جمعه, ۱۶ آذر, ۱۴۰۳ / 6 December, 2024
مجله ویستا

داروهای تجویزی


داروهای تجویزی
●داروهای تضعیف کننده سیستم اعصاب مرکزی
▪باربیتوراتها
جزو داروهای مضعف سیستم اعصاب مركزی است نام‌های دیگرآن عبارتند از:Amytal، Floriual، Nembutal، Seconal، Tuinal، فنوباربیتال، pentobarbital استفاده‌های پزشكی آن شامل استفاده در موارد بیهوشی، ضد تشنج،‌خواب آور و آرامبخش می‌باشد. در حد متوسط تا بالا باعث وابستگی جسمی‌و روانی می‌گردد. مصرف آن با ایجاد پدیده تحمل همراه است. مدت اثر آن ۸-۵ ساعت است. طریقه استفاده از آنها بروش خوراكی و تزریقی است اثراتش شامل اختلال در تكلم،‌اختلال در آگاهی مكان و زمان،‌علائم شبیه مستی (‌مانند الكل ) است.علائم مسمومیت شامل كاهش در سطح تنفس، پوست سرد، مردمكها متسع،‌نبض ضعیف و سریع، كما و گاهی مرگ است. علائم محرومیت شامل اضطراب، بی خوابی، لرزش دستها، دلیریوم، تشنجات و‌ گاهی مرگ است.
▪فلونیترازپام
از دسته بنزودیازپین‌ها (Schedule IV)و تضعیف كننده سیستم اعصاب مركزی است.فلونیتر ازپام ماده مخدر خاص مهمانیهاست كه بیشتر از طرف مكزیك به آمریكا قاچاق می‌شود این ماده در مشروب فروشی،‌كلوپهای شبانه و... مورد سوء استعمال قرار می‌گیرد. در برخی مصرف كنندگان ‌این ماده میل جنسی را شدیداً افزایش داده و بعضاً موجب ارتكاب تجاوز می‌شود. گرچه این دارو بصورت قانونی درسراسر جهان توزیع می‌شود، این ماده هیچ مصرف پزشكی در آمریكا ندارد. ‌نامهای تجاری آن عبارتند از : Rohypnol، roofies،rope، R۲، Roypnol
▪استفاده پزشكی :
فلونیتر ازپام در بیش از ۷۰ كشور به فروش می‌رسد و از آن جهت درمان كوتاه مدت بی خوابی استفاده می‌شود.
▪وابستگی جسمی‌ و روانی :
استفاده مزمن از فلونیترازپام می‌تواند باعث وابستگی شود. وعدم استفاده از آن موجب سندرم ترك گردد.
▪ تحمل داروئی Tolerance:
همانند سایر داروهای دسته بنزودیازپین تحمل داروئی ایجاد می‌كند.
▪ استفاده پزشكی :
فلونیتر ازپام در بیش از ۷۰ كشور به فروش می‌رسد و از آن جهت درمان كوتاه مدت بی خوابی استفاده می‌شود.
▪وابستگی جسمی‌ و روانی :
استفاده مزمن از فلونیترازپام می‌تواند باعث وابستگی شود. وعدم استفاده از آن موجب سندرم ترك گردد.
▪تحمل داروئی Tolerance:
همانند سایر داروهای دسته بنزودیازپین تحمل داروئی ایجاد می‌كند.
▪مدت اثر (Duration):
تاثیر فلونیترازپام حدوداً ۲۰-۱۵ ساعت پس از استفاده از راه دهانی شروع شده و ۴۷ ساعت ادامه داد. البته اثرات خفیف آن تا ۱۲ ساعت پس از استفاده باقی می‌ماند.
▪روشهای سوء استعمال:
این ماده مخدر در دوزه‌های mg۱ و mg۵ وجود دارد البته قبلاً فرمهای تزریقی آن با دوز m۱/۲mg وجود داشته كه اخیراً از رده تولید خارج شده است.
