ایدز بلای قرن بیستم

اچ آی وی ویروسی است كه به بیماری مرگبار ایدز منجر می شود. این ویروس با حملات بی امان خود سیستم دفاعی بدن را چنان تضعیف می كند كه حتی كوچكترین عفونت ها جان بیمار را به خطر می اندازند.
تاكنون دست كم ۲۸ میلیون نفر در سراسر جهان در اثر ابتلا به ایدز در گذشته اند.در حالی كه ۲۰ سالی است از شناسایی اچ آی وی می گذرد، هنوز هیچ واكسنی برای اچ آی وی و معالجه ای برای ایدز كشف نشده است. با این حال نسل تازه داروها، طول عمر افراد آلوده به اچ آی وی را به طور چشمگیری افزایش می دهد.
داستان ظهور بیماری مهلك ایدز
در سال ۱۹۸۱ هشت مورد و خیم از ابتلا به بیماری " كاپوسی ساركوما"، یكی از انواع خوش خیم تر سرطان كه معمولا در میان افراد سالمند شایع است، در میان مردان هم جنس گرای نیویورك گزارش شد.تقریباً همزمان با این موارد، شمار مبتلایان به یك عفونت ریوی نادر در كالیفرنیا و نیویورك بالا رفت.با این كه در آن زمان عامل شیوع ناگهانی این دو بیماری مشخص نشده بود، اما معمولا از این دو واقعه پزشكی به عنوان آغاز ایدز یاد می كنند.در طی یك سال این بیماری بدون نام، گسترش زیادی داشت تا سرانجام در ۱۹۸۲ آن را ایدز(Syndrome Deficiency Immune (Aquired نامیدند.به مرور شمار بیشتری متوجه این بیماری جدید شدند، چون گروه های گسترده تری از مردم، و نه فقط همجنس گرایان، را مبتلا می كرد.بیماران هموفیل و معتادان تزریقی با علائمی مشابه ایدز به پزشك مراجعه می كردند.
همزمان با ظهور ایدز درآمریكا، درآن سوی اقیانوس آتلانتیك پزشكان در فقیرترین قاره جهان آفریقا، متوجه شیوع یك پدیده جدید بهداشتی شدند.این بیماری كه در زبان محلی" اسلیم"(SLIM) – مرگ در اثرتحلیل تدریجی بدن – نام گرفته بود، در آفریقا به معضلی عمیق تبدیل می شد.در وهله اول پزشكان دلیلی نمی دیدند كه ایدز، بیماری شایع درمیان همجنس گرایان آمریكای ثروتمند، را با اسلیم مرتبط بدانند.اما تحقیقات بعدی و شیوع علائمی مشابه درمیان زنان و دگر جنس گراها نشان داد كه هر دوی این بیماری ها یكی بوده وهمان ایدز است.
درهیاهویی از جنجال ها و ابهامات گسترده درباره این بیماری كشنده جدید، تلاش ها برای تشخیص علت بروز ایدز و نحوه انتقال آن، با شتابی بی سابقه آغاز شد.در سال ۱۹۸۴ یك گروه محقق آمریكایی به ریاست" رابرت گالو" اعلام كرد كه آنها عامل بیماری ایدز را كشف كرده اند، یعنی همان ویروسی كه ما آن را حالا اچ آی وی می خوانیم.
البته این ادعا با اعتراض " لوك موننتیر" و گروه محققان فرانسوی او، كه ماه ها قبل این ویروس را شناسایی كرده بودند، روبرو شد.در بحبوحه این جنجال ها محققان برای پیدا كردن درمان ایدز بسیج شدند: جستجویی كه هنوز هم ادامه دارد.
آزمایش های خون نشان داد كه ویروس اچ آی وی سراسر جهان را در پنجه مهلك خود گرفته و در مدت زمانی كم به تمام قاره ها گسترش یافته است.تلاش ها برای درك این ویروس به موضوعی بسیار اضطراری تبدیل شد. این كه از كجا آمده و چرا در قرن بیستم هم زمان در دو نقطه مختلف یعنی آفریقا و آمریكا ظهور كرده بود؟
منشا و یروس اچ آی وی
طبق شواهد روشن و قانع كننده ای كه وجود دارد، شكی نیست كه ایدز از ویروس اچ آی وی ناشی می شود. اما درحال حاضر تاكید بر این موضوع است كه درك سر منشا ویروس اچ آی وی برای كشف واكسن و درمان های موثرتر امری حیاتی است.براساس آخرین تحقیقات در زمینه مختصات ژنتیكی اچ آی وی، عامل انتقال ایدز، مشخص شده این ویروس از تركیب دو ویروس مختلف در میمون شامپانزه به وجود آمده است.این ویروس ها از نوع ویروس" اس آی وی"( Virus Simian Immunodeficiency ) هستند كه در میمون ایجاد بیماری می كند.
