عوامل مؤثر بر بازار طلا

عوامل مؤثر بر رفتار خریداران طلا
چه چیزی باعث می‌شود که خریداران در بازار طلا تصمیم خود را بگیرند و برای خرید به طلافروشی‌ها بروند؟ تصمیم این متقاضیان بازار طلا را چه چیزی تعیین می‌کند؟ مهمترین عامل، مقدار درآمد خریدار یا خانواده اوست. اگر خریدار به اندازه کافی پول نداشته باشد نمی‌تواند حرکتی در بازار انجام داده و بر آن تأثیرگذار باشد. صرف خواستن و پسندیدن دلیل آن نمی‌شود که بگوئیم فلانی متقاضی و خریدار کالای خاصی است.تا این قبیل افراد قادر به خرید نباشند مشتری بالقوه در بازار به حساب نمی‌آیند. اما وقتی مردم درآمد کافی داشته باشند (هر چه درآمدشان بیشتر باشد) احتمال این‌که پول زیادتری را به خرید طلا اختصاص دهند بیشتر است.بی‌حکمت نیست که فروشنده‌ها به خریداران می‌گویند ”خدا به شما برکت دهد“!غیر از درآمد عامل دیگری که بر تصمیم خرید تأثیر می‌گذارد، قیمت طلاست. وقتی خریداران درآمد ثابت و محدودی داشته باشند، قیمت ارزان‌تر آنها را بیشتر به خرید طلا تشویق می‌کند. قیمت‌های بالاتر همیشه مشتری را فراری می‌دهد!تصور مردم از تغییر قیمت‌ها هم بر تصمیم آنها به خرید تأثیرگذار است. اصلاً هم مهم نیست که این تصورات مردم درباره نوسانات بازار طلا پایه و اساس منطقی و قابل قبولی داشته باشد یا خیر! مهم تصورات و انتظارات مردم در مورد افزایش یا کاهش قیمت طلاست. حتی تحولات سیاسی، هم بر بازار تأثیرگذار است زیرا تصورات مردم در مورد آینده را تغییر می‌دهد و ممکن است اولویت‌های خرید آنها را جابه‌جا کند.اگر به هر دلیل مردم بر این باور باشند که قرار است به زودی طلا گران شود، همین فردا به بازار هجوم می‌آورند، حتی قرض می‌کنند و مشغول خرید می‌شوند. برعکس اگر متقاعد شده باشند که قرار است به زودی قیمت طلا پائین بیاید دست نگه‌داشته و خرید نمی‌کنند تا این اتفاق بیفتد. زیرا در غیر این‌صورت خود را زیان‌دیده تصور می‌کنند.عامل دیگری که در تصمیم مردم برای خرید مؤثر است قیمت سایر زیورآلاتی است که می‌تواند به‌جای طلا مورد استفاده واقع شود. به‌عنوان مثال حلقه‌ها و انگشتری‌هائی از جنس پلاتین یا دارای نگین برلیان در بازار طالب دارد. اما قیمتش از طلا گرانتر است. حال تصور کنید که به‌دلیل قیمت برلیان به شدت ارزان شود، آیا شما به این فکر نمی‌افتید که زیورآلاتی بخرید که برلیان بیشتری داشته باشند یا طلای بیشتر؟عامل تأثیرگذار دیگر بر تصمیم به خرید، تغییر سلیقه‌ای مردم است که مد روز در آن نقش اساسی ایفا می‌کند.برای انها که به مد روز اهمیت می‌دهند، تبدیل جواهرآلات قدیمی و از مد افتاده با زیورآلات جدید اهمیت بسیار دارد. برای همین طلاسازان سعی می‌کنند با اتکا به هنر خود توجه مردم را جلب کرده و سلیقه‌های آنها را تغییر دهند. نیاز به خرید طلای جدید، لزوم فروش طلای کهنه را پیش می‌کشد که خود باعث می‌شود بسیاری از راه خرید و فروش طلای دست دوم زندگی کنند یادتان باشد هر چیزی که برای آن متقاضی و طالب وجود داشته باشد شغلی را در پی خود می‌آورد.
