عادی- بیمارگونه

▪ عادی normal: در زندگی اجتماعی، پدیده های عادی معمولاً باثبات ترین و بادوام ترین پدیده ها هستند و بیشترین عمر و استمرار را دارند. البته این به آن معنا نیست كه پدیده های عادی، لزوماً خوب و مطلوبند؛ مثلاً بسیاری از نگرش ها، نژادپرستانه و زیان بخش اند، اما استمرار آنها موجب می شود عادی به نظر برسند.
▪ بیمارگونه :pathological پدیده های بیمارگونه معمولاً ناپایدار ترین و گذراترین پدیده ها در جامعه هستند. این به آن معنا نیست كه این پدیده ها، مرض اند، بلكه منظور آن است كه تاثیر با دوامی برساختار اجتماعی ندارند. بنابراین، بیمارگونه بودن آنها ناشی از بی ثباتی شان است.
● مفاهیم مرتبط
▪ عضویت membership: جامعه شناسان برای اشاره به تعلق به یك جامعه، گروه یا فرهنگ از واژه عضویت استفاده می كنند. این تعلق به این معنا است كه فردِ عضو، از تمام قواعد و انتظاراتی كه آن گروه را یكپارچه نگاه می دارد آگاهی دارد. بنابراین برای به عضویت درآمدن، رشدِ طبیعی كافی نیست و یادگیری اجتماعی نیز لازم است.
▪ برساخته اجتماعی :social construction نظریه اجتماعی نسبتاً متاخری است كه از پدیدارشناسی نشأت می گیرد. این نظریه مدعی است پدیده های اجتماعی مطابق زمان و مكانی كه در آن قرار دارند، شكل می گیرند، بنابراین معنای پدیده های اجتماعی را باید از زیرمتنِ (context) اجتماعی آنها استخراج كنیم. مثلاً كودك آزاری همیشه وجود داشته است، ولی برای فهم این كه چرا امروزه به آن توجه بیشتری می شود، باید به زمینه اجتماعی این پدیده رجوع كنیم.
▪ داغ ننگ :stigma این مفهوم از طریق آثار اروینگ گافمن وارد جامعه شناسی شد. او مبدع این اندیشه بود كه برخی انسان ها شخصیت هایی تباه شده دارند. معلولیت، نیازهای خاص، نقص عضو و عدم توانایی هایی كه برخی افراد گرفتار آنند، همچون داغ ننگی است كه شخصیت آنها را تباه می كند. بنابراین هر چیزی كه مانعِ ادغام كامل شخص در جمع شود، داغ ننگ است.
▪ انحراف :deviance به رفتاری گفته می شود كه قواعد عادی و معمول را زیر پا می گذارد. معمولاً در جوامع، قاعده شكنان را جریمه و مجازات می كنند و در نتیجه، ویژگی های معمول جامعه حفظ می شود. منحرفان گروه ثابتی نیستند. اگر تاریخ را مرور كنیم، خواهیم دید كه در یك جامعه خاص برخی از اعمالی كه در دوره ای جرم محسوب می شدند (مثل همجنس گرایی) در دوره ای دیگر جرم انگاشته نمی شوند. بین جوامع مختلف نیز تفاوت هایی در مصادیق انحرافات (مثل نوشیدن ماری جوانا) وجود دارد.
▪ نظارت و مراقبت :surveillance این مفهوم از طریق آثار میشل فوكو وارد نظریه اجتماعی شد. معنای آن این است كه در جامعه مدرن، قدرت از طریق استراتژی هایی كه ما برای زیر نظر داشتن رفتار یكدیگر ایجاد كرده ایم و همچنین از طریق راه های اجتماعی- روان شناختی مثل حس گناه و شرم كه ما از طریق آنها خود را زیر نظر می گیریم، اِعمال می شود.

كلیو سیل
حمیدرضا جلائی پور

منبع : روزنامه شرق