راهکارهای رونق بخش کشاورزی

یکی از سیاست های بنیادین و اصولی امام خمینی(ره) توجه خاص به موضوع کشاورزی به عنوان یکی از اصلی ترین محورهای توسعه بوده است. به طوری که در همان اوایل انقلاب در یکی از سخنرانی های خود خطاب به مردم فرمودند: «عمده چیزی که در ایران، خاصیتی که در ایران بود کشاورزی بود. کشاورزی ایران غنی بود و محصولاتش زائد بود بر آن مقداری که احتیاج داشت و باید صادرکننده باشد و ما امروز واردکننده هستیم و هرچه داریم باید از غیر، از خارج بیاوریم مراتع ما را، مراتعی که بسیار مراتع عالی است، به غیر داده اند...»
اهمیت این موضوع آنگاه ملموس و روشن می گردد که بدانیم: کشاورزی یکی از موضوعات و مسائلی است که نه تنها کمترین وابستگی را به خارج از کشور دارد بلکه ضمن ایجاد اشتغال به عنوان تأمین کننده ابتدایی ترین و ضروری ترین نیاز هر جامعه و فرد یعنی غذا و حتی تا حدودی پوشاک و مسکن می تواند نقش کلیدی در رفع نیازهای اساسی جامعه به ویژه در مواقع بحرانی و تحریم های جهانی را ایفا نماید.
البته ذکر این نکته به آن معنی نیست که پس از رحلت حضرت امام(ره) موضوع کشاورزی به فراموشی سپرده شده است بلکه هم اینک نیز مسئولین امر به خصوص مقام معظم رهبری بر اهمیت این موضوع تأکید دارند به طوری که در سخنرانی اخیرشان در جمع اعضای هیئت دولت در مورخ ۸۰.۶.۵ فرمودند: «من امروز به آن نکته ای که به ایشان (آقای خاتمی) عرض کردم. مسئله کشاورزی را اضافه می کنم... ما در مواد اصلی غذایی کشور یعنی گندم و برنج و احتمالا روغن خودکفا شویم... ما باید مشکل گندم را از دوش وزارت بازرگانی برداریم و روی دوش کشاورز خودمان و وزارت جهاد کشاورزی بگذاریم.» اما به نظر می رسد کم توجهی برنامه ریزان و مجریان امر کشاورزی طی سال های گذشته سبب گردیده تا فاصله زیادی بین توسعه کشاورزی با توسعه صنعتی، سیاسی و... ایجاد گردد.
درحالی که به همان میزان که کشور به توسعه سیاسی، صنعتی و... نیاز دارد بلکه بیشتر از آن، باید به توسعه کشاورزی بپردازد.
این درحالی است که مشاهده می شود علی رغم رشد نسبتا مناسب کشاورزی در اوایل انقلاب که در برخی از زمینه ها مانند گندم به خودکفایی رسیده بود درحال حاضر با یک چرخش کاملا متفاوت وضعیت به جایی رسیده است که جمعیت کشاورزی کشور (روستائیان) از حدود ۶۰% در اوایل انقلاب به حدود ۴۰% درحال حاضر رسیده است.
هزاران هکتار از جنگل ها و مراتع کشور نابود شده، کشور به یکی از واردکنندگان عمده محصولات استراتژیک کشاورزی از جمله گندم و برنج تبدیل شده و بیش از ۲۲ هزار قنات که از سرمایه های اصلی تأمین آب و از افتخارات کشاورزی در این سرزمین محسوب می شوند کاملا خشکیده است.
یعنی نه تنها در هدایت و استفاده از منابع آب های سطحی موفقیت لازم را کسب نکرده ایم بلکه منابع قبلی را نیز با اعمال سیاست های نادرست از دست داده ایم. البته قصد نداریم که اقدامات ارزشمند مسئولین کشور در توسعه و آبادانی روستاهای کشور در این سال ها را نادیده بگیریم اما شواهد حاکی از آن است که این توسعه و رشد همگام و متوازن با رشد جمعیت و نیازهای اصلی و اساسی جامعه و مهم تر از آن انتظارات به حق و اصولی مردم که به تعبیر حضرت امام(ره) ولی نعمتان انقلاب می باشند نبوده است.
حال شاید این سؤال مطرح باشد که چه باید کرد؟
در پاسخ به این سؤال ده ها و بلکه صدها روش را می توان مدنظر قرار داد و با اجرای همزمان این راهکارها در درازمدت و کوتاه مدت، کشاورزی کشور را احیاء نمود. از جمله این موارد عبارتند از:
۱) اولویت دادن به کشاورزی نسبت به سایر مسائل، به عنوان اشتغالزاترین و ضروری ترین نیاز جامعه.
۲) از آنجا که آب از اساسی ترین نیازهای کشاورزی به شمار می رود باید قبل از هر اقدامی، سیاست گذاری های لازم برای تسریع در جمع آوری و هدایت منابع آب های سطحی با ایجاد سد و احیاء منابع آب های زیرزمینی به ویژه قنوات به عمل آمده و برنامه ریزی لازم برای توسعه و بازسازی آنها انجام شود.
۳) با توجه به اینکه توسعه تکنولوژی و فن آوری های صنعت کشاورزی توجه ویژه ای را می طلبد شایسته است از تمام امکانات برای اطلاع رسانی و آموزش مردم و رفع معضلات این موضوع نهایت استفاده به عمل آید.
۴) برنامه ریزی در جهت انتقال، ترویج و توسعه آخرین دستاوردها و تکنولوژی کشاورزی در جهت حداکثر استفاده از امکانات موجود.
۵) فراهم نمودن امکانات و زمینه های لازم برای تشویق افراد مستعد برای پرداختن به موضوع کشاورزی.
۶) تهیه برنامه های لازم به منظور فراهم نمودن شرایط لازم برای جلوگیری از مهاجرت بی رویه روستائیان به شهرها
۷) اختصاص و در صورت لزوم انتقال برخی از تسهیلات و امکانات مستقر در شهرها به مناطق دورافتاده و روستایی به عنوان اصلی ترین قشر مولد جامعه.
۸) ترویج و توسعه استفاده از روش های جدید آبیاری یکی دیگر از موضوعاتی است که از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است و می تواند نقش اساسی در جلوگیری از هدر رفتن همین منابع محدود را ایفا نماید.

احمدرضا هدایتی

منبع : روزنامه کیهان