▪اثرات :
‌آرامبخش، شل كردن عضلات، كاهش اضطراب
▪مصرف بیش از اندازه (Overdose):
علاوه برافت فشارخون،‌اختلال حواس، گیجی، اختلالات بینایی، گمگشتگی و ناراحتی دستگاه گوارش و احتباس ادرار مصرف بیش از حد آن موجب مرگ می‌شود.
▪ترک (Withdrawal):
همانند سایر داروهای گروه بنزودیازپین قطع ناگهانی دارو پس از استفاده روزانه موجب حملات اضطراب می‌شود.
●كلرال هیدرات
این ماده جزو داروهای مضعف سیستم اعصاب مركزی است اسامی‌تجارتی آن Noctec، Somnos و Felsules می‌باشد. درپزشكی از آن به عنوان داروی خواب آور استفاده می‌شود. درحد متوسط باعث وابستگی جسمی‌و روانی می‌شود. مصرف آن با ایجاد پدیده تحمل همراه است.مدت اثر آن ۸-۵ ساعت است.
طریقه مصرف آن خوراكی است اثرات آن در بدن شامل اختلال در تكلم، عدم آگاهی به مكان و زمان، علائم مستی ( همانند الكل ) می‌باشد. درصورت مصرف بیش از حد آن باعث مسمومیت شده كه علائم آن شامل كاهش درعمق تنفس، پوست سرد، مردمكهای متسع، نبض ضعیف وسریع، كما و گاهی مرگ است.علائم محرومیت شامل اضطراب، بی خوابی، لرزش اندام‌ها، دلیریرم، تشنجات و احتمالاً مرگ است.
●کتامین
▪طبقه بندی :
مضعف سیستم اعصاب مركزی
▪نامهای تجاری:
Special k ، Cat valium
▪دوزاژ:
استفاده از آن به میزان ۱۰۰ میلی گرم باعث بروز عوارض فیزیكی و روانی می‌گردد.
▪استفاه بالینی :
از كتامین بصورت داروی بیهوش كننده جهت حیوانات و انسان استفاده می‌شود. تنها منبع شناخته آن در بازارهای غیر قانونی انحراف آن از مسیرهای قانونی به این گونه بازارهاست. گزارشات اخیر حكایت از این دارد كه تعداد زیادی از كلینیك‌های دامپزشكی اختصاصاً جهت ربودن و یالهای كتامین مورد سرقت واقع شده اند.
▪وابستگی جسمی‌:
این دارو ممكن است باعث وابستگی جسمی‌گردد.
▪وابستگی روانی :
این دارو به میزان زیادی باعث وابستگی روانی می‌گردد.
▪تحمل :
با مصرف این دارو پدیده تحمل ایجاد می‌شود.
▪مدت اثر:
مدت اثر این دارو از یك تا ۱۲ ساعت متغیراست.
▪روش استفاده :
محلول كتامین می‌تواند از طریق تزریق، خوراكی (بصورت محلول‌های نوشیدنی) ویاموادقابل‌تدخین(Smokable material) مصرف گردد. فرم پودری آن از طریق تبخیر حلالهای فرم مایع آن حاصل می‌شود كه نتیجه آن پودر سفید و یا كمی‌مایل به قهوه ای بوده كه در لمس شبیه به كوكائین است. این پودر می‌تواند از طریق نوشیدن و یا تدخین و یاتزریق ( پس از حل كردن درمایع ) مورد سوء مصرف واقع گردد.
▪اثرات :
اثراتی كه براثر مصرف كتامین بوجود می‌آید مشابه اثرات فن سیكلیدین بوده و اثرات بینایی مشابه LSD ایجاد می‌كند. سوء مصرف كنندگان گزارش می‌كنند كه سوء استفاده این ماده بهتر از PCPو LSD است زیرا مدت اثراتش یك ساعت یاكمتر است. ایلوزیون،‌توهم و اختلال در درك زمان و فواصل در اثر مصرف این ماده ایجاد می‌گردد.
