ضرورت تحول در نظام بانکی

اقتصاد مبتنی بر بازار بدون یک بازار مالی کارآمد نمی تواند عملکرد مناسبی داشته باشد و تاریخ اقتصادی جهان نیز نشان داده که پیشرفت های صنعتی کشورهایی مانند آمریکا، انگلستان و آلمان بستگی بی چون و چرایی با توسعه ملی آن ها داشته است، در عین حال این امری بدیهی است که یک بازار مالی کارآمد با حضور تمامی ارکان و اجزای بخش خصوصی و مشارکت آحاد مختلف حوزه های فعال اقتصادی غیردولتی می تواند شکل گرفته و تاثیر گذار باشد بنابراین خصوصی سازی بازار مالی و ورود بخش خصوصی به این عرصه از قدم های اول توسعه بوده و باید مورد توجه کشورهای در حال توسعه قرار گیرد. به همین دلیل در کشور ما نیز با توجه به رویکرد اقتصادی جدید دولت، خصوصی سازی بازار مالی باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.
● انقلاب مالی پیش زمینه انقلاب صنعتی
توسعه مالی، از طریق تسهیل در تجهیز سرمایه گذاری های بزرگ نقش مهمی را در توسعه صنعتی کشورهای پیشرفته ایفا کرده است. اعتقاد عمومی بر این است که توسعه فن آوری در اواخر قرن هجدهم نیروی محرکه انقلاب صنعتی و رشد اقتصادی مدرن بود اما دیدگاهی دیگر بر اهمیت تغییرات نهادی و به ویژه نقش نهادهای مالی در این فرآیند تاکید می کند.
براساس این دیدگاه، تحولات بازار سرمایه که موجب کاهش خطر تامین نقدینگی است، عامل اصلی انقلاب صنعتی بوده و بدون تحول بیشتر بازارهای مالی، این تحول عظیم امکان پذیر نبود؛ به معنی دیگر، انقلاب صنعتی چشم به راه انقلاب مالی بود.برای نمونه در قرن نوزدهم، در ایالات متحده، قبل از وقوع انقلاب صنعتی، یک نظام مالی پیشرفته توسعه پیدا کرد. در آلمان هم، سال ها قبل از رشد سریع این کشور در قرن هفدهم، یک انقلاب مالی رخ داده بود که شامل نوآوری های نهادی چون استفاده از اسناد بین المللی قابل تبدیل به پول نقد جهت تامین منابع موردنیاز در تجارت خارجی، اوراق بهادار با قابلیت تبدیل به پول نقد برای تامین بدهی های دولت، نظام مالی مناسب، پول باثبات، نظام بانکی خصوصی توانمند و بازارهای اوراق بهادار بود.
انقلاب مالی هلند نیز با توسعه بدهی های بخش عمومی به شکل اوراق بهادار قابل تبدیل به پول نقد آغاز شد و انگلستان نیز مشکلات نقدینگی و بدهی بخش عمومی را با رواج مقرری های سالانه بلندمدت و دایمی حل کرد اما در نقطه مقابل این نمونه ها، دولت هایی که نظام های مالی خود را به منظور تامین مالی مخارج بخش عمومی تحت فشار قرار داده اند، با نظام های مالی توسعه نیافته و مشکلات فراوانی روبه رو شده اند.
● توسعه مالی و کاهش فقر
شواهد بی شماری وجود دارد که نشان می دهد، توسعه مالی حتی پس از در نظر گرفتن سایر عوامل تعیین کننده به طور قابل توجهی به رشد اقتصادی کشورها کمک می کند و از طریق تاثیرگذاری فراوان بر رشد اقتصادی، برای کاهش فقر نیز بااهمیت است. همچنین تحقیقاتی که در سال های اخیر انجام شده نشان می دهد که توسعه مالی به طور مستقیم گروه های فقیرتر جامعه را منتفع کرده و با توزیع درآمد نیز در ارتباط است. شواهد نشان می دهد که توسعه مالی به طور قابل ملاحظه ای با سهم درآمدی ۲۰ درصد از افراد طبقه پایین جامعه رابطه مثبت دارد؛ به همین دلیل این استدلال که توسعه نظام مالی تنها ثروتمندان را منتفع می کند، چندان مورد حمایت شواهد موجود تجربی نیست.
نتایج حاصل از مطالعات اخیر همچنین نشان می دهد که توسعه مالی می تواند بی ثباتی اقتصادی در سطح کلان را نیز کاهش دهد. به عبارت دیگر، توسعه مالی به مثابه بیمه ای مهم برای فقراست، زیرا تکانه های اقتصادی منفی موجب افزایش تعداد فقرا می شود اما نکته مهم این جاست که کمک نظام مالی به کاهش فقر بستگی به مقدار و کیفیت خدمات، کارآیی و توسعه آن دارد.

سیدحسین امامی
کارشناس بانکی

منبع : روزنامه سرمایه