سوزاک

سوزاک یک بیماری عفونی قابل درمان و منتقله از طریق تماس جنسی می باشد که علت آن باکتری نیسر یا گونوره است. این باکتری می تواند مجاری تناسلی، دهان و رکتوم را در هر دو جنس درگیر نماید. در زنان مدخل رحم، سرویکس ، اولین محل عفونت می باشد. انتشار بیماری به رحم و لوله های فالوپ منجر به التهابی لگن یاPID می شود.
بیماری التهابی لگن سالانه بیش از یک میلیون زن را در این کشور مبتلا می سازد و در ۱۰ درصد زنان باعث حاملگی نابجا و نازایی می گردد. در سال ۲۰۰۲ میلادی ۳۵۱۸۵۲ مورد سوزاک به مرکز کنترل بیماری پیشگیری (CDC) گزارش شده است. در ایالات متحده آمریکا تقریباً ۷۵ درصد از کل موارد گزارش شده سوزاک در افراد بین ۲۹- ۱۵ سال بوده است. بیشترین میزان عفونت اغلب در زنان بین سنین ۱۹-۱۵ سال و در مردان بین سنین ۲۴-۲۰ سال می باشد.
● علائم
باکتری در مایع منی و واژن بوده و منجر به ایجاد ترشح می گردد. علائم اغلب بین ۱۰-۲ روز بعد از تماس جنسی با یک فرد آلوده نمایان می شوند. در زنان علائم اولیه سوزاک اغلب خفیف است. در گروه کوچکی از افراد ممکن است عفونت برای چندین ماه بدون علامت باقی بماند.
● علائم در زنان عبارتند از :
▪ خونریزی به دنبال تماس جنسی از طریق مهبل
▪ احساس درد و سوزش هنگام ادرار
▪ ترشحات زرد رنگ یا خونی مهبل
برخی علائم پیشرفته که نشانگر بیماری التهابی لگنی می باشند. عبارتند از انقباض عضلانی و درد، خونریزی در بین خونریزی های ماهیانه ، استفراغ یا تب
● مردان علائم بیشتری دارند که عبارتند از :
▪ خروج دردناک چرک سفید ، زرد یا سبز از آلت تناسلی
▪ احساس سوزش حین ادرار
▪ تورم بیضه ها
● علائم عفونت رکتوم عبارتند از : ترشحات ، خارش ، خارش مقعد، حرکات روده دردناک همراه با وجود خون تازه در مدفوع
▪ علائم معمولاً ۵-۲ روز بعد از عفونت ظاهر می شوند اما می تواند بعد از ۳۰ روز ظاهر گردد.
● علائم
▪ مراقبین بهداشتی معمولاً سه تکنیک آزمایشگاهی را در تشخیص سوزاک به کار می برند.
▪ رنگ آمیزی مستقیم نمونه ها برای باکتری
▪ تشخیص DNA یا ژن های باکتری در ادرار
▪ رشد باکتری در کشت های آزمایشگاهی
بسیاری از کارکنان بهداشتی ترجیحاً بیش از یک روش تشخیصی به کار می برند و احتمال تشخیص صحیح را افزایش می دهند. تست رنگ آمیزی شامل یک لام از ترشحات آلت تناسلی مردانه یا مدخل رحم و سپس رنگ آمیزی آن می باشد.
سپس از دید میکروسکوپی جهت جستجوی باکتری باکتری بر روی لام استفاده می شود. شما اغلب می توانید هنگامی که در مطب یا کلنیک هستید نتایج تست را به دست آورید. این تست در مردان کاملاً دقیق است ولی در زنان مناسب نیست. فقط در نیمی از زنان مبتلا به سوزاک نتایج رنگ آمیزی مثبت می شود.
اغلب موارد کارکنان بهداشتی از سواب های رحمی یا مدخل رحمی جهت تست تشخیصی ژن باکتری استفده می نمایند. این تست دقیق تر از کشت باکتری می باشد.
در کشت آزمایشگاهی، یک نمونه از ترشحات درون ظرف کشت قرار گرفته برای مدت ۲ روز انکیوبه می شود تا به باکتری اجازه رشد داده شود. حساسیت این تست وابسته به مکانی است که نمونه گرفته شده است.