این تحقیقات نظریه ای رایج را كه می گوید ایدز در طی یك قرن گذشته در جنگلهای غرب آفریقا ظهور كرده است، تایید می كند.درسال ۱۹۹۹ نشریه" نیچر" در شماره ماه فوریه خود یك نظریه عملی را به چاپ رساند كه مورد حمایت گسترده كارشناسان این رشته قرار گرفت.
براساس این نظریه ویروس عامل ایدز ابتدا از طریق یكی از زیر گونه های شامپانزه در آفریقا به انسان سرایت كرده است.به اعتقاد دانشمندان انسان اولین بار در نیمه نخست قرن گذشته در نتیجه شكار و تغذیه گوشت شامپانزه، سنتی كه هنوز در آفریقا ادامه دارد، به این ویروس آلوده شد.
نامعلوم بودن زمان ظهور اولیه نمونه
دانش انسان درباره منشاء ایدز بیش از آن است كه اكثر مردم می پندارند.مطالعات ژنتیكی به طور مشخص نشان داده است كه اچ آی وی یكی از نمونه های جهشی اس آی وی است كه در میمون، شامپانزه، گوریل و امثال آن در آفریقا یافت می شود.به اعتقاد دانشمندان انسان اولین بار در نیمه نخست قرن گذشته در نتیجه شكارو تغذیه گوشت شامپانزه، سنتی كه هنوز درآفریقا ادامه دارد، به این ویروس آلوده شد.
اس آی وی در گذشته ای نه چندان دور وارد بدن انسان شد و پس از جهش ژنتیكی به اچ آی وی تبدیل شد.به احتمال قریب به یقین ناحیه گینه بیسائو درغرب آفریقا مكانی است كه این نقل و انتقال درآن صورت گرفته است.بسیاری از دانشمندان بر این باورند كه انتقال ویروس بیش از یك بار روی داده است، چون نمونه های گوناگونی از این ویروس، درانسان باعث بروز ایدز می شود.اما تعیین زمان دقیق انتقال از حیوان به انسان مشكل آفرین تر است.نكته قابل توجهی كه در تحقیقات مشخص شد این بود كه در قرن نوزدهم هیچ یك از میلیون ها آفریقایی كه به زور به بردگی كشیده و به كشورهای خارجی منتقل شدند، به این ویروس آلوده نبودند.بنابراین ایدز باید پس ازسال ۱۸۶۰ بروز كرده باشد. ویروس اچ آی وی اولین بار در سال ۱۹۵۹ درنمونه پلاسمای خون یك مرد اهل كنگو ردیابی شد.ویروس اچ آی وی، اولین بار در سال ۱۹۵۹ در نمونه خون یك مرد از كشور كنگو ردیابی شد.هر چند نخستین نمونه از ایدز در آمریكا، در سال۱۹۸۱ گزارش شد، اما براساس شواهد اولین قربانی ایدز دراین كشور به سال ۱۹۶۹ باز می گردد.درآن سال یك جوان سیاه پوست در شهر " سنت لوئی" آمریكا دراثر ابتلا به ایدز درگذشت.تحقیقات درمورد سرعت واگرایی ژنتیكی میان دو خانواده اصلی ایدز، اچ آی وی – ۱ و اچ آی وی – ۲، نشان می دهد كه انتقال ویروس به انسان در حدود سال ۱۹۴۰ ( با ضریب خطای حدود ۲۰) سال روی داده است.همچنین گمان می رود كه افزایش در شمار سفرهای بین المللی، كه پس از دهه ۱۹۶۰ اوج گرفت، به گسترش ویروس اچ آی وی كمك كرده است.مطالعه ژنتیكی بر روی ویروس اس آی وی، كه به درك بهتر انتقال آن از گونه میمون ها به انسان كمك كرد، توسط گروهی از دانشمند بین المللی انجام گرفت و درنشریه علمی "Science چاپ شد.این گروه مدعی است كه دو ویروس مختلف از دو نوع میمون در شامپانزه تركیب شده و ویروس اس آی وی را به وجود آورده است.سایر ویروس ها
تنظیم كنندگان این مقاله علمی می گویند رشته ای از آلودگی و عفونتهای پی در پی در میمون " مانگابی دماغ قرمز" و گونه ای بزرگ تر به نام Spot – Nose منجر به خانواده ای از ویروس ها موسوم به " اس آی وی سی پی زی" (SIVcpz ) شده است.نكته مهم این كه هر دو این گونه ها خوراك شامپانزه بوده و زیستگاه آنها در غرب آفریقای مركزی قرار دارد.الیزاب بیلز از دانشگاه ناتینگام، بریتانیا، و همكارانش می گویند كشف این موضوع كه ویروس اس آی وی در شامپانزه دارای منشائی دوگانه است، پیامدهای مهم علمی را به دنبال دارد.
