرب به حالت قبل از ۱۹۷۵.
۳) به رسمیت شناختن عربی بودن خوزستان (با نام مجهول عربستان)
دستاویز دیگری که حکام عراق بر آن تأکید داشتند، مسأله الحاق قسمتی از خاک ایران یعنی استان خوزستان بود که چشم حکام بعث به آن دوخته شده و دیگری مساله ی عربی بودن سه جزیره ایرانی تنب بزرگ و تنب کوچک و ابوموسی بود.
صدام حسین در فروردین ۱۳۵۹ در شمال عراق، طی یک حمله ی شدید به مقامات جمهوری اسلامی ایران گفت:
«عراق آماده است با زور تمام اختلافات خود را با ایران حل کند!»
وی در اجلاس فوق العاده ی مجلس ملی عراق در تاریخ ۱۷ سپتامبر ۱۹۸۰ (۲۶/۶/۱۳۵۹) ضمن اعلام لغو یک جانبه عهدنامه ۱۹۷۵، الجزایر گفت:
«الغای عهدنامه مذکور، مصب(۵) شط العرب را به وضع قانونی آن قبل از قرارداد ۶ مارس ۱۹۷۵، باز می گرداند و بدین ترتیب رودخانه ی مذکور همان طور که در طول تاریخ نیز چنین بوده است، به عراق و اعراب تعلق می گیرد و عراق علیه هر کسی که بخواهد با این تصمیم قانونی و بر حق مخالفت ورزد با قدرت و توانایی تمام مقابله خواهد کرد.»
جنگ هشت ساله که با تحریک و حمایت همه جانبه استکبار جهانی، توسط رژیم بعثی عراق بر مردم ایران تحمیل شد، تنها محدود به خطوط مقدم جبهه ها نبود، بلکه تمام سرزمین اسلامی ما اعم از شهرها و روستاها را در برگرفت.
از آن جا که نظام جمهوی اسلامی در تعارض مستقیم با قدرت های سلطه گر قرار داشت، لذا از همان ابتدا با مقابله ی جدی آنان مواجه شد که به عنوان مثال: می توان به کودتاها عملیات های براندازی، درگیری های داخلی و شورش های محلی در قالب ادعای خودمختاری ها اشاره کرد.
در جریان یک مبارزه ی سیاسی در مقابل پناهندگی شاه به آمریکا، سفارت آمریکا در تهران به تصرف دانشجویان پیرو خط امام در آمد. این واقعه شکل جدیدی به رویارویی ایران با این قدرت استکباری بخشید، امریکا تاب چنین تحقیری را نداشت، لذا با حمله ی نظامی به طبس تلاش کرد این حقارت را جبران نماید لیکن به صورتی مفتضحانه شکست خورد. از این رو امریکا در یک بررسی منطقه ای جهت مهار گسترش انقلاب اسلامی و نیز جبران شکست های پی در پی خویش، ابتدا اقدام به تحریک اقتصادی و تسلیحاتی ایران نمود و سپس توسط رژیم بعثی عراق به عملیات نظامی علیه ایران پرداخت.
در عراق نیز صدام با روحیه ی قدرت طلبی و سلطه گری، حسن البکر را طی کودتایی از صحنه قدرت راند و با طمع رهبری جهان عرب و پر کردن خلأ قدرت در منطقه و به دست آوردن امتیازات از دست داده در قرارداد ۱۹۷۵، خود را به عنوان وسیله ای که غرب می تواند توسط او به اهداف سلطه گرانه اش دست یابد معرفی کرد. لذا در اولین اقدام به سرکوبی شیعیان عراق دستزد و هم زمان به بمب گذاری در تأسیسات نفتی ایران توسط گروه های ضد انقلاب مبادرت نمود. در عین حال جنگ تبلیغاتی شدیدی علیه ایران اسلامی آغاز کرد و در تلویزیون دولتی به بهانه بازپس گیری سه جزیره ی ابوموسی و تنب های بزرگ و کوچک، حملات مستقیم و غیرمستقیم تبلیغاتی را متوجه ایران کرد و سرانجام پس از یک دوره مذاکرات مسؤولین عراقی با مسؤولین آمریکایی و حضور برخی فرماندهان ارشد نظام شاه در عراق، وزارت امور خارجه آن کشور به صورت رسمی در ۲۶/۶/۵۹، طی یادداشتی قرارداد ۱۹۷۵، الجزایر را لغو نمود و ارتش عراق نیز در تاریخ ۳۱/۶/۱۳۵۹، حمله سراسری خود را آغاز کرد.
