حادثه یازده سپتامبرکمتر از دو ساعت طول کشید

در سال گفت وگوی تمدن ها یک هواپیمای مسافربری در مقابل چشم تمام مردم دنیا به آسمانخراش بزرگی کوبیده شد. این تصویر بارها و بارها در رسانه های مختلف تکرار شده است. هواپیما مستقیماً به سمت آسمانخراش می آید، به آن برخورد می کند و در دل ساختمان تبدیل به گلوله یی از آتش می شود.
جزئیات حوادثی که در صبح روز یازده سپتامبر رخ داد معمولاً مورد توجه قرار نمی گیرد و اغلب اطلاعاتی که در مورد آن منتشر می شود شامل پیامدها و نتایج بعدی آن هستند.
ساخت مرکز تجارت جهانی از سال ۱۹۶۶ آغاز شد و تا سال ۱۹۷۳ ادامه پیدا کرد. این مجموعه متشکل از ۷ عمارت مجزا است که با شماره نامیده می شوند. ساختمان های یک تا ۶ در قطعه زمینی محصور بین خیابان ها قرار گرفته و ساختمان ۷ در سوی دیگر یکی از خیابان های مجاور قرار دارد. برج های دوقلو ساختمان های شماره یک و ۲ هستند که توسط «مینورو باماساکی» و «امری راس» طراحی شده اند. این دو برج ۱۱۰ طبقه از هر جهت به هم شباهت داشتند. در برش عمودی درون هر برج به سه قسمت مشابه که روی هم قرار گرفته تقسیم می شد. در برش افقی سطح مقطع ساختمان دیده می شد که در آن آسانسورها و سایر تاسیسات در مرکز و فضاهای اداری در پیرامون قرار گرفته بودند. بالاترین طبقه ۴۱۳ متر از سطح زمین ارتفاع داشت. از آنجا که تجهیزات مخابراتی بسیاری همراه با آنتن های مرتفع روی سقف آن نصب شده بود، ارتفاع نوک آخرین میله آنتن تا زمین به ۵۲۶ متر می رسید. مجموعاً ۸۰۰ هزار مترمربع فضای مفید در این دو برج طراحی شده بود. برجی شمالی ساختمان شماره یک و جنوبی شماره ۲ نام داشتند.
ساعت ۳۰/۴۶/۸ صبح هواپیمای بوئینگ ۲۰۰-۷۶۷ پهن پیکر با پرواز امریکن ایرلاین ۱۱ به شمالی ترین قسمت برج شمالی و درست بین طبقات ۹۳ تا ۹۹ برخورد کرد. هیچ تصویر مفیدی از این برخورد در دست نیست. تنها فیلمبردار یک گروه آماتور که در حال کار در خیابان بودند با شنیدن صدای هواپیما دوربین را به سمت آن چرخاند. هواپیما در ارتفاع پایین پرواز می کرد و صحنه برخورد در گوشه یی از چارچوب تصویر ضبط شده است. بعد از برخورد اول فیلمبرداران تلویزیونی، عکاسان خبرگزاری ها و هر کسی که دوربینی در دست داشت، به تصویربرداری از برج شمالی پرداخت که در حال سوختن بود. پلیس و آتش نشان ها در محل حادثه جمع شدند و مردم ناباورانه به ساختمانی که دود از آن بلند می شد نگاه می کردند. ساعت ۵۹/۲/۹ در مقابل چشم هزاران نفر بوئینگ ۲۰۰- ۷۶۷ پرواز یونایتد ایرلاین ۱۷۵ به برج جنوبی و در میان طبقات ۷۷ تا ۸۵ برخورد کرد.
تصویر آشنایی که رسانه ها به عنوان سمبل حمله هواپیماها در ۱۱ سپتامبر تکرار می کنند مربوط به این برخورد است. در تصویر می توان دید که چند طبقه بالاتر برج شمالی در حال سوختن است. نیم ساعت بعد در ۴۶/۳۷/۹ بوئینگ ۲۰۰-۷۵۷ پرواز امریکن ایرلاین ۷۷ از روی بلوار واشنگتن عبور و به دیوار ساختمان پنج ضلعی پنتاگون برخورد کرد. در ۵۹/۹ صبح برج جنوبی پس از یک ساعت مقاومت متلاشی شد. کمتر از ۵ دقیقه بعد ۱۱/۳/۱۰ بوئینگ ۲۰۰-۷۵۷ یونایتد ایرلاین ۹۳ در ۲۴۰ کیلومتری شمال غربی واشنگتن و در شمال غربی ایالت پنسیلوانیا سقوط کرد. محل سقوط مزرعه یی در ناحیه شانکسویل بود. نیم ساعت پس از آن در ۲۸/۱۰ برج شمالی هم متلاشی شد.
برج جنوبی ۵۶ دقیقه و برج شمالی ۱۰۲ دقیقه بعد از برخورد سقوط کردند و تمام محوطه ساختمان های یک تا ۶ از بین رفت. ساختمان شماره ۷ تجارت جهانی هم در اثر قطعات فرو افتاده از برج ها آسیب دید و در ساعت ۲۰/۱۷ تخریب شد. کلیسای ارتدوکسی سنت نیکلاس و ساختمان دویچه بانک در خیابان لیبرتی تالار کالج منهتن در خیابان ۳۰ برادوی غربی و هتل میلینیوم در خیابان ۹۰ چرچ از جمله بناهای مشهور اطراف برج ها بودند که با تخریب آنها آسیب جدی دیدند.