این تحقیقات با ارائه شواهد نشان می دهد كه انسان تنها موجود از نسل میمون نیست كه از طریق انتقال ویروس از یك گونه به گونه دیگر ( به احتمال زیاد ازطریق شكار) به دو نوع مختلف اس آی وی آلوده شده است.محققان می گویند احتمالا ویروس " اس آی وی سی پی زی" با قرار گرفتن در مجاورت ویروس دیگری در بدن شامپانزه تبدیل به آن ویروسی شده است كه بیماری های مشابه ایدز را در انسان به وجود می آورد.دانشمندان اكنون سعی دارند میزان شیوع این ویروس را درمیان شامپانزه های حیات وحش مطالعه كنند، اما از آنجا كه زیر گونه شامپانزه كه این ویروس درآن یافت شده در معرض خطر انقراض است، دانشمندان با مشكل مواجه هستند.برخی پژوهشگران می گویند احتمالا ویروس اچ آی وی در جریان آزمایشاتی كه برای تولید واكسن انجام گرفت، از حیوانات به انسان منتقل شده است.آنها می گویند ممكن است استفاده از بافت های آلوده در شامپانزه، واكسن را آلوده كرده باشد.با این حال ، تحقیقاتی كه در نشست كارشناسان ایدز در انجمن سلطنتی لندن عرضه شد نشان داد در واكسن مذكور دی ان ای شامپانزه دیده نشده است.آقای هوپر در كتاب خود ادعا كرده بود كه در اواخر دهه ۱۹۵۰ برای تولید نخستین نمونه ها از واكسن خوراكی فلج اطفال، ۴۰۰ شامپانزه را شكار كرده بودند.
وی بر این باور است كه برخی از دانشمندانان برای تولید واكسن از اندام كلیه شامپانزه آلوده به ویروس" اس آی وی"، استفاده كردند.
واكسن فلج اطفال دست كم به یك میلیون نفر در كنگو، كه درآن زمان مستعمره بلژیك بود، همچنین ساكنان رواندا و بروندی امروزی داده شد.معلوم شده است كه محل ۲۸ پروژه تولید واكسن با اولین موارد آلودگی به ویروس اچ آی وی ارتباط نزدیك داشته است.
وضعیت ایدز در جهان
امروز در جهان ۴۲ میلیون نفربه ویروس" اچ آی وی" آلوده اند. بیش از دو سوم این تعداد دركشورهای جنوب صحرای آفریقا زندگی می كنند. وخامت گسترش این بیماری در این منطقه به گونه ای است كه در برخی از این كشورها از هر سه بزرگسال یكی به ویروس اچ آی وی آلوده است.با توجه به این كه هر روز ۱۴ هزار نفر به جمع افراد آلوده به ویروس ایدز درجهان اضافه می شود، بیم آن می رود كه اچ آی وی آسیا را نیز تسخیر كند.
شمال آفریقا و خاورمیانه
میزان آلودگی به "اچ آی وی" در آفریقای شمالی و خاورمیانه درحال افزایش است، اما هنوز چشمگیر نیست.
با این حال سازمان ملل متحد هشدار می دهد كه انكار واقعیت ایدز از سوی برخی رهبران سیاسی و اجتماعی در برخی كشورهای منطقه، محیط را برای گسترش اپیدمی ایدز مساعد كرده است.