این امر در حالی صورت پذیرفت که امام خمینی قدس سره از ماه ها قبل از آغاز حمله عراق جهت آمادگی و افزایش توان نظامی ایران تلاش می نمودند.
ایشان در مورخه ۳۱ شهریور ۱۳۵۹، در پیامی به مناسبت باز شدن مدارس درباره ی آغاز جنگ تحمیلی فرمودند:
«این جنگ، جنگ با اسلام است به هواداری کفر و یک همچنین جنگی برخلاف رضای خداست. و خدای تبارک و تعالی نخواهد بخشید بر این کسانی که بر ضد اسلام قیام کنند به واسطه ی همراهی با کفر.» همچنین امام قدس سره اولین فرمان خود را درباره جنگ در تاریخ ۱/۷/۱۳۵۹، صادر فرمودند. ( ۱)
«بسم الله الرحمن الرحیم»
مطالب زیر ابلاغ می گردد:
۱) باید اطاعت از شورای فرماندهی بدون کوچکترین تخلف انجام گیرد و متخلفین با سرعت و قاطعیت باید تعیین و مجازات شوند.
۲) باید اشخاص و مقامات غیرمسؤول از دخالت در امر فرماندهی خودداری کند و فرمانده کل قوا به نمایندگی این جانب و شورای فرماندهی، مسؤول امور جنگی هستند.
۳) در شرایط فعلی اقدام دادگاه های ارتش در اموری که شورای فرماندهی صلاح نمی داند بدون اطلاع این جانب ممنوع اعلام می گردد.
۴)رادیو و تلویزیون موظفند اخباری را نقل کنند که صد در صد صحت آن ثابت می باشد و برای عدم اضطراب و تشویش اذهان، اخبار را از غیر منابع موثّق نقل ننمایند.
۵) نیروهای انتظامی موظف هستند، کسانی را که دست به شایعه سازی می زنند از هر قشر و گروهی که باشند، فوراً دستگیر و به دادگاه های انقلاب تسلیم و دادگاه های مذکور آنان را در حد ضد انقلابیون مجازات نمایند. مردم مبارز ایران موظف هستند، شایعه سازان را به دادگاه های انقلاب معرفی و با نیروهای انتظامی همکاری نمایند.
۶) روزنامه ها در وضع فعلی موظفند از نشر مقالات و اخباری که قوای مسلح را تضعیف می نماید، جداً خودداری نمایند که امروز تضعیف این قوا عملاً و شرعاً حرام و کمک به ضد انقلاب است. من کراراً از نیروهای مسلح عزیز پشتیبانی نموده ام و امروز که آنان در جبهه جنگ با صدام کافر هستند، تشکر می کنم و از زحمات آنان قدردانی می نمایم و از خداوند متعال توفیق و پیروزی برای آنان طلب می نمایم.
۷) اکیداً همه قشرهای ملت و ارگان های دولتی موظف شرعی هستند که دست از مخالفت های جزئی که دارند، بردارند و با مخالفت خود کمک به دشمنان اسلام ننمایند.
والسلام»
● فهرست برخی از کمکهای کویت و عربستان به عراق در طول جنگ تحمیلی
۱) در اوایل سال ۱۳۶۰ مطبوعات کویت گزارش دادند که کویت و عربستان قرار است یک وام شش میلیارد دلاری در اختیار عراق قرار دهند. سهم کویت از این مبلغ، دو و سهم عربستان چهار میلیارد دلار تعیین شده بود.