عوامل مؤثر بر رفتار فروشندگان طلا
شغل اصلی برخی از فعالان بازار طلا، خرید و فروش است. این‌ها در واقع واسطه و پلی برای به مقصود رسیدن خریداران و فروشندگان واقعی به حساب می‌آیند. این واسطه‌ها کاملاً مفید هستند و وجود آنها ضروری است چون خدمات ارزنده‌ای انجام می‌دهند. تصور کنید اگر ناچار بودید شخصاً خریدار نهائی سکه طلای خود را پیدا کنید چقدر باید وقت و هزینه صرف می‌کردید! این خرید و فروش‌کنندگان طلا بابت خدمت‌رسانی به مردم دستمزدی معادل تفاوت قیمت خرید و فروش سکه در بازار دارند اما چه چیزی بر تصمیمات معاملاتی این واسطه‌های مفید تأثیر می‌گذارد؟بسیاری از جواهرفروشان در بازار طلا فروشنده جزء محسوب می‌شوند یعنی نمی‌توانند به تنهائی قیمت بازار را تغییر دهند. به همین دلیل سعی می‌کنند رفتار خود را تغییر دهند. به همین دلیل سعی می‌کنند رفتار خود را با مجموعه بازار هماهنگ کرده و از قیمت بازار تبعیت کنند. به همین علت است که اگر بخواهید اول صبح سکه‌ای بخرید، جواهرفروش به امین خود که می‌داند از قیمت بازار مطلع است، تلفنی می‌زند و قیمت روز فروش سکه را می‌پرسد. پس تصمیم جواهرفروش برای فروش طلا به اطلاعات دریافتی وی در مورد قیمت روز طلا بستگی دارد.تغییر قیمت هر آنچه که برای ساخت طلا مورد استفاده قرار می‌گیرد، عامل مهم دیگری است که بر تصمیمات جواهرفروشان مؤثر است. به‌عنوان مثال تغییر قیمت طلای خام که کارگران و استادکاران طلاساز، تغییر اجاره کارگاه‌های طلاسازی، تغییر قیمت سوخت، افزایش نرخ کارمزد وام بانک‌ها، هزینه تجهیزات امنیتی نظیر آژیر خطر و مانند آن همه و همه می‌توانند قیمت تعیین شده در بازار طلا را دستخوش نوسان کنند.
مالیات وضع شده از طرف دولت بر طلافروشان عاملی است که تمایل آنها برای فعالیت در بازار را کاهش می‌دهد. هر چه این مالیات بیشتر باشد، سودآوری کسب و کارشان کمتر می‌شود. البته استدلال دولت این است که در مقابل مالیات اخذ شده به طلافروشان خدمت‌رسانی می‌کند. ولی این‌که خدمت دریافت شده معادل و برابر مالیات پرداخت شده است جای بررسی دارد در عوض کاهش مالیت سبب رونق فعالیت‌ها می‌شود.”نااطمینانی“ آفت معامله است. به‌ویژه در معاملات بازار طلا که ارزش معامله بسیار زیاد است اگر خریدار و فروشنده به یکدیگر اطمینان نداشته باشند معامله بسیار زیاد است اگر خریدار و فروشنده به یکدیگر اطمینان نداشته باشند معامله به سرعت و با هزینه اندک انجام نمی‌شود. زیرا لازم نیست در مورد خوش حسابی طرف مقابل تحقیق کنند یا تضمینی برای کیفیت طلای خریداری شده بخواهند. ممکن است در زمان معامله حتی چک هم رد و بدل نشود و پرداخت وجه به زمان دیگری موکول شود به همین دلیل است که فروشندگان سعی دارند با جلب اعتماد مشتری، بر حسن شهرت خود بیفزایند.وجود قوانین و مقررات مناسب، هزینه‌های معاملات را کاهش می‌دهد. غیر از دولت اتحادیه‌های صنفی نیز در تعیین قواعد بازی بازار و فضای کسب و کار مؤثرند. اتحادیه‌های صنفی در واقع از افراد تجربی و با سابقه هر صنف تشکیل می‌شوند و در اصل تشکلی برای حفظ منافع فروشندگان رسمی هر صنف هستند.