این بیماری بیش از هر جا در سومالی و سودان شایع است، اما ایران و لیبی نیز شاهد رشد آن هستند.
آلودگی
ویروس اچ آی وی درخون، مایعات تناسلی افراد و همینطور شیر مادر آلوده یافت می شود.
این ویروس همراه با این مایعات وارد بدن دیگران می شود.
راه های سرایت اچ آی وی:
- استفاده اشتراكی از سرنگ آلوده یا ابزاری كه برای سوراخ كردن اعضای بدن استفاده می شود و آلوده هستند.
- از طریق خون آلوده
- در معرض تماس قرار دادن زخم یا بریدگی در بدن با مایعات آلوده به اچ آی وی
- نوزادان مادران آلوده ممكن است در دوران جنینی ، هنگام تولد یا از طریق تغذیه از شیر مادر آلوده شوند.
ویروس اچ آی وی در بزاق دهان شخص آلوده وجود دارد، اما میزان آن كمتر ازحدی است كه بتواند بیماری را منتقل كند.
زمانی كه مایعات حامل ویروس خشك شده باشد، خطر انتقال ویروس نزدیك به صفر خواهد بود.
معتادان تزریقی می توانند با خودداری از مصرف سرنگ های مشترك خطر آلودگی به اچ آی وی را كاهش دهند.
توهمات پیرامون اچ آی وی
این ویروس به طریق زیر غیر قابل سرایت است:
- از طریق هوا، سرفه و عطسه
- ازطریق بوسیدن، تماس پوستی یا دست دادن
- از طریق استفاده مشترك از لوازم آشپزی مانند دیگ و چاقو
- از طریق تماس با صندلی توالت
- از طریق حشرات، نیش یا گاز حیوانات
- از طریق شنا در استخرهای عمومی
- از طریق خوردن غذایی كه توسط فرد آلوده به اچ آی وی تهیه شده باشد.
اقدامات جدید ایران برای مقابله با ایدز
وزارت بهداشت ایران اعلام كرده است كه یك رشته اقدامات جدید را برای جلوگیری از گسترش آلودگی به ویروس اچ آی وی، عامل ابتلای به بیماری ایدز، و درمان مبتلایان به این بیماری به اجرا می گذارد.
همزمان با برگزاری روز جهانی ایدز، یك سخنگوی وزارت بهداشت ایران، با اعلام جزییات اقدامات جدید، گفت كه ایران نخستین كشور منطقه خواهد بود كه به اجرای برنامه ای برای مبارزه گسترده به منظور آگاه سازی مردم در باره اچ آی وی و ایدز مبادرت می ورزد.
به گفته وی، اجرای این برنامه از سطح محلی، از جمله جوامع روستایی، آغاز می شود.
سخنگوی وزارت بهداشت ایران افزوده است كه تسهیلات درمانی گسترده تری در اختیار افراد آلوده به اچ آی وی و مبتلایان به ایدز، چه به صورت سرپایی و چه بستری، قرار می گیرد.
وی ازاجرای یك برنامه درمانی در زندان های ایران نیز خبر داده است.
به گفته این مقام وزارت بهداشت، در حال حاضر از سه داروی اصلی ایدز، دوقلم در داخل ایران تولید می شود.
هفته گذشته منابع دولتی جمهوری اسلامی اعلام كردند كه حدود سی هزارنفر درایران حامل ویروس اچ آی وی تشخیص داده شده اند كه عامل ابتلای اكثر آنان استفاده از سرنگ های آلوده بوده است.مراحل ابتدایی ابتلا به بیماری ایدز
حدود نیمی از افرادی كه تازه به اچ آی وی آلوده می شوند، در عرض دو تا چهار هفته به علائمی شبیه آنفولانزا مبتلا می شوند. این علائم شامل تب، خستگی، ناراحتی پوستی، درد مفصل، سردرد و تورم در غدد لنفاوی است.
واحد شمارش گلبو لهای سفید سی دی ۴+ برابر با تعداد آنها در یك میلیمتر مكعب خون است. با پیشرفت ویروس از تعداد آن كاسته می شود.
یك سیستم دفاعی سالم دارای ۶۰۰ تا ۱۲۰۰ سلول سی دی ۴+ در میلیمتر مكعب است. اگر این رقم به ۲۰۰ عدد كاهش یابد، بیمار مبتلا به ایدز محسوب می شود.