▪مصرف بیش از حد (Overdose):
تغییر خلق و تغییر برداشت از وضعیت فیزیكی بدن, دلیریوم آشكار, احساس انفكاك, احساس غوطه‌ورشدن, رویاهای واضع یا خطاهای ادراك و بینائی ▪ترک (Withdrawal):
علائم ترك این ماده بصورت رفتارهای داروگرایانه بروز می‌كند.(Drug seeking behavior)
▪درمان:
انجام خدمات مشاوره ای و جلسات شناخت درمانی و رفتار درمانی در كاهش رفتارهای داروگرایانه مفید است. درصورتی كه علائم افسردگی در فرد وجود داشته باشد تجویز داروهای ضد افسردگی دركاهش بسیاری از علائم مفید خواهد بود.
●متاکوآلون
▪طبقه بندی :
تضعیف كننده سیستم اعصاب مركزی
▪نامهای تجاری :
كوآلود(Quaalude)و Sopor و Ludes
▪دوزاژ:
این دارو از طریق خوراكی مصرف می‌شود وبسرعت از دستگاه گزارش جذب می‌گردد. دوز خوراكی ۱۰۰-۷۵ میلی گرم روزانه است. درسوء مصرف این میزان به ۳ گرم روزانه می‌رسد.
▪استفاده بالینی:
متاكوآلون جزو داروهای خواب آور و آرام بخش بوده و اثرات فارماكولوژیكی مشابه باربیتوراتها را دارد. این دارو همچنین شباهتهای شیمیائی با گروه باربیتوراتها را داشته ولی در حقیقت ابتدا به عنوان جزئی از برنامه‌های كشور هند جهت داروی ضد مالاریا ساخته شد. (Brown and Goenechea ۱۹۷۳).
این دارو در طی سالهای ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰ به عنوان داروی ضد اضطراب و همچنین برای درمان اختلالات خواب استفاده شد. متاكوآلون بوسیله یك محقق هندی بنام M.L.Gujiral در سال ۱۹۵۵ در طی یك برنامه تحقیقاتی ضد مالاریا كشف شد. اقلام داروئی اولیه آن بشكل كپسول‌های خواب آور تحت نامهای تجارتی Renoval و Melsed و تركیب با یك آنتی هیستامین بنام Mandrax بفروش می‌رسید و در سال ۱۹۷۲ این دارو ششمین داروی منتخب آرامبخش آمریكا شناخته شد. نام Quaalude از عبارت quiet interlude بهمراه یك “aa” اضافه شده توسط كارخانه سازنده گرفته شده است. در آنزمان امید براین بود كه این دارو بهتر وایمن تر از باربیتوراتها جهت آرامبخشی باشد، معهذا بزودی دریافتند كه مصرف این دارو مشكلاتی مثل تحمل و وابستگی دارد. متاكوآلون بسرعت به عنوان یك داروی تفننی طی سالهای دهه ۱۹۶۰ در آمد. این دارو در سال ۱۹۷۱ در كشور انگلستان و در سال ۱۹۷۳ دركشور آمریكا جزو داروهای غیر مجاز و اعتیاد آور آورده شد.
▪وابستگی جسمی‌:
درحد متوسط باعث و ابستگی جسمی‌می‌گردد.
▪وابستگی روانی :
در حد متوسط باعث وابستگی روانی می‌گردد.
▪تحمل :
مصرف دراز مدت این دارو با بروز پدیده تحمل همراه است.
▪مدت اثر:
مدت اثر این دارو ۶-۲ ساعت است.
▪روش استفاده :
روش مصرف این دارو بصورت خوراكی است.
▪اثرات :
تاثیرات معمول آن بر بدن شامل اثرات آرامبخش (relaxation)، نشئگی (euphoria) و خواب آلودگی بروز می‌كند. در دوزهای معمول همچنین باعث كاهش میزان ضربان قلب و تندی تنفس می‌گردد و در دوزهای بالاتر باعث ایجاد افسردگی، عدم تعادل عضلانی و اختلال در تكلم می‌گردد.
▪مصرف بیش از حد (overdose):
علائم مسمومیت با این دارو شامل دلیریوم، تشنج،‌افزایش تون عضلانی، افزایش رفلكس‌ها، استفراغ،‌اختلال كلیوی، كما و حتی مرگ ( به علت توقف قلبی و تنفسی ) می‌گردد. درحقیقت علائم مسمومیت با این دارو مشابه مسمومیت با باربیتوراتهاست با این تفاوت كه اختلالات حركتی بیشتر و احتمال ایست قلبی و تنفسی كمتر است.