با این‌حال جالب است بدانید که اتحادیه‌ها برای آن که حسن شهرت صنف خود را افزایش دهند نظارتی بر عملکرد فروشندگان صنف خود دارند و پایه‌گذار اصول حرفه‌ای آن صنف هستند. در ضمن چنانچه در معامله فروشنده و خریدار اختلافی پیش بیاید که توسط آنها قابل حل نباشد، اتحادیه‌ها به‌عنوان مرجع حل اختلاف پادرمیانی کرده و مشکل را حل می‌کنند.انتظارات و تصورات جواهرفروشان در مورد آینده بازار نیز ممکن است آنها را در تصمیمات خود دچار تردید کرده یا برعکس آنها را وارد سازد که با شتاب بیشتری تصمیم‌گیری کنند.تصور این‌که در آینده قیمت طلا افزایش خواهد یافت، انگیزه فروش طلاهای موجودش را کاهش می‌دهد. زیرا فروش آن را به معنی کسب درآمد کمتر می‌داند. لذا ترجیح می‌دهد که مشتری‌های فعلی را رد کرده و منتظر افزایش قیمت‌ها در آینده باشد. برعکس اگر بر این باور باشد که به زودی قیمت‌ها شکسته می‌شود، سعی می‌کند هر طوری شده مشتری خود را از دست ندهد. همچنین اگر طلافروش وضعیت بازار را با ثبات و پایدار بداند تغییری در رفتار خود نمی‌دهد و بی‌جهت بازار دستخوش نوسان نمی‌شود. در اینجاست که نقش دولت (بانک مرکزی) در جهت‌دهی به تصورات مردم و ایجاد اطمینان خاطر در آنها معلوم می‌شود.در شماره بعد روند تحولات قیمت طلا در بازار جهانی و ایران را مورد بحث قرار خواهیم داد.
طلای اصل پول است و طلای تقلبی هدیه عروسی!
یکی از جذابیت‌های طلا برای خریداران آن در این است که به سرعت و با هزینه کمی می‌توان آن را به پول نقد تبدیل کرد. به قول معروف این جور اموال به پول نزدیک‌اند. اصطلاحاً گفته می‌شود که ”درجه نقدینگی یا نقدشوندگی“ آنها زیاد است! برعکس برخی اموال و دارائی‌ها وجود دارند که اگر آنها را داشته باشید تا ابد بیخ ریشتان می‌ماند! یعنی صاحب اول و آخر آن خودتان هستید. این قبیل دارائی‌ها درجه نقدینگی بسیار کمی دارند. مثل یک پیژامه، لگن یا ماشین درب و داغان.تا حالا شده وقتی به پول نقد نیاز دارید، برخلاف انتظار و به طریقی که تصورش را نمی‌کنید، برخلاف انتظار و به طریقی که تصورش را نمی‌کنید، سکه طلائی هدیه بگیرید؟ در این‌جور مواقع اول از فرط خوشحالی بال درمی‌آورید! اما کمی که بگذارد و هیجاناتش فروکش کند درخواهید یافت که مسئله به راحتی مراجعه به اولین طلا‌فروشی و معاوضه سکه گرانقدر با پول نقد نیست! اول باید خریدارش را پیدا کنید. خریداری که طالب متاعتان باشد و الا ضرر می‌کنید و ناچاری آن را زیر قیمت بازار بفروشی.البته اگر سکه‌ای که نصیبتان شده ”بانکی“ باشد یا عیار بالائی داشته باشد، مشکلتان فقط پیدا کردن خریدار طلا است.اما اگر زبانم لال سکه غیراستاندارد داشته باشی، حسابت پاک است! دیگر این‌که طلا حکم پول را ندارد، جوری که حتی ممکن است نتوانی به یک سوم قیمت هم آن را بفروشی! مثل نیم‌بهاری خودم که سال‌هاست دارم و روی دست باد کرده!در این جور مواقع باید از خیر نقد کردن سکه بگذرید و سعی کنید در یک مراسم عقد و عروسی با ژست کاردرست آن را تقدیم عروس و داماد کنید. البته باید حساب کار دستتان باشد که اقوام نزدیک آنها طلاشناس نباشند.
مسعود عبدیان

منبع : ماهنامه اقتصاد خانواده