۲) هفت ماه پس از اعطای وام نخست کویت به عراق، در تاریخ ۱۹/۸/۱۳۶۰ گزارشی مبنی بر واگذاری یک اعتبار ۷/۴ میلیون دلاری از سوی کویت به دولت عراق منتشر شد.
۳)در تاریخ ۹/۱/۱۳۶۵ نیز واحد مرکزی خبر در تهران گزارش داد که دولت کویت در ادامه حمایت مالی‌اش از عراق، وامی به مبلغ هشت میلیون و ۹۰۰ هزار دینار کویتی به عراق خواهد پرداخت.
۴) کویت و عربستان توافق کردند که از سال ۱۹۸۰ عایدات صدور نفت از منطقه‌ی بی طرف (روزانه ۳۰۰ الی ۳۵۰ هزار بشکه) به حساب عراق ریخته شود. این توافقنامه تا سال ۱۹۸۶ اعتبار داشت و عراق درصدد تمدید آن برای یکسال دیگر بود.(۲) کمکهای اردن به عراق در طول جنگ تحمیلی اردن که از پس از پیروزی انقلاب اسلامی، روابطه حسنه‌ای با ایران نداشت، روابط بسیار نزدیکی با عراق برقرار کرده بود. پس از کنفرانس سران کشورهای عربی در بغداد و تونس، روابط بین عراق و اردن روز به روز نزدیکتر و عمیق‌تر شد؛ تا آنجا که ملک حسین صراحتا به نفع عراق و علیه ایران موضع‌گیری کرده و با کمکهای سیاسی، اقتصادی و نظامی فراوان‌اش از جمله اعطای وامهای چند میلیون دلاری به عراق، حمایت و پشتیبانی‌اش را از این کشور اعلام کرد. در طول جنگ هشت ساله بین ایران و عراق، تنها سیستم حمل و نقل به عراق از طریق اردن صورت می‌گرفت. در این چهارچوب شبکه‌ی حمل و نقل وسیعی بین دو کشور ایجاد شد و بندر عقبه این کشور برای حمل و نقل سلاح و تجهیزات نظامی سبک و سنگین در اختیار عراق قرار گرفت. به علاوه ملک حسین که نطامیان اردن را برای سرکوبی مردم مسلمان ایران به عراق گسیل داشته بود، در نطقی اظهار داشته بود: ”اگر ضرورت ایجاب کند نیروهای بیشتری را به عراق اعزام خواهیم کرد.“
● مقام معظم رهبری :
امروزه نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در بهترین وضعیت خود در طول چند سال گذشته است . ماهمهی وضعیتهای گوناگون در این نیرو را بدقت زیر مطالعه داشتهایم . برگهای زرین افتخارات گذشته این نیرو –تلاشهایی که کردید , شهدایی که دادید , مجاهدتهایی که نمودید - در کنار کارهای بالای امروز تان , در اختیار شماست . روحیه ها و کارییها خوب و عالی است و در آینده عالیتر خواهد شد
هفتم آذرماه ۱۳۵۹ در حالی که تنها ۶۸ روز از تجاوز ارتش بعث عراق به ایران می گذشت، ارتش ایران به عنوان تنها مدافع حریم ایران در آسمان و دریا و همچنین بزرگ ترین نیروی عمل کننده در زمین که تا آن روز حماسه های مختلفی را آفریده بودند، در صدد برآمدند تا برای همیشه از صادرات نفت عراق در خلیج فارس جلوگیری کنند. این مهم برعهده نیروی دریایی ایران گذارده شد و این نیرو درصدد برآمد تا با استفاده از امکانات خود دو اسکله البکر و الامیه که عمده صادرات نفت عراق از آنجا انجام می شد را برای همیشه نابود کند و در این راه از عقابان تیز پرواز نیروی هوایی ارتش نیز کمک های لازم را دریافت می کرد. پایگاه دوم دریایی بوشهر به همراه پایگاه ششم شکاری مستقر در