▪علائم ترك :
علائم ترك وابستگی به آن شامل اضطراب،‌بی‌خوابی، لرزش دستها، دلیریوم، تشنج وحتی مرگ می‌باشد.
▪درمان :
درمان علائم ترك اغلب حمایتی وعلامتی است ودرصورت بروز علائم دلیریوم و تشنج بستری در بیمارستان و اقدامات حمایتی گسترده تر توصیه می‌شود.
● گلوتتماید
▪طبقه بندی :
مضعف سیستم اعصاب مركزی
▪نام تجاری :
Doriden
▪دوزاژ:
دوز آن براساس هر بیمار متفاوت است. دوز معمول آن ۵۰۰ میلی گرم روزانه است.
▪استفاده بالینی :
گلوتتماید یك داروی آرامبخش ـ خواب آور است كه در درمان بی خوابی كاربرد دارد. معهذا امروز داروی بهتری جایگزین این دارو شده است. اگر این دارو هر روز مصرف شود، بیشتر از ۷ روز در درمان بی خوابی موثر نخواهد بود.
▪وابستگی جسمی‌:
درحد بالائی باعث وابستگی جسمانی می‌گردد.
زوابستگی روانی :
درحد متوسط باعث وابستگی روانی می‌گردد.مصرف این دارو با ایجاد پدیده تحمل همراه است.
▪مدت اثر :
‌۸-۴ ساعت
▪روش استفاده :
‌از طریق خوراكی مصرف می‌شود.
▪اثرات :‌
در دوز معمولی مصرف این دارو با علائمی‌همچون حالت گیجی،خواب آلودگی، و حالت منگی همراه است. حتی در صورتیكه این دارو در هنگام خواب مصرف شود،‌درهنگام بیدار شدن از خواب گاهی فرد حالت گیجی و خواب آلودگی دارد. گاهی مصرف آن با رویاهای شبانه وتوهمات همراه است.
▪مصرف بیش از حد:
تب، تشنج، عدم آگاهی به مكان و زمان، مشكلات حافظه ای، اسپاسم‌های عضلانی، كاهش سطح تنفس، كاهش رفلكس‌های محیطی، اختلال در تكلم، ضعف عضلانی شدید وحتی مرگ
▪علائم ترك :
اضطراب، بی خوابی، لرزش دستها، دلیریوم، تشنج از علائم مربوط به ترك مصرف این داروست.●● مسکنها (Opiudes)
●مورفین
در سال ۱۸۰۴ م. اولین الكالوئید تریاك – كه شناخته شد – مورفین(morphine) نامگذاری كردند كه از كلمه مورفئوس (Morpheuse)خدای رویای یونان باستان مشتق شده بود . از سال ۱۸۵۰م. كه سرنگهای تزریقی زیر جلدی به بازار آمد ، استفاده از آن گسترش بیشتری پیدا كرد.مورفین از تریاک استخراج میشود و یا مستقیما از ساقه خشخاش بدست می آید و به صورت پودری کریستالی به رنگ قهوه ای روشن و یا سفید می باشد.
مورفین به اشكال قرص، كپسول، پودر یا محلول عرضه می شود و از طریق خوراكی، كشیدن از راه مجاری تنفسی و تزریق زیر پوستی و داخل سیاهرگی مورد استفاده قرار می گیرد.شروع مصرف ‹‹ مورفین ›› را متخصصان به ‹‹ ماه عسل ›› تعبیر می كنند. زیرا ‹‹ مورفین ›› تمام احساسها را تغییر می دهد، و به تجربه های اداركی، خلقی و حسی و اساساً ارتباطات شخص با دنیای خارج، ظاهر دلنشینی می بخشد. این لذت در ابتدا در مورد احساسات داخلی نامشخص، بسیار شدید است.