کشت نمونه مدخل رحمی تقریباً در ۹۰ درصد موارد عفونت را تشخیص می دهد. کشت همچنین اجازه تست برای باکتری های مقاوم به دارو را نیز می دهد.
● درمان
مراقبین و کارکنان بهداشتی اغلب یک تک دوز از آنتی بیوتیک های زیر را جهت درمان سوزاک تجویز می نمایند.
▪ Cefexime
▪ Ceftriaxone
▪ Ciprofloxacin
▪ Ofloxacin
▪Levofloxacin
در صورت بارداری یا سن کمتر از ۱۸ سال نباید سیپروفلوکساسین یا افلوکساسین مصرف نماید.
پزشک معالج شما می تواند بهترین و بی خطر ترین آنتی بیوتیک را برای شما تجویز نماید. سوزاک و کلامیدیا، دیگر بیماری شایع منتقله از طریق تماس جنسی، اغلب همزمان فرد را آلوده می نمایند. بنابراین پزشکان اغلب یک ترکیب آنتی بیوتیکی نظیر سفتریاکسون و داکسی سیکلین یا آزیترومایسین را تجویز می نماید و هر دو بیماری را درمان می کنند.
اگر شما مبتلا به سوزاک هستید، همه شرکای جنسی شما چه علامتدار و چه بدون علامت باید تست شده و در صورت آلودگی درمان شوند.
● پیشگیری
مطمئن ترین راه جلوگیری برای بیماری های منتقله از طریق جنسی، پرهیز از تماس جنسی مشکوک می باشد. با استفاده از کاندوم های لاتکسی به طور مستقیم و دائمی در طی فعالیت جنسی مقعدی یا مهبلی احتمال ابتلا به سوزاک و عوارض آن کاهش می یابد.
● عوارض
▪ در عفونت های سوزاک درمان نشده : باکتری در مجاری تناسلی انتشار می یابد و به ندرت از طریق جریان خون، مفاصل، دریچه های قلبی و مغز را دچار عفونت می نماید.
شایعترین نتیجه سوزاک درمان نشده، بیماری التهاب لگن، عفونت شدید مجاری تناسلی، می باشد. این بیماری اغلب بلافاصله بعد از خونریزی ماهیانه رخ می دهد. بیماری التهاب لگن باعث ایجاد بافت اسکاری در لوله های تخمدانی می گردد و اگر لوله ها به طور نسبی تنگ شوند ممکن است تخمک بارور نتواند از این طریق به رحم باز گشته و در این صورت احتمال تلقیح جنین در لوله و بارداری نابجا افزایش می یابد. این عارضه جدی باعث سقط جنین و یا مرگ مادر می گردد. در مردان سوزاک منجر به اپیدیدیمیت، شرایط دردناک در بیضه ها می شود که در صورت عدم درمان منجر به ناباروری و درگیری غدد پروستات می گردد.
به ندرت سوزاک درمان نشده از طریق خون به مفاصل انتشار و منجر به التهاب مفاصل
می شود که یک عارضه بسیار جدی است. ابتلا به عفونت سوزاک احتمال ابتلا به ایدز را افزایش
می دهد. لذا این نکته بسیار مهم است که فرد خود را در برابر این بیماری محافظت نماید و یا در صورت آلودگی به بیماری سریعاً تحت درمان قرار گیرد.
● انتقال عفونت به نوزادان یا اطفال
اگر شما در بارداری مبتلا به سوزاک هستید، ممکن است عفونت را به فرزندتان انتقال دهید. این انتقال هنگام عبور نوزاد از کانال زایمان یا در طی حاملگی صورت می گیرد. مراقبین بهداشتی از طریق کاربرد قطره نیترات نقره یا دیگر داروهای چشمی می توانند از عفونت چشم فرزند شما جلوگیری نمایند.
به علت ریسک عفونت سوزاک برای شما و فرزنداتان متخصصین پیشنهاد می کنند که زنان حامله طی مراقبت های قبل از تولد حداقل یکبار جهت بررسی آلودگی به سوزاک تست شوند.

منبع : دانشگاه علوم‌پزشکی بوشهر