تحول فردی

هر انسانی که پا به جهان هستی می گذارد، دارای حق حیات است؛ حق حیات، حقی فطری، ذاتی و طبیعی است و اگر آفرینش عالم را ناشی از اراده آگاهانه خــــداوند بدانیم، هیچ کس جز او نمی تواند این حق را از انسان سلب کند.
انسانها برای احقاق و پاسداشت این حق است که کار و تلاش می کنند و با ثمره آن حیات خود را تضمین و زندگی را آنگونه که می خواهند سامان می بخشند. از این منظر، انسان موجودی اقتصادی است که ساحت معیشتی او بر سایر ساحتها تقدم و برتری دارد.
انسان اقتصادی در جستجوی رفاه و آسایش، به صحنه جامعه و کسب و کار می آید. صحنه ای که ویژگیها و خصوصیات آن دایماً درحال تغییر است و در قسمت گذشته این مجموعه، برخی از جنبه های این تغییر برشمرده شد. مراوده با محیطی متغیر، مستلزم تغییرات شخصی است. این تغییرات برای بقا و حفظ کارآمدی انسان در ساماندهی مطلوب حیات خویش ضروری است.
مازلو (MASLOW) روانشناس نامدار آمریکایی نیز، انسان را موجودی دانسته که به لحاظ روانشناختی، میل به پیشرفت و انجام بهتر امـور دارد. می توان گفت که در اینجا رابطه ای دوسویه بین انسان و محیط برقرار است:
انسانها تغییر و پیشرفت می کنند و با تغییر خود، محیط را تغییر می دهند؛ تغییر آنچه در اطراف انســـــان است،‌مسایلی را برای او به وجود می آورد و انســــان در برخورد و حل و فصل این مسایل، مجدداً تغییر می کند
تغییر شخصی مستلزم رها کردن امور و دلبستگی هایی است که اکنون دیگر مناسب نیستند. این وانهادن، بخش دردناک فرایند تغییر است؛ ولی اگر به موقع و درست انجام شود، مابه ازا و جانشینی مطلوب تر دارد. به همین خاطر همه تغییرات را دوست دارند، و در عین حال از آن می ترسند
در فرایند تغییر، همواره عادتها، انگاره ها، موقعیتهـــــا و به طورکل داشته هایی را رها می کنیم تــــــــا به دستاوردهایی بهتر و ارضا کننده تر برسیم. فرایند تغییر با حس کردن وضعیتی نامنـــــاسب و ناراحت کننده آغاز می شود. در این حال معمولاً انسان وضعیت مطلوب را در ذهن خویش تصور می کند و اراده خود را در رسیدن به آن قرار می دهد. هیچ تغییری بدون اقدام میسر نیست، لذا مرحله بعدی تغییر، تلاش عملی است که اگر با موفقیت صورت گیرد، تغییر شخصی به انجام رسیده است.
حتی اگر در وضعیتی ناخوشایند نباشیم، می توانیم برای بهتر شدن تغییر کنیم. مثلاً اگرچه از موقعیت خود به عنوان یک کارمند ساده راضی هستیم، ولی می توانیم با تغییراتی به موقعیت مدیر ارتقا یابیم و یا از یک مدیر به رهبر تبدیل شویم.
متاسفانه فرایند تغییر شخصی همواره با موفقیت اجرا نمی شود. در این مسیر، معمولاً اشتباهات و تصورات غلطی وجود دارد که معروفترین آنها بدین شرح است:
▪ تغییر من وابسته به دیگران است:
تغییر را دوست داریم، اما اجازه و محرک آن دردست دیگری یا دیگران می انگاریم؛
▪ تفکر منفی نسبت به تغییر وجود دارد:
رسیدن به آن چیــــزی را که دوست داریم، غیرممکن می دانیم؛
▪ تغییرات انبوه به جای تغییر منفرد:
به طور همزمان، انبوهی از موارد را برای تغییر انتخاب و اجرا می کنیم؛
تصور مبهم از آنچه باید تغییر کند: درباره تغییر کلی گویی می کنیم و آن را غیرقابل سنجش تعریف می کنیم؛
▪ سپردن تغییر به فرصتهای آینده:
ادعا می کنیم که الان آمادگی اش را نداریم و تغییر را به فردا موکول می کنیم.
خوشبختانه در مقابل این بازدارنده ها و عوامل شکست، نکات راهنمایی نیز وجود دارد:
- می توان حوزه مشخص و محدودی را برای تغییر، شناسایی و انتخاب کرد؛
- الگــــوهای جدید فکری و رفتاری را باید به طور شفاف تعریف کرد که مصداق تغییر هستند؛
- از همین امروز باید آغاز کرد؛
- تغییر خود را نظارت و ارزیابی کرد و از پیشرفت آن مطمئن شد؛
- به خود،‌ بابت تغییرات مثبت، پاداش مناسب داد
● حق حیات
گفتیم که اولی ترین حق انسان، حق حیات است و انسانها برای حیات بهتر و مطلوب تر است که خود و جوامع خود را تغییر می دهند؛ بدین طریق که در گذر زمان، سازگاری خویش را با عالم بیرون افزایش داده، بر تسلط خود بر آن می افزایند. اما آیا حق حیات، تکلیف نیز هست؟ یعنی انسانها مکلف به تغییر و تلاش برای حیات بهتر هستند؟ یا آنکه تغییر نکردن نیز حق مردم است؟
● تغییرات اجتماعی
در جامعه شناسی، رویکردهای نظری متفاوتی برای تبیین و معنابخشی به تغییرات اجتماعی وجود دارد. یک سوال مطرح در تغییر اجتماعی چنین است: ما تا چه اندازه کنشگران انسانی خلاق هستیم و شرایط زندگی خود را فعالانه تغییر می دهیم. یا به عکس؛ چه میزان از تغییرات ما و به طورکلی آنچه انجام می دهیم نتیجه نیروهای اجتماعی خارج از کنترل ماست؟ این مسئله همواره میان جامعه شناسان مورداختلاف بوده است. برخی بر کنش فردی تاکید دارند و می گویند تغییرات ما، مخلوق تغییرات جامعه نیست، بلکه خالق آن است و برخی نظریه ها، نهادهای اجتماعی را محدودکننده و مقدم بر رفتار ما می دانند. در گذشته و اطراف خود تامل کنید؛ و باتوجه به اطلاعاتتان در این باره، تصمیم بگیرید که کدام موضع نسبتاً صحیح تر است.

ترجمه و تنظیم: هدی طالبی، سیدکیانوش کلانتر

منبع : کلوب