كاركرد ذهنی در سطوح بالا مانند قدرت استدلال نه تنها دچار اشكال نمی گردد، بلكه عملكرد آن با شور و هیجان زیاد توأم است. البته پس از مدتی مصرف، عادت پدیدار می گردد و شخص به ناچار مقدار مصرفی خود را افزایش می دهد.
اضطراب كه خود جزئی از درد و رنج وابسته به كمبود احتمالی در اعتیاد است، سبب می شود كه شخص علاوه بر افزایش مقدار مصرفی خود، فواصل مصرف را كاهش داده و به این شكل از بروز علائم كمبود و اضطراب احتمالی جلوگیری نماید.
البته افرادی هستند كه مصرف روزانه خود را بدون افزایش قابل ملاحظه ادامه می دهند، و زندگی خود را براساس ریتم سرنگ ها قرار داده و به كار و زندگی معمولی خود مشغول می باشند. اما افراد دیگر قادر به تداوم كار و فعالیت نبوده و دائماً درپی بالا بردن مقدار مصرفی و پر كردن سرنگ های بعدی هستند.
اختلاف مورد اشاره مربوط به سازمان روانی – شخصیتی فرد و قدرت او در كنترل تمایلات و ارضا آن است. اما در اكثر موارد، اعتیاد به مشتقات ‹‹ تریاك ›› به طور عام و به ‹‹ مورفین ›› به طور خاص، موجب زوال سریع فیزیكی ، روانی و اجتماعی می گردد، و افرادی كه قدرت ذهنی خود را حفظ كرده اند، رنج فراوان می كشند. زیرا دیگر از ماه عسل خبری نیست، بلكه فقط لحظات پر اضطراب و سختی وجود دارد كه شخص به پركردن سرنگ فردای خود می اندیشد.
مرفین به صورت امروزی برای از بین بردن درد از قرن ۱۹ م. سابقه دارد و از حیث طبقه بندی فارماكولوژی، تضعیف كننده سیستم مركزی اعصاب می باشد.
●کدئین چیست؟
كدئین به عنوان یك مخدر آگونیست كه اغلب بصورت كریستالهای سفید رنگ مشاهده می‌شود و به عنوان یك آرام كننده و ضد درد جزو مواد ناركوتیك و از مشتقات تریاك به شمار می‌رود. و درساخت با غلظت ۱۰/۱ درصد تا ۲% درصد ساخته می‌شود. اشكال مختلف كدئین درسراسر جهان موجود می‌باشد. كدئین فسفات سفید رنگ وبصورت كریستالهای سوزنی شكل كه بصورت‌محلول معلق در آب و قابل حل در الكل دیده می‌شود. كدئین‌سولفات نیز بصورت‌كریستالهای سوزنی شكل بی رنگ یاسفید یافت‌می‌شوندكه پودرآن قابلیت حلالیت در آب وكمی‌ آن درالكل می‌باشد.اشكال مختلف دارویی دیگر قرص، شربت و كپسول می‌باشد.كدئین درشكل شربت كه از راه خوراكی كه تجویز می‌شود جهت تسكین سرفه‌های غیر خلطی و همچنین تركیب آن با بعضی از داروها غیر ناركوتیك مسكن جهت تسكین درد تجویز می‌شود. مقادیر زیاد كدئین و مصرف آن حتماً باید با تجویز پزشك صورت بگیرد.
▪موارد تجویز کدئین:
جهت تسكین دردهای خفیف و متوسط شامل دردهای مفصلی ـ دردكمرـ درد استخوان، درد دندان وسردرد و میگرن وهمچنین تسكین سرفه‌های خشك واسهال بكار می‌رود.
▪موارد احتیاط:
تمام اپیوئیدها و مخدرهای آگونیست سبب ایجاد وقفه و یا اختلال درتوانایی‌ها ی مغزی و فیزیكی انسان‌های مبتلا می‌گردند. كدئین بایستی در افراد با بیماریهای مزمن قلبی و نارسایی تنفسی و آسم برونكیال و افزایش فشار جمجمه با احتیاط مصرف شود. در افرادی كه دچار صدمات مغزی نخاعی جمجمه ای شده اند استعمال اپیوئیدها می‌تواند منجر به نارسائی تنفسی گردد.اپیوئیدها همچنین بدلیل اثر گذاری روی ماهیچهٔ مثانه باعث احتباس اداری و یا سختی دفع ادرار می‌شوند.
