پیمان آر.سی‌.دی‌

۳۰ تیر ۱۳۴۳ در پی ملاقات دو روزه سران سه كشور تركیه‌، ایران و پاكستان‌، در استانبول «پیمان عمران منطقه‌ای «آر.سی‌.دی‌» شكل گرفت‌.
هدف از انعقاد این پیمان تقویت همكاری‌‌های اقتصادی میان این سه كشور اعلام شد. چهارچوب روابطی را كه در پیمان عمران منطقه‌ای پیش‌بینی شده بود می‌توان از متن قطعنامه ۱۱ ماده‌ای اجلاس سران در استانبول به دست آورد. مواد این قطعنامه به اختصار چنین است‌:
۱) ایجاد مبادله آزاد یا آزادتر كالاها به وسیله انعقاد قراردادهای بازرگانی‌.
۲) برقراری همكاری بیشتر بین اتاق‌های بازرگانی و ایجاد اتاق‌های بازرگانی مشترك‌.
۳) تنظیم و اجرای برنامه‌های مختلفی كه به منظور تأمین منافع اقتصادی مشترك طرح می‌گردد.
۴) تقلیل نرخ‌های پستی بین سه كشور به میزان تعرفه‌های داخلی.
۵) بهبود خطوط حمل و نقل هوایی داخل منطقه و ایجاد یك خط هوایی بین‌المللی مجهز بین سه كشور كه توانایی رقابت با سایر خطوط هوایی جهان را داشته باشد.
۶) مطالعه درباره امكانات تأمین یك همكاری نزدیك در امر كشتی‌رانی از جمله تأسیس یك خط مشترك دریایی و یا تشكیل یك كنفرانس كشتی‌رانی منطقه‌ای‌.
۷) انعقاد قراردادی به منظور توسعه جهانگردی در منطقه.
۸) انجام مطالعات و بررسی‌های لازم برای ساختمان و بهبود وضع ارتباطی راه و راه‌آهن بین سه كشور.
۹) لغو تشریفات مربوط به روادید عبور بین سه كشور به منظور تسهیل در امر مسافرت.
۱۰) كمك و معاضدت فنی از راه اعزام كارشناس و ایجاد تسهیلات مربوط به آموزش و پرورش كادرهای فنی.
۱۱) توسعه همكاری‌های فرهنگی و اطلاعاتی بین سه كشور.
پیمان «آر.سی‌.دی‌» براساس پیمان سنتو كه هر سه كشور عراق، ایران و تركیه در آن عضویت داشتند، منعقد شد. آر.سی‌.دی ۵ سال پس از سنتو به عنوان معاهده‌ای مكمل آن منعقد گردید. سنتو بار نظامی و آر.سی‌.دی بار اقتصادی داشت‌.
پیمان «آر.سی‌.دی‌» در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران با تلاش جمهوری اسلامی ایران به پیمان «اكو» تغییر نام و هویت داد. هدف از انعقاد این پیمان كه ۲۸ خرداد ۱۳۶۹ در ازمیر تركیه به امضای وزیران امور خارجه كشورهای ایران‌، پاكستان و تركیه رسید، تغییر ماهوی آر.سی‌.دی و وسیع‌تر كردن دامنه همكاری‌های سه كشور عضو و افزایش تعداد اعضای این سازمان بود. به همین دلیل درپی عضویت كشورهای مسلمان تازه استقلال یافته شوروی از جمله آذربایجان‌، قزاقستان‌، قرقیزستان‌، تركمنستان‌، ازبكستان و تاجیكستان و همچنین افغانستان در اكو، فعالیت این سازمان گسترش یافت و در سطح منطقه‌ای و بین المللی از اهمیت بسیاری برخوردار شد. یكی از ویژگی‌های اكو، رقم بالای جمعیت اعضاء است. این سازمان با ۲۲۰ میلیون نفر كه یك چهارم جمعیت مسلمانان جهان را تشكیل می‌دهد، بزرگترین تشكل اقتصادی در دنیای اسلام محسوب می‌شود.
اكو به عنوان نقطه تماس سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا از موقعیتی ممتاز و استراتژیك در سطح بین‌المللی برخوردار است‌. منابع غنی و بكر معدنی، نفتی و گازی موجود در اكثر كشورهای عضو اكو سرمایه ارزشمندی را در اختیار این سازمان قرار داده است‌. از طرفی ایران به دلیل داشتن مرز زمینی با ۵ كشور از اعضاء این پیمان و دارا بودن موقعیت استراتژیك جغرافیایی برای برقراری ارتباط سایر اعضا با آبهای بین‌المللی و نیز به دلیل استقرار دبیرخانه دایمی این سازمان در تهران از موقعیت محوری در این سازمان برخوردار است‌.

R.C.D)) Development For Cooperation Regional ۱-
Cento)) Organization Treaty Central ۲-
E.C.O)) Organization Cooperation Economic ۳-

منبع : موسسه مطالعات وپژوهش های سیاسی