" بار ویروسی" شمار ذرات ویروسی درمیلیمتر مكعب است. درمراحل ابتدایی، این رقم با تكثیر سریع ویروس در خون به اوج می رسد.
در برخی از افراد آلوده به اچ آی وی سالها طول می كشد تا بیماری ایدز ظاهر شود و در این مدت آنها احساس سلامت كرده و هیچ علائم بیرونی حضور این و یروس در آنها دیده نمی شود.
درسایر افراد آلوده به اچ آی وی ممكن است علائمی مانند كاهش وزن، تب وعرق، كهیر و برای مدتی كوتاه پاك شدن حافظه نمود كند.
آزمایش های اچ آی وی:
- درجریان عمومی ترین آزمایش برای تشخیص اچ آی وی، یك نوع خاص از پادتن ها یا همان پروتئین های ضد بیماری ردیابی می شود.
- با این كه پادتن ها در واكنش به حضور اچ آی وی دربدن تولید می شوند، اما این اتفاق شش تا دوازده هفته پس از آلودگی رخ می دهد.
- در حالی كه این پادتن ها در مبارره با ویروس چندان موثر نیستند، اما به عنوان نشانه وجود ویروس دربدن قابل اعتماد هستند.
- در چند هفته ای كه ردیابی آلودگی بی ثمر و جواب آزمایش منفی است، فرد آلوده می تواند ویروس را به سایرین منتقل كند.
پیشروی بیماری ایدز در بدن
سیستم دفاعی بدن كه از حمله ویروس صدمه دیده است، قوای خود را برای مبارزه با بیماری ها ازدست می دهد و هرنوع عفونتی می تواند جان بیمار را تهدید كند.
كسانی كه به اچ آی وی آلوده هستند، در مقابل بیماری هایی مانند سل، مالاریا و ذات الریه آسیب پذیرتر می شوند و با افت شمار گلبولهای سفید سی دی ۴+ ، آسیب پذیری آنها از قبل هم بیشتر می شود.
بیماران مبتلا به اچ آی وی همچنین در مقابل آنچه به" عفونت های فرصت طلب" معروف است، آسیب پذیر هستند. این نوع از عفونت ها از باكتری های شایع، قارچ ها و انگل هایی نشات می گیرد كه یك بدن سالم قادر به مبارزه با آنهاست، اما می تواند درافرادی كه سیستم دفاعی بدن آنها آسیب دیده ایجاد بیماری كند و گاه آنها را از پا در می آورد.
برخی از این عوامل بیماری زا زمانی كه شمار سلول های سی دی ۴+ زیاد است به بدل حمله می كنند، اما اكثر آنها زمانی كه شمار این سلولها به كمتر از ۲۰۰ رسید، یعنی نقطه آغاز ظهور ایدز، فعال می شوند.در صورتی كه مراقبتهای كامل پزشكی در دسترس باشد، آن وقت می توان به بیمار داروهای درمانگر و محافظ در برابر برخی از این عفونت ها را داد. البته این داروها گاه گران است و به علاوه می تواند عوارض جانبی داشته باشد.
برفك و زونا
برفك یك عفونت قارچی است كه معمولاً به دهان، گلو یا واژن حمله می كند.
ویروس زونا،" هرپبس سیمپلكس" (herpes simplex)، می تواند در دهان یا رحم ایجاد شود. هر دو عفونت شایع هستند، اما درصد وقوع آنها در میان افراد مبتلا به اچ آی وی افزایش می یابد و حتی می تواند افرادی را كه شمار سلول های سی دی ۴+ آنها هنوز بالاست، مبتلا كند.
علائم: برفك باعث پیدایش برآمدگی های سفید رنگ در پوست و خشكی دهان می شود و فرآیند بلعیدن غذا را دشوار می سازد. زونا باعث پیدایش تاول های دردناك در ناحیه ی مبتلا می شود.
سل
سل عامل اصلی مرگ و میر در میان مبتلایان به ایدز در سراسر جهان است و بسیاری از كشورها همزمان، با اپیدمی های اچ آی وی و سل روبرو هستند. سل ناشی از یك نوع باكتری است كه بسیاری ازمردم حامل آن هستند، اما تنها در برخی از افراد باعث بیماری می شود.