▪مصرف در دوران بارداری :
درزنان باردار استفاده كدئین احتمال تشكیل نقائص دستگاه تنفسی جنین را افزایش داده ویا منجر به زایمان زودرس یا سقط جنین می‌گردد. همچنین دربعضی از جنین‌ها علایم سندرم ترك نیز مشهود بوده است. اگر شما باردار هستید و یا مادرانی كه وظیفه شیردادن دارند نباید از كدئین استفاه نمایند.
▪طرق مصرف:
كدئین می‌تواند از راه خوراكی (PO) زیرجلدی (SC) داخل ماهیچه ای (IM) ومقعدی (PR) مصرف گردد. اثر مصرف مقعدی یا ركتال بطور قابل ملاحظه ای موثر تر از اثر مصرف به روش خوراكی آن می‌باشد. مصرف كدئین بصورت وریدی ممكن است منجر به ورم ریه، تورم پوست و آزاد كردن مقادیر خطرناك هیستامین و اثرات گوناگون قلبی عروقی شود. زمانیكه كدئین بصورت خوراكی مصرف می‌شود حتماً باید یك لیوان پرآب و یامقداری غذا با آن خورده شود تا كمترین اثر را روی سیستم گوارش داشته باشد.
▪دوز اثر:
بعضی از افراد جهت سرخوشی از مقادیر بالای ۱۵۰ میلی گرم استفاده می‌نمایند. برای دردهای خفیف ومتوسط دوز ائر به ترتیب زیر می‌باشد. در بالغین ۱۵ تا ۶۰ میلی گرم از راه خوراكی هر شش ساعت یا هر چهار ساعت یكبار برای سرفه‌های غیر خلطی و خشك در اطفال یك سال به بالا mg/kg ۵/۰ دو بار در روز استفاده می‌شود. پایین ترین دوز كشندهٔ گزارش شده دوازده میلی گرم درهركیلوگرم می‌باشد.
▪متابولیسم:
كدئین به سادگی در دستگاه گوارش جذب می‌شود و به سرعت به سرتاسر بافتهای بدن از طریق سیستم عروقی انتشار می‌یابد و پس از بافتها بوسیلهٔ كبد و طحال و كلیهٔ دفع می‌شود. آگونیست‌های مخدر و آنتاگونیست‌های مخدر بطور مشخص برگیرنده‌های مغزی و دیگربافتها اثری می‌گذارند. این گیرنده‌ها بطور گسترده اما نه پراكنده درسراسر سیستم مركزی اعصاب شاهده می‌شوند. انواع گیرنده‌های مخدر شامل گیرنده مو(M) و كاپاKappa و دلتاdelta می‌باشند. تمركز و انتشار آنها و انواع مختلف گیرنده‌ها براساس وجود آنها در سیستم اعصاب مركزی می‌باشد. گیرنده مو(M) بطور گسترده درسرتاسر سیستم مركزی اعصاب خصوصاً سیستم لمبیك یافت می‌شود و همچنین دربخشهای دیگری مثل تالاموس و مغز میانی نیز مشاهده می‌شود.گیرنده كاپا در طناب نخاعی و كورتكس مغزی یافت می‌شود.
بی دردی یا فقدان احساس درد در اثر تغییرات سیستم درد در طناب نخاعی و رده‌های فوقانی سیستم مركزی اعصاب ناشی می‌شود. بطور كلینیكال تحریك گیرنده مو سبب ایجاد حالت فقدان درد، سرخوشی، دپرسیون تنفسی ، تنگی مردمك چشم و كاهش حركات گوارش می‌گردد. تحریك گیرنده كاپا نیز علاوه براثرات فوق سبب كسالت و خستگی نیز می‌گردد.
▪اثرات كدئین :
لیست زیرشامل تمام اثرات كدئین و همچنین اثرات جانبی آن می‌باشد.