این شهر یکی از بزرگ ترین و در عین حال غرورآفرین ترین عملیات های دریایی جنگ تحمیلی را انجام دادند به گونه ای که پس از پایان آن هیچ اثری از نیروی دریایی عراق برجای نمانده بود و نیروی دریایی ایران تا پایان جنگ، علی رغم کمک های بی دریغ بلوک شرق و غرب به عراق همچنان به کار خود ادامه داد. نیروی دریایی ایران که پیش از انقلاب به یک گروه رزمی از ناوچه های ساخت فرانسه مجهز شده بود در این زمان مهم ترین نیرو در خلیج فارس و دریای عمان به شمار می رفت و علی رغم وجود برخی از مشکلات ناشی از وقوع انقلاب همچنان آمادگی رزمی قابل توجه خود را حفظ کرده بود. روز ششم آذرماه اولین موج حمله نیروی دریایی ایران به اسکله های البکر و الامیه آغاز شد که در نتیجه آن ۱۰ عراقی کشته و ۱۰ تن دیگر زخمی شدند. ناوچه قهرمان پیکان در عملیاتی بنام مروارید در حالی روز ششم آذرماه را در نزدیکی این دو اسکله لنگر انداخت تا روز هفتم آذرماه حماسه جاوید خود را شکل دهد. در این عملیات که از ساعت ۸ صبح روز ۷ آذرماه شروع شد و تا ساعت ۱۵:۳۰ ادامه داشت، ۶ فروند ناوچه عراقی ( ۴ فروند ناوچه پیشرفته اوزا و ۲ فروند اژدرافکن) غرق، ۳ فروند جنگنده میگ سرنگون، اسکله های البکر و الامیه توسط تکاوران دریایی ایران نابود شده و ده ها تن از افراد یگان دریایی ارتش عراق کشته و زخمی شدند. دامنه این عملیات تا آنجا بود که نیروی دریایی عراق برای همیشه حضورش را در خلیج فارس از دست داد و تا روزهای بعد اجساد سربازان عراقی را از آب های خلیج فارس می گرفتند. در این عملیات در حالی که ناوچه قهرمان پیکان به مدت دو روز بی امان جنگیده بود و دیگر مهماتی برای ادامه جنگ نداشت مورد هدف موشک های عراقی قرارگرفت و خدمه آن به شهادت رسیدند تا به این ترتیب برگ زرین دیگری از حماسه ارتش ایران در جنگ هشت ساله رقم بخورد.
● عملیات مروارید
پرسنل نیروی دریایی در دوران دفاع مقدس حماسه های بزرگ آفریدند. دشمن بعثی با بسیج کامل نیروی دریای و هوایی خود از پایانه های صدور نفت «البکر» و «الامیه» مراقبت می کرد. علی رغم چنین حالتی، سپید جامگان نیروی دریایی در ششم آذر ۱۳۵۹، به این سکوها تاختند و با همکاری تیزپروازان نیروی هوایی ارتش، ضمن وارد آوردن ضربات کوبنده بر پیکره ی نیروی دریایی و هوایی دشمن، بیش از دو سوم این پایانه ها را منهدم کرده و پرچم پرافتخار جمهوری اسلامی ایران را بر مرتفع ترین دکل این پایانه ها به اهتزاز در آوردند.
پایانه های نفتی البکر و الامیه از بزرگترین مراکز صدور نفت است که در شمال خلیج فارس، در دهانه ی خور عبدالله، نزدیک جزیره بوبیان کویت قرار گرفته و از شاهرگ های حیاتی اقتصاد عراق از طریق. دریا به حساب می آید
در این نبرد دریایی سخت، دو فروند ناوچه ی موشک انداز از نوع «اوزا» و ۱۳ فروند از هواپیماهای جنگنده ی دشمن به قعر آب های خلیج فارس فرستاده شد. به علاوه تعدادی از تکاوران دریایی عراق کشته و تعدادی نیز به اسارت در آمدند.