اگرافرادی كه حامل این باكتری هستند به اچ آی وی هم آلوده شوند، احتمال بروز سل در آنها۳۰ برابر افزایش می یابد. سل ابتدا به ریه حمله می كند، اما می تواند به غدد لنفاوی و مغز هم سرایت كند.
علائم: سرفه شدید، درد در قفسه سینه، سرفه همراه با خون، خستگی مفرط ، كاهش وزن، تب و تعرق شدید درهنگام خواب.
سرطان سیستم دفاعی بدن
افراد آلوده به اچ آی وی بیش از دیگران در معرض ابتلا به انواع سرطان های سیستم دفاعی بدن موسوم به ان اچ ال ( Non- Hodgkin,s Lymphomas ) قرار دارند. ان اچ ال می تواند به هر بخشی از بدن از جمله نخاع و مغز حمله كند و می تواند ظرف یك سال بیمار را از پا دربیاورد. این بیماری می تواند، صرف نظر از شمار گلبولهای سفید سی دی۴+ دربدن بیمار اچ آی وی، بروز كند. شیمی درمانی راه مقابله با این نوع سرطان ها است.علائم ( ان اچ ال): تورم غدد لنفاوی، تعرق به هنگام خواب و كاهش وزن.
زخم های بدخیم ( كی اس)
كی اس ( Kaposi,s Sarcoma ( یك نوع بیماری مشابه سرطان بوده و درمیان مردان آلوده به اچ آی وی شایع است. این بیماری موجب ظهور زخم های ( لیژن) قرمز یا بنفش رنگی می شود كه معمولا روی پوست ظاهر می شود. این بیماری همچنین می تواند دهان، غدد لنفاوی، دستگاه گوارش و ریه ها را تحت تاثیر قرار دهد و مرگبار باشد. این بیماری معمولا به بیمارانی كه شمار سی دی ۴+ آنها كمتراز ۲۵۰ است حمله می كند، اما دركسانی كه شمار این سلول در آنها كمتراست و خیم تر خواهد بود.
علائم: زخم، نفس تنگی در صورتی كه به ریه حمله كرده باشد، و خونریزی در صورتی كه به دستگاه گوارشی حمله كرده باشد.
ذات الریه ( پی سی پی )
موضع : ریه
پی سی پی (pneumocystis Pneumonia ) یكی از عفونت های " فرصت طلب" است كه باعث ذات الریه می شود. این عفونت معمولا به ریه حمله می كند، اما همچنین می تواند غدد لنفاوی، طحال، كبد یا مغز استخوان را هدف قرار دهد. این بیماری همواره از علل عمده مرگ و میر درمیان بیماران آلوده به اچ آی وی بوده است، اما اكنون به كمك دارو قابل پیشگیری و معالجه است. این بیماری اغلب افرادی را كه شمار سی دی ۴+ در آنها كمترا ز۲۰۰ است مبتلا می كند.
علائم: تب، سرفه خشك، حس فشردگی در قفسه سینه و دشواری درعمل تنفس.
عفونت های مغزی
بیماران اچ آی وی همچنین در مقابل دو نوع عفونت، كه عموماً به مغز حمله می كند، آسیب پذیر هستند.
توكسوپلاسموسیس (Toxoplasmosis) كه از یك انگل در حیوانات ناشی می شود، می تواند باعث پیدایش زخم در مغز شود. كریپتوكوكوس (Cryptococcus)- نوعی قارچ در خاك- اغلب باعث مننژیت می شود. این بیماری در پرده نخاع و مغز، عفونت ایجاد می كند و می تواند به اغما و مرگ منجر شود. این عفونت ها در بیمارانی كه شمار سلول های سی دی ۴+ در آنها كمتراز۱۰۰ شایع است.
علائم: سر درد، تب، مشكلات بینایی، تهوع و استفراغ، ضعف در یك طرف بدن، دشوار شدن تكلم و راه رفتن ( توكسوپلاسموسیس)، گرفتگی عضلات گردن ( مننژیت).
داروهای ضد ایدز
از زمان آغاز اپیدمی اچ آی وی، مجموعه ای از داروها ساخته شده اند كه از طریق مهار توانایی تكثیر این ویروس، عمر افراد مبتلا به اچ آی وی را به طور قابل ملاحظه ای افزایش می دهد. این داروها از سرعت نابودی سی دی ۴+ بیماران می كاهد و می تواند بروز ایدز را به تاخیر بیاندازد، اما آن را معالجه نمی كند.