۱- ساپرس كردن یا جلوگیری و توقف احساس پاسخ به درد، سرخوشی، خواب آلودگی، سستی كاهش اعمال فیزیكی دربعضی افراد و افزایش اعمال فیزیكی دربعضی دیگر، ترس، بی احساسی و احساس خستگی كردن، تنگی مردمك چشم،‌اختلال مغزی،‌عدم دید در شب توهم و متوقف كردن سرفه.
۲- پایین آوردن وكاهش سرعت تنفس
۳- تهوع و استفراغ، یبوست، كاهش اشتها ، كاهش حركات معده، خشكی دهان، واكنشهای آلرژیك، ‌مشكلات تنفسی، ‌تورم لبها و زبان وصورت، تعریق، كاهش میل جنسی، خارش پوست.
DF۱۱۸ نیز نوعی كدئین است.
●داروهای محرک (Stimultants)
▪متیل فنیدیت
▪طبقه بندی
جزوداروهای محرك سیستم اعصاب مركزی است.
▪نام تجاری:
ریتالین Ritalin
▪دوزاژ:
دوزاین دارو براساس نیازها و عكس العمل‌های فردی تعیین می‌گردد. دركودكان (۶سال و بالاتر) بادوز ۵ تا ۱۰ میلی گرم سه بار در روز شروع شده و درهفته ۱۰-۵ میلی گرم در دوز روزانه افزوده می‌شود. حداكثر دوز روزانه ۶۰ میلی گرم است. در بالغین دوز روزانه ۳۰-۲۰ میلی گرم می‌باشد.
▪استفاده بالینی :
در درمان اختلال ADHD (Attention-deficit hyperactivity disorder) كودكان بكار می‌رود و یا عبارتی پرحركتی در بچه‌ها.
▪وابستگی جسمی‌مصرف:
این دارو باپدیده وابستگی جسمی‌همراه نمی‌باشد.
▪وابستگی روانی :
مصرف این دارو به میزان متوسط باعث وابستگی روانی می‌گردد.
▪تحمل :
‌مصرف این دارو با بروز پدیده تحمل همراه است.
▪مدت اثر:
مدت اثر این دارو ۶-۴ ساعت است.
▪روش استفاده:
این دارو به شكل خوراكی و یا تدخین استفاده می‌شود.
▪اثرات :
مصرف این دارو بشكل تقویت حواس (Hightened senses)، نشئگی و ایجاد توهم بروز می‌كند.
▪مصرف بیش از حد :
افزایش درجه حرارت بدن، اختلالات الكترولیتی و آریتمی‌قلبی، طپش قلب، تشنج، سردرد، افزایش فشار خون وخشكی مخاط‌ها از علائم مصرف بیش از حد این داروست.
▪علائم ترك:
علائم ترك مصرف این دارو بصورت دردهای عضلانی، خواب آلودگی و افسردگی بروز می‌كند.
●مت آمفتامین
این دارو جز و دسته داروهای محرك است نامهای تجارتی آن شامل:ICE،obetrol ،Dexedrine،Desoxyn و Biphetamine است. درپزشكی این دارو در درمان اختلالات توجه (Attention deficit disorder)، ناركولپسی و كنترل وزن بكارمی‌رود. مصرف این دارو ممكن است باعث وابستگی جسمی‌گردد ولی در حد بالایی باعث وابستگی روانی می‌گردد. مصرف این دارو با بروز پدیده تحمل همراه است. این ماده به فرم‌های قرص، پودر و دانه‌های كریستالی وجود دارد. مدت اثر این دارو ۴-۲ ساعت است.طریقه مصرف این دارو خوراكی، تزریقی و تدخین است.اثرات احتمالی آن در بدن شامل افزایش سطح هوشیاری، تحریك پذیری، نشئگی، افزایش تعداد ضربان قلب و فشار خون، بی خوابی و كاهش اشتها است.
علائم مصرف بیش از حد (مسمومیت ) آن شامل آشفتگی، افزایش دمای بدن، توهمات، تشنجات وگاهی مرگ است. علائم ترك شامل بی تفاوتی، افزایش دوره‌های خواب،‌تحریك پذیری، افسردگی و وعدم آگاهی به زمان و مكان است.
