عصر آشوب و مخاطرات پیش روی اقتصاد جهان

عصر آشوب، آخرین کتاب الن گرینسپن، رییس پیشین بانک مرکزی ایالات متحده است که به زودی در ایران نیز منتشر خواهد شد. عصر آشوب تحت حمایت شرکت سرمایه گذاری بوعلی، توسط حسین صبوری و علی فیاض بخش و با ویراستاری علیرضا طیب ترجمه شده و هم‏اکنون در دست انتشار است. مقدمه‏ای کوتاه بر پیشینه گرینسپن و کتاب وی را به قلم مترجمان کتاب می‏خوانید.
آلن گرینسپن در سال ۱۹۲۶ متولد و در ارتفاعات واشینگتن در مجاورت نیویورک سیتی بزرگ شد. وی در ابتدا بدنبال یادگیری کلارینت یا همان قره نی رفت و در این زمینه به صورتی حرفه ای کار کرد . او سپس دوران لیسانس، فوق لیسانس و دکتری اقتصاد را( البته با وقفه ای طولانی) در دانشگاه نیویورک به اتمام رساند و در سال ۱۹۵۴ شرکتی تخصصی در زمینه مشاوره اقتصادی با نام Townsend-Greenspan را تأسیس نمود . وی از سال ۱۹۷۴ تا ۱۹۷۷ کرسی ریاست انجمن مشاور ه اقتصادی پرزیدنت فورد را بر عهده گرفت و در سال ۱۹۸۷، پرزیدنت ریگان وی را به عنوان رییس فدرال رزرو انتخاب نمود و وی این مقام را تا موقعی که در سال ۲۰۰۶ بازنشست شد، حفظ نمود.
بسیاری از اقتصاد دانان آقای گرینسپن را بزرگترین رییس بانک مرکزی در طول تاریخ بانکداری جهان می دانند. به عقیده آنها، آقای گرینسپن برای هدایت منحصربه فرد سکان اقتصاد آمریکا طی بحران هایی چون سقوط بازار بورس در۱۹۸۷، رشد خارج از کنترل بازارهای مالی در دهه نود و رکود اقتصادی پس از حملات یازده سپتامبر ۲۰۰۱، باید مورد تحسین قرار بگیرد.
ژان پل تریشه، رییس بانک مرکری اروپایی می گوید عملکرد آقای گرینسپن علاوه بر تثبیت موقعیت جهانی اقتصاد آمریکا، اعتبار بانک های مرکزی را در سراسر دنیا افزایش داده است.
بازارهای مالی آمریکا تنها دو ماه پس از این که آلن گرینسپن ریاست بانک مرکزی این کشور را بر عهده گرفت، دچار بحران شدند. شاخص داوجونز بورس نیویورک طی این بحران ۲۳ درصد کاهش یافت. در این حال، برخورد منطقی و حرفه ای آقای گرینسپن در آرام کردن بازارهای مالی و کنترل این بحران تحسین بسیاری از اقتصاد دانان را به همراه داشته است. از دیگر عملکردهای قابل توجه وی، شناسایی زودهنگام خطر رشد فزاینده ارزش سهام بورس های آمریکا و اقدام برای کنترل آن بود. با این حال هشدار آقای گرینسپن در سال ۱۹۹۶ نسبت به آن چه رشد غیرمنطقی شاخص ها می دانست، نتوانست از تشکیل حباب قیمت ها در بورس های آمریکا جلوگیری کند.
کاهش شدید شاخص های بورس پس از ترکیدن این حباب در سال های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۱ و حمایت همه جانبه آقای گرینسپن از طرح جورج بوش، رییس جمهور آمریکا، برای کاهش مالیات ها از نکاتی است که همواره مورد اشاره منتقدان قرار گرفته است. در این حال، بکار گیری مناسب ساز و کار نرخ بهره بانکی توسط آقای گرینسپن، نقش مهمی در کنترل قیمت ها و مهار تورم در آمریکا داشته است.
جیم بردفورد دلانگ، معاون وزیر خزانه داری پیشین ایالات متحده آمریکا که استاد دانشگاه برکلی آمریکا نیز می باشد در مورد گرینسپن و کتاب وی چنین می گوید :