دشمن بعثی برای جبران این شکست ها در شب هفتم آذر ۱۳۵۹، با اعزام تعدادی شناور جنگی از طریق بندر نظامی «ام القصر» در خور عبدالله، سعی در باز پس گیری پایانه ها کرد که در این مصاف، ۱ فروند از شناورهای عراقی غرق و ۲ فروند صدمه دیده و بقیه از صحنه ی عملیات گریخته و به ام القصر بازگشتند.
در سپیده دم هفتم آذر ۱۳۵۹، دشمن با تمام قوا از هوا و دریا با برخورداری از پشتیبانی لجستیکی و اطلاعاتی کشورهای منطقه و آواکس ها و ماهواره های کشورهای استکباری و یاری گرفتن از تأسیسات نظامی ساحلی کشورهای نزدیک صحنه ی عملیات، بار دیگر در صدد باز پس گیری این پایانه ها برآمد. اما در یک مصاف نابرابر ناوچه ی پیکان به تنهایی توانست تعداد دیگری از کشتی ها و هواپیماهای عراقی را از صحنه ی عملیات خارج کند.
سرانجام پس از ساعت ها نبرد بی امان، هنگام ظهر ۷ آذر ۱۳۵۹، در حالی که دلاورمردان آخرین گلوله های خود را به سوی دشمن نشانه می رفتند، ناوچه ی پیکان مورد اصابت چند موشک قرار گرفت و با پرسنل شجاع خود در شمال خلیج فارس، در دل آبهای گرم و نیلگون آن جای گرفت و صفحه ی زرین دیگری بر تاریخ نبردهای دریایی کشور افزوده شد و نتیجه ی این مصاف، انهدام بزرگترین پایانه های صدور نفت منطقه و از کار انداختن بیش از ۵۰% از توان رزمی نیروی دریایی عراق، بود.
این نبرد آنچنان در روحیه ی افراد دریایی دشمن اثر گذاشت که تا پایان جنگ حرکت چندان مهمی در دریا از آنها مشاهده نگردید. و فعالیت دریایی دشمن، با استفاده از هواپیماها و تجهیزات اهدایی از شرق و غرب، از جمله میراژها و سوپر اتانداردها، محدود به حمله ی ناجوانمردانه علیه هدف های غیر نظامی و بی دفاع کشتی های تجاری و نفتکش ها شده بود.
جان برکفان دریایی با اجرای عملیات های مختلف در آب ها، سواحل و بنادر کشور به ندای هم رزمان شهید خود پاسخ مثبت دادند و تا پایان دفاع، بنادر و خطوط کشتیرانی و جریان صدور نفت را باز نگه داشته و از آب های سرزمینی و سواحل و جزایر کشور به خوبی دفاع کردند.
● نقش نیروی دریایی در مقابله با تهدیدات خارجی
نقش قدرت دریایی جمهوری اسلامی ایران به عنوان خط مقدم استراتژی دفاعی و نظامی ی باشد که خاصه در تدابیر و بیانات مقام معظم رهبری، این مسئله به خوبی تبیین شده و به عنوان یک سیاست دفاعی و استراتژی نظامی، مد نظر قرار گرفته است. ایشان در بخشی از بیانات و تدابیر خویش می فرمایند: «هم اکنون که چهار گوشه کشور را از نظر تهدید مورد بررسی قرار می دهیم، دریا در اولویت اول قرار دارد.» و یا در جای دیگری می فرمایند: «اینجا (خلیج فارس) یک منطقه عملیاتی است، دایم دارد ناو اینجا عبور می کند. تهدید، تهدید صددرصد بالقوه نیست، بالقوه شبیه بالفعل است، ما باید با امکانات خودمان بهترین استفاده را بکنیم.»
جایگاه خلیج فارس و نقش آن در حیات جمهوری اسلامی ایران، زمانی ارزش خود را بیشترنشان می دهد که توجه شود که اقتصاد ایران تا میزان ۸۰ درصد به خلیج فارس و تنگه هرمز وابسته است. نه تنها حیات اقتصادی ایران که حیات اقتصادی همه کشورهای منطقه و اقتصادهای دنیای صنعتی (اعم از شرق و غرب) به آن وابسته است.
