موفقیت در مدرسه از خانه شروع می‌شود

مصرف صبحانه برای دانش‌آموزان و نوجوانان که در مرحله رشد به‌سر می‌برند بسیار ضروری و لازم است.
برای موفقیت فرزند و دانش‌آموزتان در مدرسه چه چیزهایی لازم است؟ اولین چیزی که ممکن است به ذهن شما خطور کند، تهیه و آماده‌سازی امکانات مناسب و مدرسه خوب با معلم‌های خوب است که به نوبه خود عالی است، اما بایستی به یک قدم قبل از این موارد یعنی زمانی که هنوز دانش‌آموز شما از خانه خارج نشده نیز فکر کرد. این شروع مناسب که می‌تواند شروع صحیحی باشد، صبحانه نام دارد. یکی از وعده‌های غذایی مهم که کمتر به آن اهمیت داده می‌شود، صبحانه است. والدین برای اینکه صبحانه مناسب و ماده غذایی در طول روز در مدرسه در اختیار فرزندان قرار بگیرد همیشه دغدغه دارند. مصرف صبحانه برای دانش‌آموزان و نوجوانان که در مرحله رشد به‌سر می‌برند بسیار ضروری و لازم است. این وعده اصلی غذایی باید حداقل ۰۲ درصد نیاز انرژی روزانه کودک را تامین کند. پژوهش‌های آماری نشان می‌دهد که حدود ۰۴ درصد بچه‌های سنین مدرسه، بدون صبحانه روزشان را آغاز می‌کنند. این در حالی است که به دلیل اهمیت این وعده غذایی در برخی از کشورهای خارجی در مدارس برای بچه‌ها برنامه صبحانه گذاشته شده است. پس بایستی حاوی مواد غذایی متنوع و مغذی مانند نان، شیر، پنیر، گردو، تخم‌‌مرغ، آب میوه‌های طبیعی و میوه‌ها و... باشد. مصرف صبحانه باعث افزایش تمرکز در یادگیری و نشاط دانش‌آموز در کلاس درس می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد بچه‌هایی که قبل از رفتن به مدرسه صبحانه می‌خورند،‌نمرات دیکته و ریاضی بهتری می‌گیرند، در مدرسه تمرکز بیشتری دارند و با دیگران بهتر رفتار می‌کنند. ضمن اینکه نخوردن صبحانه باعث می‌شود بچه‌ها در طول روز به‌خصوص نزدیک ظهر و ناهار بسیار گرسنه شوند و حجم بیشتری غذا مصرف کنند، که ممکن است منجر به استفاده از غذاهای پرکالری و کم‌اهمیت به لحاظ غذایی مانند بیسکویت، ‌شکلات، پفک، چیپس و باعث چاقی، سرطان و عوارض جانبی آن در بزرگسالی شود.
● چه باید کرد؟
باید بچه‌هایمان را به خوردن صبحانه تشویق کنیم و اینکار را می‌توانیم با کمی سلیقه به‌خرج دادن، خلاقیت در درک ذائقه‌ فرزندانمان و انتخاب مواد غذایی مناسب و مغذی ایجاد کنیم. زود بیدار کردن فرزندانمان، برای اینکه فرصت خوردن صبحانه را داشته باشند، می‌تواند زمینه مناسبی برای عادت آنها برای میل صبحانه باشد. زود شام خوردن در شب قبل نیز از مواردی است که می‌تواند در کودکانی که صبح‌ها احساس گرسنگی نمی‌کنند،‌موثر باشد.
● برای صبحانه چه باید کرد؟
با اینکه شیر حاوی مواد مغذی کلسیم،‌فسفر،‌ویتامین‌ و... است و برای استحکام استخوان‌ها و دندان‌ها خوب است، ولی ممکن است که به مزاج فرزندان شما سازگار نباشد و یا کودک‌شما عادت به خوردن صبحانه‌های سنتی را نداشته باشد. پس سعی کنید از فرآورده‌ها و دیگر محصولات لبنی مانند: خامه، شیر برنج،‌فرنی، شکلات صبحانه و یا از دیگر جانشین‌ها مثل ماست، میوه یا کیک‌های ساده خانگی و یا مربا‌هایی که دوست دارد استفاده کنید. برای صبحانه موارد زیر را به‌خاطر داشته باشید: استفاده از فرآورده‌های لبنی مانند پنیر یا خامه (به‌صورت پنیر خامه و...) به‌علاوه نان و چای شیرین؛ کره به‌علاوه عسل یا مربا به‌ویژه مرباهای مقوی مانند مربای هویج، آلبالو، توت‌فرنگی؛ شکلات صبحانه به‌علاوه چای یا شیر یا خامه؛ تخم‌مرغ به شکل آب‌پز یا به شکل نیمرو؛ لوبیا چیتی یا عدسی؛ حلیم، شیربرنج، فرنی؛ ساندویچ مرغ یا همبرگر و تخم‌مرغ به‌علاوه سبزیجاتی مانند کاهو یا گوجه فرنگی و... به‌علاوه میوه؛ مصرف آب‌میوه‌های طبیعی به‌ویژه آب پرتقال یا آنهایی که دارای ویتامین C هستند؛ استفاده از غذاهای تکه‌ای آماده که شامل پروتئین، غلات و انرژی کافی مانند نان به‌علاوه پنیر خامه یا گردو باشند.