در مجموع چهار دسته دارو وجود دارد كه در مقاطع مختلف آلودگی و رشد اچ آی وی و ایدز عمل می كنند:
۱) بازدارنده های ورودی: این داروها به پروتئین های موجود بر سطح بیرونی ویروس اچ آی وی می چسبد و از پیوستن و ورود آن به سلول های سی دی ۴+ جلوگیری می كند. تاكنون تنها یك نمونه از دارو، به نام " فوزیون"(Fuzeon)، وارد بازار شده است.
۲) باز دارنده های ان آر تی (Nucleoside reverse transcriptase): این بازدارنده ها ویروس اچ آی وی را از نسخه سازی از ژنهای خود باز می دارد. نوكلئوسایدها مصالح ساختمانی این ژنها هستند. این دارو فرآیند نسخه سازی را از طریق تولید نمونه های معیوبی از این مصالح ساختمانی مختل می كند.
۳) باز دارنده های ان ان آر تی (Non- nucleoside reverse transcriptase): این باز دارنده ها نیز فرآیند نسخه سازی را مختل می كنند. آنها با چسباندن خود به آنزیمی كه این فرآیند را كنترل می كند نسخه سازی را مختل می كنند.
۴) بازدارنده های نوع پروتیز(Protease): این داروها به آنزیم دیگری به نام پروتیز كه نقشی اساسی درجمع آوری ذرات ویروس تازه دارد، می چسبند.
داروهای ضد ویروس ایدز باید به صورت تركیبی مصرف شوند. معمولا سه نوع داروی مختلف دست كم از دو دسته مختلف از داروها به طور همزمان به بیمار تجویز می شود. با تغییر شكل دادن ویروس اچ آی وی، برخی از نمونه های این ویروس در مقابل داروها مقاوم می شوند. بنابراین شانس كنترل اچ آی وی در صورت استفاده از چند دارو بیشتر خواهد بود. در برخی موارد از آلودگی های تازه، ویروسهایی ردیابی شده اند كه حتی پیش از آغاز معالجات در برابر داروهای موجود مقاومت نشان می دهند.
عوارض جانبی
عوارض جانبی شایع:
- تهوع ، استفراغ، سردرد، خستگی مفرط، كهیر، اسهال، بی خوابی، بی حسی در اطراف دهان، درد معده
سایرعوارض جانبی:
- التهاب لوزامعده، آسیب به كبد و لوزالمعده، زخمهای درون دهان، تغییر شكل بدن، آسیب به سلولهای عصبی، كم خونی، درد عضلانی و ضعف.
عفونت شكم ( ام ای سی)
ام ای سی یا ام ای آی (Mycobacterium avium complex ) عفونتی است كه از باكتری های موجود درآب، گرد و غبار، خاك و مدفوع پرندگان ناشی می شود. این بیماری به لایه بیرونی معده و روده حمله می كند ودر نهایت می تواند در خون وسایر بخش های بدن منتشر شود. ام ای سی اغلب كسانی را كه شمار گلبولهای سفید سی دی ۴+ درآنها از ۷۵ است، مبتلا می كند.
علائم: شكم درد، تهوع و استفراغ كه به تب می انجامد، تعرق در خواب، بی اشتهایی، كاهش وزن، خستگی، اسهال.
خطرنابینایی ( سی ام وی )
سی ام وی ( Cytomegalovirus) یك عفونت مرتبط با ویروس زونا ( هرپیس) است و در بیماران اچ آی وی اغلب باعث ابتلا به تورم شبكیه چشم(Retinitis ) می شود. این بیماری با مرگ سلول های شبكیه در ناحیه عقب چشم همراه است و در صورتی كه معالجه نشود به سرعت می تواند باعث نابینایی شود. سی ام وی توسط دارو قابل مهار است. این ویروس همچنین می تواند سایر بخش های بدن اثر بگذارد. این بیماری به ندرت به افرادی كه شمار سلول های سی دی ۴+ آنها بیش از ۱۰۰ است حمله می كند، و اغلب افرادی را كه شمار این سلول در آنها كمتر از ۵۰ است، مبتلا می كند.
علائم: مشكل بینایی مانند دیدن لكه های سیاه متحرك، تاری در دید و پیدایش نقاط كور.

منبع : تبیان