رقابت پنهان رایس و بیکر

كاندولیزا رایس وزیر امور خارجه آمریكا در دوره گذشته تلاش داشت كه راهبرد و سیاست جدیدی با هدف یافتن راه حل برای قضایا و مشكلات موجود در خاورمیانه كه خطری جدی برای منابع حیاتی و راهبردی آمریكا دارد، وضع نماید تا اینكه دستكم بتواند در این مقطع و یا در مقاطع آینده به بهترین شیوه تعامل كه نهایتاً به یافتن راه حل بسیار مناسبی بینجامد، دست یابد.
مهم ترین این قضایا، مسأله عراق و اشغال نظامی آن توسط آمریكا و افزایش تهاجم به نیروهای آمریكایی در عراق و آغاز جنگ داخلی میان شهروندان شیعه و سنی، می باشند.هدف نهایی این راهبرد، یافتن راهی برای خروج آمریكاییها از عراق است بدون اینكه نشان دهند در عراق شكست خورده اند.
در غیر اینصورت بنابه گفته آمریكاییها، آنها با دمهایی كه میان پاهایشان قرار گرفته از عراق با شرمساری خارج خواهند شد. ولی این تلاشها با استناد به اطلاعات دریافت شده از سوی منابع دیپلماتیك غربی و همچنین به رغم مذاكرات بسیار جدی كه رایس در سفر قبلی خود به خاورمیانه به انجام رسانده، نمی توانند برای واشنگتن، موفقیت بار باشند؛ زیرا مسوولان بلندپایه عربستان سعودی، آشكارا به آمریكاییها اعلام كردند كه آنها نمی توانند در مورد ۳ مسأله بسیار مهم و حساس منطقه خاورمیانه كه عراق، ایران هسته ای و جنبش اسلامی و اصولگرای حماس باشند تا پیش از اعلام نتایج انتخابات میاندوره ای كنگره، اعلام نظر كنند.
اصولاً یكی از اهداف بسیار مهم سفر پیشین رایس به خاورمیانه، جلب نظر كشورهای منطقه عربی و به كارگیری آنها برای پیروزی در انتخابات میان دوره ای كنگره بوده است زیرا همه داده ها حاكی از احتمال شكست بوش و حزب جمهوریخواه است.كشور پادشاهی عربستان سعودی و دیگر كشورهای مورد وثوق آمریكا در خاورمیانه دریافته اند كه پایبندی آمریكا نسبت به آنها در حال كاهش است. از دید عربستان سعودی و دیگر كشورهای عربی بهترین راه حل، انتظار كشیدن اعلام نتایج انتخابات میاندوره ای آمریكاست زیرا آنها پس از اعلام نتایج است كه می توانند پای بندی بوش را بسنجند.
گفتنی است كه موضع مصر نیز با عربستان سعودی یكسان است. در مورد موضوع فلسطین نیز باید گفت كه شكست رایس كاملاً روشن بود زیرا دولت «حماس» شرطهای جامعه جهانی مبنی بر احیای روند صلح با اسراییل كه به رسمیت شناخته شدن كشور عبری و محكوم كردن خشونت و پذیرش توافق نامه های امضا شده سازمان آزادیبخش فلسطین و اسراییل از بندهای اصلی آن است را اصلاً نپذیرفته است.
بدین ترتیب شكست میانجیگری اخیر قطر میان «حماس» و تشكیلات خودگردان فلسطین (جنبش فتح)، اعلام می گردد. نكته مهم دیگری كه باید لحاظ شود این است كه دولت اسراییل پس از شكست اخیر خود در لبنان دیگر به خروج یكجانبه از كرانه باختری فكر نمی كند.اسراییل با تشویق بوش می خواهد با تشكیلات خودگردان فلسطین و شخص محمود عباس به توافق برسد ولی موفقیت در این راه با توجه به ضعف اسراییل و تشكیلات خودگردان و قدرتمندی «حماس» برای ناكارآمد كردن قضایا و كشانده، ملت فلسطین به یك جنگ داخلی كه كل منطقه را به آشوب خواهد كشاند، با دشواریهای زیادی روبروست.
حال این پرسش مطرح می شود كه جورج بوش پس از برگزاری انتخابات میاندوره ای كنگره كه قرار است در هفتم نوامبر آینده برگزار شود برای راضی ساختن كشورهای هم پیمان عرب خود در منطقه و حل ۳ مشكل اساسی یاد شده در فوق كه عراق و ایران و فلسطین باشند، چه اقداماتی خواهد كرد؟شایعات در درون دولت آمریكا بسیار زیاد شده است و صحبت از آن است كه بوش پس از برگزاری انتخابات، دونالدرامسفیلد وزیر دفاع خود را بركنار خواهد كرد و به جای او جیمزبیكر كه از سوی كنگره مسوول تهیه گزارشی دقیق در مورد وضعیت عراق شده و نزد بوش نیز جایگاه ویژه ای یافته است، پست وزارت دفاع را اشغال خواهد كرد.
شایعات دیگری نیز رواج یافته است. از جمله آنها می توان این مورد را یادآور شد كه جیمزبیكر راهبرد جدیدی را مطرح خواهد ساخت كه بوش را برای برخورد با مشكلات خاورمیانه، كمك خواهد كرد.پرسشی كه از سوی منابع آمریكایی و منابع آگاه دیپلماتهای غربی مطرح می شود این است كه: دیك چنی معاون رییس جمهور آمریكا نسبت به بركناری دونالدرامسفیلد و حتی بركناری خودش چه واكنشی نشان خواهد داد خصوصاً اینكه او با هماهنگی كامل با رامسفیلد طی مدت شش سال نه فقط در خاورمیانه كه در بیشتر مناطق جهان، راهبردهایی پیاده كرده است كه هرگز موفقیتی درپی نداشته اند.
برای این پرسش پاسخ روشنی وجود ندارد ولی همان منابع می گویند اگر دموكراتها بتوانند پیروزی بزرگی علیه بوش و حزبش محقق سازند و دیگر اینكه او از راهبرد جیمزبیكر مطمئن شود، بی شك معاون خود را بركنار خواهد كرد.بدین ترتیب می توان امیدوار شد كه بوش برای خود معاون جدید و برای وزارتخانه های خود معاونان شایسته تری برگزیند كه بتواند حزبش را در انتخابات ریاست جمهوری پاییز ۲۰۰۸ به خوبی رهبری كند.
بی شك، می توان در این میان نوعی از رقابت پنهان میان جیمزبیكر و كاندولیزارایس را احساس كرد وشاید این نتیجه گیری، صائب نیز باشد ولی به هرحال حتی باوجود رقابت پنهان میان آن دو، همكاری دوجانبه نیز دور از انتظار نخواهد بود. زیرا رایس همچنان یار نزدیك بوش باقی خواهد ماند ولی جیمزبیكر نیز فردی قدرتمند شناخته خواهد شد زیرا او می تواند بوش را متقاعد سازد كه اگر خواستار حفظ منافع آمریكا باشد باید از اتخاذ مواضع غیر مرغوب دوری گزیند.

منبع: النهار چاپ لبنان

منبع : روزنامه ابرار