«گرینسپن دارای شهرتی جهانی می باشد زیرا او در پستی که داشت بسیار خوب و موفق عمل نمود. در طول دوران تصدی پست ریاست فدرال رزرو، او حدود ۳۶ تصمیم اساسی در مورد مسیری که نرخهای بهره باید حرکت کنند گرفت. من شش مرتبه با وی مخالفت کردم و فهمیدم که در پنج مرتبه من اشتباه کرده بودم که آن یک بار هم برمی گردد به دوران کاهش رشد اقتصادی در تابستان سال ۲۰۰۰، زمانیکه حباب قیمتی بازار سهام شرکتهای اینترنتی ترکید و من بر این اعتقاد بودم که نرخهای بهره بایست کاهش یابند ولی وی قبل از اینکه عملی انجام دهد منتظر این بود که ببیند کاهش در ارزش بازار سهام چقدر می تواند مخارج سرمایه گذاری های با تکنولوژیهای بالا را تحت تأثیر قرار دهد. به نظر من وی از بسیاری از اقتصاددانانی که می شناسم و با آنها کار کرده ام بهتر می باشد. به نظر من کتاب " عصر آشوب" سه کتاب می باشد که در یک کتاب جمع آوری شده است».
به مدت دو دهه بود که آلن گرین اسپن نتوانسته بود نظراتش را به طور مستقیم بیان نماید، زیرا که نقش وی به عنوان ریاست فدرال رزرو این امر را غیر ممکن ساخته بود. بعد از اینکه بن برنانکی ریاست قدرتمندترین بانک مرکزی جهان را برعهده گرفت، این امر به گرین اسپن اجازه داد تا به ما بگوید که وی طی ۲۰ سال گذشته چگونه فکر می کرده است و چه افکاری در سر داشته است. نوع نگاه وی به طور شگفت آوری خواندنی و نگاهی راسخ به مالیه و سیاست جهانی می باشد و اینکه چطور این سیاستها از زمان ریاست جمهوری فورد تا کنون تغییر نموده است.
گرین اسپن فکر شروع تحریر این کتاب را از سال ۲۰۰۵ آغاز نمود. دو دهه تکیه بر کرسی ریاست فدرال رزرو از وی اقتصاددانی با تجربه و باهوش ساخت . بنابراین در ماههای آخر ریاستش بر فدرال رزرو، شروع به روی کاغذ آوردن تمام تجربیاتی که طی سالهای گذشته در ارتباط با مسائل مختلف اقتصادی، سیاسی و مالی داشت، کرد. از جمله این رویدادها عبارت بودند از سقوط هولناک بازارهای سهام در سال ۱۹۸۷، جهش ناگهانی دهه ۱۹۹۰، اتفاقات یازدهم سپتامبر، پایان جنگ سرد و همچنین یک آبشیب از وقایعی که جهان جدید را با سرعت منحرف کننده ای به سمت جلو می کشاند.
چیزی که در مورد تفکر و نوشته گرینسپن بسیار قابل توجه و برانگیزنده می باشد، تحلیل متوازن و ماهرانه وی می باشد. وی تحسین و نیز انتقادات بینش آفرینی از رؤسای جمهوری که با آنها کار کرده است می کند. ولی هر گز به طور صد در صد و کامل هیچ کدام از آنها را قبول و یا رد نمی کند. گرین اسپن در بخش از این کتاب، با تشریح وقایع و اتفاقات رخ داده شده در طول دوران حضورش در صحنه سیاست و بخصوص در پست ریاست فدرال رزرو، چشم انداز بسیار خوبی از فدرال رزرو و عملکرد آن و همچنین عملکرد رؤسای جمهور مختلف آمریکا از پرزیدنت فورد تا پرزیدنت بوش می دهد. ( نظرات وی تا حدی اهمیت داشت که شبکه CNBC شاخصی را به نام شاخص کیف اسناد ( briefcase indicator ) معرفی نمود که بر این اساس، ضخامت کیفی که در دست وی بود نشان می داد که نرخ بهره فدرال تغییر خواهد نمود یا نه ). بعلاوه، وی در بخش های متمایزی از این کتاب و نیز در لابلای بخش های دیگر، بینش خودش را در مورد مسائلی از جمله جهانی شدن، قدرت تکنولوژی در ترغیب و تهییج بهره وری و همچنین تغییرات ایجاد شده در سیستم اقتصادی کشورهای مختلف جهان، چشم انداز بلند مدت انرژی نفت و انرژی های نوین، تحلیل چگونگی شکل گیری حبابهای سهام،اصول حاکمیت شرکتی، آموزش و نابرابری، نظام تأمین اجتماعی، چالش های پیش روی کشورهای مانند چین، روسیه، هندوستان و مواردی از این قبیل عرضه می کند. وی همچنین نگاه عمیقی به نگرانیهای اقتصادی رایجی که امروزه جهان با آن روبرو است می اندازد و لذا به ما این بینش را منتقل می کند که چرا می بایست یا نمی بایست نگران بود.
عصر آشوب به کسانی که به مسائل اقتصادی، مالی و سیاسی بین الملل علاقمند هستند، پیشنهاد می گردد.

حسین صبوری
علی فیاض‏بخش

منبع : سایت الف