معضلی به نام برنامه های مناسبتی

تهیه و ساخت برنامه های مناسبتی یكی از اساسی ترین و اصلی ترین وظایف صدا و سیماست از آنجا كه این نوع برنامه ها دارای موضوعاتی مشخص و معین هستند و در عین حال ضوابط و سیاستهایی نیز برای این مناسبت ها مشخص شده است می توان از ساخت این برنامه ها در سازمان بعنوان برنامه های سهل و ممتنع یاد كرد.
سهل از آن جهت كه برنامه سازان رادیویی و تلویزیونی غالبا با مشكلی به نام موضوع و محتوا درگیر هستند اینكه چه موضوعی با چه محتوایی برای رسانه ای چون صدا و سیمای جمهوری اسلامی مناسب خواهد بود به عنوان یكی از معضلات تولیدكنندگان برنامه های رادیویی و تلویزیونی مطرح است. گذشته از این تولیدكنندگان رادیو و تلویزیون با مشكلی به نام یافتن موضوعات مورد نظر رو به رو هستند اینكه بتوانند مقتضیات رسانه، مخاطب و سازمان رسانه ای را دریابند،به نحوی كه موضوع را دچار گسستگی نكند و هم به مخاطب خود بتوانند تمامی موضوع را عرضه كنند.
از این نظر نیز چون سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی دارای سیاستنامه ای مشخص و معین در حوزه برنامه های مناسبتی است برنامه سازان نیز به راحتی می توانند به نوع نگاه و رویكرد سازمان با هر موضوع و مناسبتی آشنا شوند و آن را در برنامه خود به كار گیرند از سوی دیگر چون مناسبت ها در هر سال تكرار می شوند و غالبا نیز دارای موضوعات و محتواهایی واحد و یكسان هستند دست برنامه سازان در تنوع بخشیدن به برنامه های خود را تنگ می كند و اینجاست كه بحث فرم و قالب بحثی جدی و تعیین كننده خواهد بود.
تخصص و هنرمندی برنامه سازان تلویزیونی نیز در همین مساله نهفته است كه چگونه می توان به موضوع و محتوایی تكراری و صد البته آشنا برای مخاطبین، تازگی و جذابیت بخشید.مخاطبان این برنامه ها بیش یا كم نسبت به اتفاقات یا مناسبات مذهبی یا ملی خود تا حدودی آشنایی دارند و لذا بازگویی یا روایت این اتفاقات بدون هیچ تمهید دیداری و شنیداری یا به عبارتی هنری جذابیت لازم را ایجاد نخواهد كرد.
حتی اگر بخواهیم منصفانه و واقع بینانه نیز قضاوت كنیم، صدا و سیما در برخورد با برنامه های مناسبتی دچار تكرار و فاقد نگاهی تازه است. به نوعی می توان گفت مخاطبان این دو رسانه با تقارن ایام به خصوص، به راحتی می توانند حدس بزنند چه برنامه هایی برای این روزها در نظر گرفته شده است و حتی كار به آنجا كشیده می شود كه می توانند اسم و عنوان یك برنامه مشخص را برای آن روز به خصوص حدس بزنند. دیگر برای همه مشخص شده است كه در ایام وفات، میزگردهایی با حضور چند شخصیت مذهبی یا مصاحبه هایی كوتاه با هر یك از آنها جزء لاینفك برنامه های تلویزیونی در چنین ایامی است كه محتوای این برنامه ها نیز غالبا تكراری و مشخص است.
این نوع برنامه سازی جدای از آنكه ما را با برنامه هایی تكراری و غیرجذاب روبه رو می كند نوعی تصنع را نیز در درون خود خواهد داشت؛ خصوصا آنكه در ایام عزاداری و اعیاد مذهبی نیز برنامه های این دو رسانه دچار تكرار و فاقد نوآوری هستند. هر قدر این دو رسانه در پخش مراسم عزاداری سعی دارند با برنامه های ساكن و آرام القای عزا و ماتم كنند، در ایام اعیاد مذهبی تهیه كنندگان سعی دارند با پخش تصاویری پرتحرك و موسیقی تند و پرضرب القای حس شادمانی كنند و این نوع برنامه سازی در چنین ایامی آنقدر در شبكه های تلویزیونی رایج است كه گاه شما شاهد حضور یك خواننده در دو یا سه شبكه به طور همزمان هستید.
همچنین در اعیاد مذهبی شما حتما باید فیلم كمدی ببینید و البته برای مسوولان تلویزیون فرق نمی كند كه این فیلم برای دهمین بار به خورد خلایق داده می شود و حتی بعضی از مسوولان سهواً یادشان می رود كه همین فیلم در سال قبل در همین روز به نمایش درآمده است. درست به شكل ایام محرم و ضربت خوردن حضرت علی (ع) كه شما حتما فیلم «روز واقعه» و «امام علی(ع)» را خواهید دید.
در ایام مناسبت های جهانی نیز شما با ساده ترین شكل برنامه سازی مواجه می شوید یا در حد گزارش، مصاحبه و نهایتا یك میزگرد پیرامون موضوع آن روز خواهد بوددر نهایت باید گفت در مناسبت هایی از این دست تلویزیون و رادیو دچار تكراری آزاردهنده و حتی نگران كننده شده است.از آنجا كه جامعه ایران جامعه ای مذهبی و دینی قلمداد می شود لزوم بازنگری در تهیه برنامه های مناسبت های مذهبی به شدت احساس می شود.

منبع : روزنامه ابرار