همچنین نقش و جایگاه قدرت دریایی کشور زمانی بهتر خود را نشان می دهد که بدانیم جمهوری اسلامی ایران دارای حدود ۲۰۴۵ کیلومتر مرز دریایی در جنوب (حدود ۲/۲۷ درصد کل مرزهای کشور) و در مجموع ۷۹۵ کیلومتر مرز دریایی در شمال (۵/۸ درصد کل مرزهای کشور)، ۸۸ کیلومتر مرز باتلاقی (حدود یک درصد کل مرزهای کشور و ۱۸۳۰ کیلومتر مرز رودخانه ای (۷/۲۰ درصد کل مرزهای کشور) و در مجموع ۲۷۹۵ کیلومتر (۷/۳۱ درصد کل مرزهای کشور) مرز دریایی و ۱۹۱۸ کیلومتر (۷/۲۱ درصد کل مرزهای کشور) مرز باتلاقی، دریاچه ای و رودخانه ای است و لذا از جمله کشورهایی است که دارای چهار ارزش ژئوپلیتیکی همزمان و مکمل است:
۱ ) موقعیت بری منحصر به فرد (به دلیل قرار گرفتن در کانون هارتلند خلیج فارس
۲ ) موقعیت ساحلی منحصر به فرد (به دلیل دارا بودن سواحل طولانی
۳ ) موقعیت گذرگاهی منحصر به فرد (به دلیل همجواری با تنگه هرمز و قابلیت کنترل آن
۴ ) موقعیت استراتژیک (یا ژئواستراتژیک) به دلیل جایگاه جهانی خود در استراتژی های امنیتی و نظامی منطقه ای و جهانی.
به خاطر وجود همین مشخصات منحصر به فرد است که ایران باید دارای قدرت دریایی (و نیروی دریایی قوی) در ابعاد نظامی و غیرنظامی باشد. زیرا علاوه بر طولانی بودن سواحل کشور، عوامل بسیار دیگری وجود دارند که ایران را به عنوان یک قدرت بحری بالقوه درآورده اند و مسئله مهم این است که آن را به حالت بالفعل درآورد.
موقعیت ممتاز جهانی، شکاف عمیق نظام سیاسی با نظام های سلطه جوی غربی، وابستگی وسیع حیات ملی به منطقه خلیج فارس، نگرانی های کنونی و آینده نسبت به امنیت و ثبات کشور و منطقه، وجود انواع تنش ها در محیط امنیتی پیرامونی، حضور گسترده غرب و خاصه آمریکا در آب های منطقه خلیج فارس و سواحل جنوبی و جنوب غربی آن و بسیاری دیگر از مسائل مهم وجود دارد که ایران را به سمت تشکیل یک قدرت دریایی سوق می دهد. این قدرت دریایی باید متکی بر دو بال نظامی و غیرنظامی بوده و بتواند منافع ملی کشور در صحنه دریا را محافظت نماید. این نیرو باید بتواند ماموریت های زیر را در عرصه اهداف و منافع ملی کشور در مرزهای دریایی جنوب، انجام دهد:
الف) نمایش اقتدار و حضور (به منظورهای بازدارندگی و دفاعی
ب) کسب آمادگی و ارتقای توان رزم (به منظور توسعه و تقویت روزافزون اقتدار دریایی
پ) آمایش و گسترش (به منظور پوشش موقعیت های آسیب پذیر و یا افزایش صحنه حضور
ت) دکترینال و استراتژی (به منظور توسعه مفاهیم در حوزه مبانی نظری که زیربنای طرح ها و برنامه های اجرایی نیرو هستند. نظیر دکترین، استراتژی، طرح ها، تاکتیک ها و تکنیک ها
ج) آموزش و پرورش (به منظور توسعه نیروی انسانی
ایفای چنین ماموریت های مهمی در عرصه خلیج فارس که صحنه حضور پرتنش دریایی و گسترده کشورهای متعدد غربی (خاصه آمریکایی ها) است، ایجاب می کند که اولا کشور و نیروهای مسلح باید به قدرت دریایی اهمیت و توجه فوق العاده ای مبذول نمایند. ثانیا نیروی دریایی ایران باید از فرصت های موجود، برای تقویت، توسعه و افزایش توانایی های عملیاتی خود، حداکثر استفاده را بنماید. ثالثا پایش تهدید دشمن در ابعاد مختلف، به صورت جدی مورد توجه قرار گرفته و از اقدامات کوچک و بزرگ آنها، غفلتی صورت نگیرد
سفارشات و اوامر مقام معظم رهبری و فرماندهی کل قوا در خصوص نیروی مقدس دریایی
۱)شما رزمندگان ارتش جمهوری اسلامی ایران در این امر ( پاسداری از دریا و حقوق دریایی ملت ایران ) مسوولیت عمده را به عهده دارید ؛ بنابراین باید روز به روز قویتر و کارامد تر شوید .