● میان وعده زنگ تفریح غذایی
برنامه غذایی کودکان روزانه باید شامل ۳ وعده اصلی غذایی (صبحانه، ناهار، شام) و حداقل دو میان وعده باشد. با توجه به اینکه میزان اشتها و میل به غذا در کودکان دبستانی و نوجوانان در مقایسه با سنین پیش و بعد از خود کمتر است در نظر گرفتن تعداد وعده‌های بیشتر در روز می‌تواند نیاز تغذیه‌ای لازم آنها را بهتر برآورده سازد. میان وعده‌ها تاثیر مهمی در حفظ سلامت تغذیه‌ای کودکان دارند به شرطی که از انواع مواد غذایی مناسب و مغذی در آنها استفاده شود و همچنین زمان آن طوری انتخاب شود که کودک اشتهای خود را برای میل وعده اصلی غذا از دست ندهد. لزوم قرار گرفتن میان‌وعده‌ها در برنامه غذایی کودکان و نوجوانان در این است که چون ذخایر گلیکوژن آنان در عضلات و کبد کمتر است، نیازمند استفاده از میان وعده در برنامه غذایی خود هستند. همچنین چون دانش‌آموزان معمولا در زنگ‌های تفریح بین کلاسی عادت دارند از بوفه مدرسه تنقلات و خوراکی‌هایی مانند انواع شکلات‌ها، بیسکویت‌های شکلاتی و کرم‌دار، چیپس، پفک، نوشابه‌های گازدار، آب میوه‌های صنعتی که دارای انرژی بالا و ارزش تغذیه‌ای پائین هستند، استفاده کنند، بایستی میزان مصرف این مواد کم‌ارزش به لحاظ غذایی را در دانش‌آموزانمان پائین بیاوریم. زیرا مصرف آنها در میان وعده نه تنها نیازهای تغذیه‌ای کودکان را تامین نمی‌کند بلکه آنها را سیر کرده و اشتهای آنها را برای صرف وعده‌های اصلی غذایی از بین می‌برد. همچنین این مواد به دلیل دارا بودن مقدار بالای نمک و چربی موجب بروز زمینه چاقی و بسیاری از بیماری‌ها در بزرگسالی می‌شود و به علت دارا بودن مواد قندی باعث پوسیدگی دندان می‌شود، چون این مواد به‌صورت پلاک به دندان چسبیده و موجبات پوسیدگی را فراهم می‌کند.
خوراکی‌ها و مواد غذایی مثل انواع میوه‌های تازه فصل، سبزی‌ها، آب‌میوه‌ها، میوه‌های خشک، مغزها، ‌بیسکویت ساده یا همان کیک‌های ساده که در خانه درست می‌کنید به‌علاوه شیر، ساندویچ‌های نان و پنیر و گردو، نان و پنیر به‌علاوه گوجه‌فرنگی همراه با خیار و نان‌ به‌علاوه تخم‌مرغ و گوجه فرنگی و... به عنوان میان وعده‌های مغذی شناخته شده‌اند که می‌توانند در کنار تامین درصدی از انرژی مورد نیاز‌، میزانی از مواد مغذی لازم مانند پروتئین، چربی‌های مفید، املاح معدنی و ویتامین‌ها را برای دانش‌آموزان در ساعات مدرسه تامین کنند.
● ویتامین فراموش نشود
استفاده از میوه‌ها به‌ویژه به‌صورت تازه به عنوان نیم چاشت برای فرزندانمان بسیار مفید واقع خواهد شد. مصرف میوه‌های تازه مانند سیب‌، انجیر، گلابی،‌موز و... به‌واسطه داشتن ویتامین‌های A، B، C، D، E و مواد معدنی مورد نیاز بدن گزینه مناسبی خواهد بود. توجه داشته باشید میوه‌هایی چون سیب و خرما می‌توانند انتخاب مناسبی باشند، به‌ویژه استفاده از خرما قبل از زنگ ورزش برای تامین انرژی مناسب است.
پدر و مادرها بایستی توجه داشته باشند که از مواد غذایی مورد علاقه بچه‌ها استفاده کرده و ساندویچ و میوه‌هایی را که بچه‌ها بیشتر دوست دارند و ترجیح می‌دهند، برای زنگ‌های تفریح آنها بگذارند که می‌توان به ساندویچی مانند ساندویچ مرغ،‌همبرگر و تخم‌مرغ به‌علاوه سبزیجات و میوه‌ها اشاره کرد. برای میان وعده می‌توانید علاوه بر موارد گفته شده از نان‌های تست شده به همراه کره بادام‌زمینی یا مربا و یک شیر پاکتی به‌علاوه کمی میوه یا انواع مغزها مثل گردو استفاده نمائید. در ضمن، مصرف هفته‌ای یک بار انواع شیرینی و کیک‌های خانگی و نوشیدنی‌های مورد علاقه بچه‌ها می‌تواند از مصرف زیادی شیرینی‌ها جلوگیری نماید.
در پایان نیز باید بدانید که یکی از مهمترین نیازهای کودک و فرزند شما نیاز به زمان و وقت است. یعنی باید بتوانید وقت کافی به او اختصاص دهید. اگر سرتان شلوغ است و مشغله دارید این مسئله به فرزندان شما بر نمی‌گردد و باید بتوانید وقت کافی را به آنها اختصاص دهید و بدانید که هیچ سود و بهره‌ی مادی،‌جایگزین وقت و زمان از دست رفته‌ای که می‌توانستید به کودکانتان اختصاص دهید، نمی‌شود

محمدرضا انصاری