▪کریستال متامفتامین شکلهای مختلف متامفتامین
۴-متیل تیو آمفتامین۴-Methylthioamphetamine(۴- MTA , Flatliners) :
۴-میتل تیوآمفتامین (۴-MTA) از لحاظ شكل ساختمانی شبیه آمفتامین است. ۴-ام ـ تی ـ ای طبق گزارشات اثرات فیزیكی مشابه ۳-۴ متیلن اكسی آمفتامین (ام ـ دی ـ ای ) و ۳-۴ میتلن دی اكسی مت آمفتامین (MDMA/ecstasy) دارد.
▪استفاده‌های قانونی یا مجاز:
هیچ مجوز استفاده پزشكی برای ۴-MTA صادر نشده است. ۴-MTA ابتدا بجهت استفادهٔ پژوهش تحت یك داروی انتخاب شده سروتونرژیك انتخابی ساخته شده است.
▪ساختمان شیمیایی ـ داروشناسی :
۴-MTA ساختمانی شبیه آمفتامین دارد.
▪اثرات جانبی:
اثرات جانبی ۴-MTA هنوز در انسان مشخص نشده است.
افزایش بیش از حد سروتونین در اثر مصرف ۴-MTA احتمال منجر شدن به سندرم سروتونین كه علایم آن عبارت از انقباض غیر اداری ماهیچه‌ها, احساس خستگی, تعریق, تكانهای غیر ارادی بدن،افزایش عكس العمل، انقباض ناگهانی عضله و نهایتاً گیجی وكما كه منجر به مرگ می‌شود.
گزارشات از گروه سم شناسی لندن حاكی از مرگ ۳ نفر در نوامبر ۱۹۹۸ در اثر مصرف ۴-MTA را می‌دهد.
همچنین در گزارش ارائه شده دسامبر ۱۹۹۸ نشاندهندهٔ مرگ یك دانش آموز در یكی از پارتی‌های غیر مجاز بعد از مصرف ۷ قرص ۴-MTA می‌باشد.
▪مصارف غیرمجاز:
استفاده از ۴-MTA و مصرف آن باعث تحریك و سرخوشی همچون اكستسی بوجودمی‌آورد.
گزارشات NCIS كشور انگلستان این فرضیه رابوجود می‌آورد كه در اثر اعمال فشارهای قانونی جهت كنترل تولید اكستسی منجر به ساخت مواد اعتیاد آور دیگری از مشتقات اكستسی بشود. این پیش بینی كه احتمال استفاده و معامله ۴-MTA بجای اكستسی و به عنوان یك داروی خیابانی مخدر انتظار می‌رود.
▪توزیع غیرمجاز:
طبق گزارشاتی درباره آنالیز ۴-MTA كه در گزارش گروه سم شناسی انگلستان, رویت شده این دارو در بازارهای كشور انلگستان, هلند و بلژیك توزیع و انتشار داشته است. ۴-MTA درشكلهای اولیه بصورت قرصهای سفید یا كرم رنگ حلقه ای كه دارای قطر ۹ تا ۱۴ میلی متر می‌باشد تولید می‌گردد.
دردو مورد قرص بسته بندی شده, یكی تحت عنوان S۵ و بسته بندی دیگر تحت عنوان كافئین ویتامین وفراورده‌های گیاهی عرضه می‌شد. در آنالیز این قرصها معمولاً ۱۰۰ تا ۱۴۰ میلی گرم ۴-MTA درهرقرص وجود دارد.
۴-MTA جزولیست بندی كنترل مواد در ایالات متحده آمریكا نمی‌باشد. بهرحال می‌تواند در جدول ۱ كنترل مواد شبیه یا آنالوگ MDA و یا MDMA قرار بگیرد. طبق پیشنهاد سازمان بهداشت جهانی و كمیسیون داروهای ناركوتیك مورخ ۲۰ مارس سال ۲۰۰۱ میلادی ۴-MTA به جمع جدول شماره ۱ داروهای روانگردان كنوانسیون سال ۱۹۷۱ میلادی اضافه شده است.
منبع : ستاد مبارزه با مواد مخدر