۲)تکیه بیشتر باید بر خود , بر ابتکار خود , بر ثروت خود , بر قدرت دستان پرهنر خود و مغزهای فعال و پر ابتکار خود باشد . در همه بخشها این را یک دستور کلی به حساب بیاورید و بر اساس آن برنامه ریزی کنید .
۳) مساله ی سازندگی و نگهداری و بازسازی ابزارها و شناور ها , یکی از آن نکات بسیار مهم است . من لازم می دانم که از مسولان کارخانجات نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بخصوص از آن دستها و دلهای گرم و با ایمانی که نسبت به نسبت به بازسازی ناوشکن سبلان , تلاش شبانه روزی و موفق کردند تشکر کنم . این تلاشها را افزایش بدهید و مضاف کنید . از این امکانات , به نفع این بزرگ و شجاع و این کشور عزیز و نظام مقدس جمهوری اسلامی , حداکثر استفاده را بکنند .
۴) امروز ما بطور آشکار و اعلام شده , جنگی علیه خودمان سراغ نداریم ؛ اما تهدید هایی هست که هوشیاری و آمادگی ما را ایجاب می کند .
۵) خدا را فراموش نکنید . دل را با منبع غیبی قدرت , یعنی سرچشمه فیاض وجود , یعنی خدای بزرگ مرتبط و متصل نگهدارید .
۶) آمادگیهای نیروهای مسلح حایز کمال اهمیت است . در این منطقه , نیروهای دریایی ما... این هماهنگی و همکاری و همدلی را روز به روز افزایش بدهند .
۷)نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران , با تجهیزات متنوع و سنگین , کارهای محوری را بر عهده دارد و باید با گرداوری همه ی امکانات و حفظ آنچه که هست و نیز تلاش روز افزون , قدرت مقابله خودش را بالا ببرد .
۸) هر حرکت و اقدام شجاعانه و آگاهانه ی شما , یک حرکت مورد رضای الهی و عبادت است . برایشما جوانهای مومن , حضور در صفوف نیروهای مسلح و ایجاد آمادگیهای لازم روز افزون می تواند به عنوان یک عمل عبادی به حساب آید ؛ مراقب باشید این عمل عبادی با نیکوترین شکل صورت گیرد .
۹)در این سه جهت ( دین و اخلاق , استقلال , کارایی ) بازسازی و حرکت کنید . هر کاری می خواهید بکنید , اینسه رکن اصلی رادر حرکت خودتان در نظر داشته باشید .
باید پیشرو باشید و حضورتان حضور نظامی پارسا گونه باشد
۱۰) نیروهای مسلح در دورانی که جنگ ندارند با ید به کار سازندگی کشور کمک کنند .

مهدی فرخ پور
- روزنامه جمهوری اسلامی – دوشنبه ۳۱ شهریور ۱۳۷۶ – شماره ۵۲۹۹.
جمهوری اسلامی – شماره ۵۳۰ – اول مهر ۱۳۷۶.
سلامی حسین، استراتژی دفاعی سپاه پاسداران، ۱۳۷۵.