محققان بسیاری تاکنون به کاوش درباره نحوه سقوط برج ها پرداخته اند. گزارش رسمی این تحقیقات در ۲۶ آوریل ۲۰۰۵ و از طرف موسسه استاندارد و فناوری اداره تجارت ملی امریکا (NIST) منتشر شد. براساس این گزارش قسمت خارجی ساختمان در اثر برخورد هواپیما سوراخ می شود و آتش اتصالاتی که طبقات را نگه می دارد، ضعیف می کند. کف طبقات به سمت پایین خم می شوند و دیواره ها را از درون سست می کنند. پس از مدتی ستون های پیرامونی ساختمان دیگر نمی توانند وزن طبقات بالایی را تحمل کنند. ابتدا طبقات آسیب دیده بین دو قطعه سالم مانده پرس می شوند و بعد در اثر این ضربه تمام ساختمان فرو می ریزد. اگر هوپیماها به طبقات انتهایی برخورد می کردند یا اینکه نمی توانستند به عمق ساختمان نفوذ کنند شاید برج ها کاملاً تخریب نمی شدند.
نقش آتش را نیز باید در نظر داشت. هر کدام از بوئینگ ها که از فرودگاه های لوگان دالاس و نیوارک برخاسته بودند، ۹۱ هزار لیتر بنزین هواپیما حمل می کردند که حرارت بسیار بالایی ایجاد می کند.
گرچه تلفات یازده سپتامبر دقیقاً مشخص نشده است، ولی می توان گفت حدود سه هزار نفر در این واقعه کشته شدند. ۲۹۷۴ نفر تعداد قربانیان و ۱۹ نفر تعداد هواپیمارباها هستند. ۲۴۶ نفر مسافران چهار هواپیما بودند. ۸۸ نفر در امریکن ۱۱، ۵۹ نفر در یونایتد ۱۷۵، ۵۹ نفر در امریکن ۷۷ و ۴۰ نفر در یونایتد ۹۳. از میان ساکنان نیویورک ۲۶۰۳ نفر درون برج ها یا روی زمین و ۱۲۵ نفر در ساختمان پنتاگون کشته شدند. اداره آتش نشانی نیویورک ۳۴۳ مامور را در حادثه از دست داد. ۲۳ افسر اداری و ۳۷ نیروی عملیاتی از پلیس نیویورک کشته شدند. ماموران پلیس و آتش نشانی برای کمک به بازماندگان و جلوگیری از تلفات بیشتر در نزدیکی محل حادثه جمع شده و تعدادی نیز وارد طبقات پایینی برج ها شدند تا به دام افتادگان را نجات دهند. حادثه بیشتر به آتش سوزی شبیه بود و کسی تصور نمی کرد برج ها ناگهان پایین بریزند. در برج شمالی ۱۳۶۶ نفر و در برج جنوبی ۶۰۰ نفر بر اثر آتش سوزی یا ماندن زیر آوارها از میان رفتند. حدود ۲۰۰ نفر از کسانی که به دام افتاده بودند ناامیدانه از برج های در حال سوختن بیرون پریدند و در اثر سقوط جان خود را از دست دادند. مسیرهای نجات مسدود شده بود و به دلیل دود و گرمای شدید امکان کمک رسانی با بالگرد وجود نداشت. طبقات ۹۳ تا ۱۰۱ توسط شرکت مارش و ۱۰۱ تا ۱۰۵ توسط شرکت کانتور فیتز جرالد مورد استفاده قرار می گرفت. کانتور فیتز جرالد ۶۵۸ نفر و مارش ۲۹۵ نفر کارمند در این طبقات داشتند. پرواز امریکن ایرلاین ۱۱ درست به همین منطقه برخورد کرد. در میان ۲۴۶ سرنشین هواپیماها ۸ کودک حضور داشتند ۵ نفر در امریکن ۷۷ بین ۳ تا ۱۱ سال، ۳ نفر در یونایتد به سنین ۲، ۳ و ۴ سال. کودک ۲ ساله مسافر یونایتد کم سن وسال ترین و مسافر ۸۲ ساله مسن ترین سرنشینان هواپیماها بودند. درون برج ها نیز کمترین سن ۱۷ و بیشترین ۷۹ سال گزارش شده است. میانگین سن کشته شدگان حادثه ۴۰ سال تخمین زده می شود. پس از پایان کار خرابه ها جست وجو شدند و ۱۶۰۰ تکه از اجساد به دست آمد که تشکیل ۱۱۰۰ پیکر کامل را می داد. ۱۰هزار قطعه استخوان و بافت های مختلف انسانی هم کشف شد که وضعیت آنها نامشخص باقی ماند.
در فهرست نهایی قربانیان یازده سپتامبر نام ۲۴ نفر گمشده نیز دیده می شود.در محل برج های دوقلو دو نورافکن بسیار بزرگ نصب شده است که ستون هایی از نور را به سمت آسمان می فرستد. طرح هایی برای ساخت بنای یادبود پیشنهاد شده و در حال اجرا است که هنوز نتیجه یی از آن منتشر نشده است. حادثه یازده سپتامبر در کمتر از سه ساعت روی داد و در آن سه هزار انسان بی گناه جان خود را از دست دادند.

محمد سرابی

منبع : روزنامه اعتماد